Fréttablaðið - 18.05.2019, Blaðsíða 10

Það er alltaf að
koma betur í ljós
hvað áfengi er skaðlegt,
nýjustu rannsóknir benda
til að jafnvel hófleg drykkja
sé skaðleg.
Sveinbjörn
Kristinsson,
verkefnastjóri
hjá Landlæknis­
embættinu
Það stenst ekki
skoðun að þær
milljónir ferðamanna sem
hingað koma séu allar
góðtemplarar.
Arnar Sigurðsson,
vínkaupmaður
HEILBRIGÐISMÁL Heildarneysla á
áfengi hér á landi hefur aukist tölu-
vert á síðustu árum. Hefur það farið
úr 6,7 lítrum af áfengi á íbúa 15 ára
og eldri árið 2010 upp í 7,7 lítra í
fyrra.
Embætti landlæknis fullyrðir
að áfengisneysla Íslendinga sé að
aukast sem verði til þess að Ísland
nái ekki markmiðum Alþjóða-
heilbrigðismálastofnunarinnar
fyrir árið 2025 og beita þurfi verð-
stýringu ásamt því að takmarka
aðgengi. Athygli vekur að í þessum
tölum er ekki gert ráð fyrir þeim 2,2
milljónum ferðamanna sem koma
til landsins.
Arnar Sigurðsson vínkaupmaður
hefur farið yfir tölfræðina ásamt því
að hafa lesið rannsóknir um áhrif
aukins aðgengis að áfengi. Hann
hafnar alfarið að þarna sé beint
orsakasamhengi.
„Ef við berum þetta saman við
aðgengi að mat þá sjáum við að
verslanir sem eru opnar allan sólar-
hringinn eru ekki valdur að offitu.
Hvorki hjá börnum né fullorðnum,“
segir Arnar. „Það er alveg sama með
áfengi. Í dag er aðgengið nánast
algjört. Bæði með margföldun vín-
veitingastaða og Vínbúðum.“
Hann segir að þegar tekið sé mið
af fjölgun ferðamanna komi í ljós að
áfengisneysla fari minnkandi meðal
Íslendinga þrátt fyrir aukið aðgengi.
„Það stenst ekki skoðun að þær
milljónir ferðamanna sem hingað
koma séu allar góðtemplarar.“
Sveinbjörn Kristjánsson, verk-
efnastjóri hjá Landlækni, viður-
kennir að ekki sé tekið mið af
fjölgun ferðamanna í tölum emb-
ættisins, en á móti sé heldur ekki
talið áfengi sem fólk kaupir í Frí-
höfninni. „Við höfum litið á það
þannig að fjölgun ferðamanna hafi
ekki haft svo mikil áhrif. Þegar
kemur á móti hvað Íslendingar fara
mikið til útlanda, eins og nýlegar
tölur sýna, þá jafnast þetta út,“ segir
Sveinbjörn. „Bandarískir ferða-
menn tíma ekki að kaupa sér bjór
á Íslandi, nýta sér Fríhöfnina. Fólk
veit þetta.“
Arnar segir tvískinnungs gæta
hjá hinu opinbera. Boðaðar séu tak-
markanir en á sama tíma aðgengi
aukið með fjölgun Vínbúða ásamt
viðamikilli starfsemi á Keflavíkur-
f lugvelli. „Ef ríkinu er alvara með
þessum málf lutningi þá væri það
ekki að selja áfengi á sama stað og
sælgæti, raftæki og leikföng.“
Sveinbjörn segir bætta þjónustu
Vínbúða, bæði hér á landi og á
hinum Norðurlöndunum, vera
viðbragð við þrýstingi áfengis-
iðnaðarins. „Það er varnarbarátta,
til að draga úr rökum hinna að ekki
sé hægt að kaupa áfengi, og eðlileg
þróun.“
Það hefur margsinnis komið fram
í umsögnum Landlæknisembættis-
ins við lagafrumvörp sem snúa að
áfengi, að aukið aðgengi þýði auk-
inn skaða af völdum áfengis. Hefur
embættið ávallt lagst gegn því að
bann við heimabruggun sé afnumið
sem og afnám einkaleyfis ríkisins á
áfengissölu. „Menn mega alveg hafa
þá lífsskoðun að vilja ríkisrekstur
á öllum sviðum. Þá eiga menn að
segja það, ekki dulbúa það sem
vísindi,“ segir Arnar. „Ég hef lesið
ótal rannsóknir á þessu sviði og
hvergi hef ég rekist á beint orsaka-
samhengi um að aukið aðgengi þýði
aukna neyslu. Allt tal í bergmáls-
hellum um að það sé margsannað
er einfaldlega rangt.“
Engin dæmi séu til staðar um
beint afnám einokunarverslunar
á áfengi á síðustu árum. Bendir
Arnar á að áhyggjur hafi verið á
lofti um aukið aðgengi þegar opn-
unartími vínveitingastaða var gef-
inn frjáls í Bretlandi og á Íslandi.
„Það er komin tíu ára reynsla á
þetta í Bretlandi. Það var varað við
auknu of beldi, ofdrykkju og alkó-
hólisma. Ekkert af þessu rættist.
Það nákvæmlega sama var sagt um
bjórinn á Íslandi á sínum tíma.“
Sveinbjörn segir einfaldast að
bera saman Danmörku og Ísland.
„Danmörk, þar sem aðgengið er
mjög gott, sker sig alveg úr þegar
kemur að áfengisneyslu. Það er allt-
af að koma betur í ljós hvað áfengi
er skaðlegt, nýjustu rannsóknir
benda til að jafnvel hófleg drykkja
sé skaðleg.“ arib@frettabladid.is
Hlutur ferðamanna í áfengissölu óviss
Óvíst er hve ferðamenn neyta mikils af áfengi á Íslandi. Vínkaupmaður segir tölur Landlæknisembættisins ekki standast skoðun og
dregur í efa fullyrðingar um áhrif aukins aðgengis. Verkefnastjóri hjá Landlækni segir duga að bera saman Danmörku og Ísland.
Áfengi er selt í verslun ríkisins á Keflavíkurflugvelli ásamt sælgæti, leikföngum og raftækjum. FRÉTTABLAÐIÐ/ANDRI
Hamingjutár
Það mátti greina mikla og ósvikna gleði á götum Taípei, höfuðborgar Taívans, í gær. Þessir sem hér má sjá voru ef til vill á meðal þeirra allra glöð-
ustu og felldu hamingjutár. Þingið hafði þá samþykkt frumvarp um að lögleiða samkynja hjónabönd og stóð meirihlutinn af sér breytingartillögur
íhaldsfólksins sem er í minnihluta. Taívan varð með þessu fyrsta ríkið í Asíu til þess að lögleiða samkynja hjónabönd. NORDICPHOTOS/AFP
BRETLAND Boris Johnson, fyrrver-
andi utanríkisráðherra Bretlands
og einn helsti baráttumaðurinn
fyrir útgöngu Breta úr Evrópusam-
bandinu, mælist með mest fylgi í
nýrri könnun YouGov um mögu-
lega arftaka Theresu May sem leið-
togi f lokksins.
Alls sögðust 39 prósent aðspurðra
helst vilja að Johnson tæki við af
May. Dominic Raab, fyrrverandi
ráðherra útgöngumála, mældist
næstvinsælastur með um þrettán
prósenta fylgi. Þeir Johnson og Raab
eiga það sameiginlegt að hafa sagt af
sér vegna óánægju með það hvernig
May hefur haldið utan um útgöngu-
ferlið. Johnson vegna áætlunar May
um mjúka útgöngu og Raab vegna
samningsins sem May gerði við ESB.
May sagði í vikunni að hún ætlaði
að opinbera áætlun um leiðtoga-
kjörið þegar atkvæðagreiðslan um
Brexit-samninginn er afstaðin. Sú
atkvæðagreiðsla fer fram í fyrstu
viku júní. Þetta verður í fjórða
skipti sem þingið greiðir atkvæði
um samninginn en hann hefur
verið felldur í hvert einasta skipti,
sem og reyndar aðrar hugmyndir
um hvernig hátta skuli útgöngu.
– þea
Johnson mælist
vinsælastur
Boris Johnson.
1 8 . M A Í 2 0 1 9 L A U G A R D A G U R8 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð