Fréttablaðið - 29.08.2015, Síða 12

SKOÐUN
Gunnar
Mín skoðun Jón Gnarr
Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir forStjóri: Sævar Freyr Þráinsson Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Fanney Birna Jónsdóttir fanney@frettabladid.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis
á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSn 1670-3871
fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is ÞróunarStjóri: Tinni Sveinsson tinni@365.is helgarBlað: Ólöf Skaftadóttir olof@frettabladid.is og Viktoría Hermannsdóttir viktoria@frettabladid.is
menning: Magnús Guðmundsson magnus@frettabladid.is ljóSmyndir: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚtlitShönnun: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
Í vikunni var undirritaður þjóðarsáttmáli um læsi. Ég verð að viðurkenna að ég veit ekki alveg út á hvað hann gengur. Ég er hluti af þessari þjóð. Ég á fimm börn
og eitt á grunnskólaaldri. Ég er rithöfundur og handrits-
höfundur. Ég hef því bæði tilfinninga- og fjárhagslega
hagsmuni af því að fólk kunni vel að lesa. Ég hlustaði á
langt viðtal við menntamálaráðherra um átakið en ég
var engu nær. Einsog öll alvöru þjóðarátök þá er gert lag.
Ekki alveg samt heldur var gerður nýr texti við gamalt lag.
Lagið heitir: Það er gott að lesa, og er nýr texti við lagið
Það er gott að elska með Bubba. Lagið á að virka hvetjandi
á krakka. Þau hlusta á lagið og grípa bók. Eða kannski
er þetta ætlað foreldrum. Mér finnst þetta samt hljóma
eins og svo margt annað; eins og nýr texti við gamalt stef.
Ég held að þetta sé lítið og illa hugsað og muni skila tak-
mörkuðum árangri ef nokkrum. Mér finnst þetta vera svo
alvarlegt mál að það hefði alveg mátt henda í frumsamið
lag. Mér finnst þetta eiginlega of sjoppuleg aðgerð til að
kalla hana Þjóðarsáttmála. Hvar er til dæmis forsetinn?
Og af hverju er okkur rithöfundum ekki boðið að vera
með? Mér finnst eins og verið sé að blása til orrustu sem er
fyrir fram töpuð því það er enginn með nein vopn heldur
einungis lúðrablásara. Þetta er svona átak sem lýsir vilja
en ekkert meira en það. Ég verð líka að viðurkenna að ég
skil ekki alveg hugtakið „að lesa sér til gagns“. Ég set það
alltaf í samband við það að geta lesið innihaldslýsingu á
umbúðum útí búð. Ég skil ekki hugsunina á bak við hug-
takið. Hvað varð um „að lesa sér til gamans“?
hörð samkeppni
Ég held að ég hafi byrjað að lesa vegna þess að mér leiddist.
Ég held að það sé líka ein helsta ástæðan fyrir því hvað
við Íslendingar höfum lesið mikið í gegnum aldirnar. Fólk
hefur verið einangrað og ekki haft um mikla dægrastytt-
ingu aðra að velja. Róbinson Krúsó var bara með eina bók
á eyjunni sinni; Biblíuna, og las hana spjaldanna á milli.
Ég hef lesið hana sjálfur og hún er drepleiðinleg. Maður
les hana bara annaðhvort sem verkefni eða vegna þess að
maður hefur nákvæmlega ekkert annað lesefni um að velja.
En nú er öldin önnur. Það er offramboð af aðgengilegri og
auðmeltanlegri afþreyingu en bókum. Athygli barna beinist
í auknum mæli að snjallsímum, interneti, tölvuleikjum og
sjónvarpi. Bækur mæta afgangi. Þetta er hörð samkeppni.
Borga krökkum fyrir að lesa
Kannski er kominn tími til að endurhugsa strategíuna ef
fólki er virkilega alvara. Ég veit ekki alveg hvað þarf til en
ég veit að það mun kosta mikla peninga. Ég hef oft bent
á það hér og á öðrum vettvangi að íslenska er spurning
um peninga. Það kostar að halda úti tungumálinu okkar.
Ef við viljum það þá þurfum við að vera meðvituð og
viljug að borga fyrir það. Ef við viljum ekki borga þá mun
lestrarkunnáttu fara hrakandi jafnt og þétt og íslenskan
mun lognast út af en enska taka yfir. Hún er þegar byrjuð
að gera það. Næsta „kynslóð“ af tölvum verður radd-
stýrð. Það er bara staðreynd. Ég nota SIRI-gervigreindina í
símanum mínum. Við tölum saman á ensku. Heimilistæki
verða fljótlega raddstýrð líka. Það mun kosta 1-2 milljarða
að gera okkur kleift að tala við vélarnar okkar á íslensku.
Ef það verður ekki gert þá óttast ég afleiðingarnar. Það
þarf líka að stokka upp allt fjármagn sem við erum nú
þegar að veita til lestrarkennslu. Mér finnst mjög ólíklegt
að það muni gerast. Því miður. Það er ekki einu sinni verið
að þýða umbúðir utan um vörur. Við þurfum kannski
algjörlega nýja hugmyndafræði við lestrarkennslu? Við
erum svolítið búin að vera að reyna að fá krakka til að lesa
vegna þess að það sé svo göfugt og spennandi ævintýri. Og
oft er það svo. Sumir krakkar uppgötva þennan undra-
heim bókarinnar. En margir missa móðinn og gefast upp.
Og þeim er sífellt að fjölga eins og kannanir sýna. Hvað
með að taka upp hvatningar- og umbunarkerfi? Því ekki
að borga krökkum fyrir að lesa?
Of sjoppulegt til að kalla
Þjóðarsáttmála
Kannski er kominn tími til
að endurhugsa strategíuna ef
fólki er virkilega alvara.
Nú þegar sumri hallar er lítið lát á heim-sóknum útlendra gesta í Reykjavík. Göngutúr um Kvosina minnir á 17. júní, slíkur er fjöldi ferðamanna. Fréttir herma að fundarsalir og gisting séu ekki á lausu næstu misserin þrátt
fyrir öll hótelin og heimagistinguna. Svo áfram verður
gestkvæmt.
Umheimurinn hefur uppgötvað að vetur norður
undir heimskautsbaug er heillandi. Norðurljós og
hressilegur hríðarbylur freista margra sem búa við
tilbreytingarsnautt veðurfar. Fólki sem býr við bjartan
dag og dimma nótt árið um kring þykir myrkur vetrar-
dagur spennandi ekki síður en bjartar sumarnætur.
Það er góð búbót fyrir okkur og lyftistöng, sem gerir
Reykjavík að líflegri bæ.
En þessu fylgja vaxtarverkir. Miðbærinn er að verða
einsleitur. Hótel, gistiheimili, kaffihús, matstaðir og
túristabúðir raska jafnvæginu. Daglegt líf okkar eyjar-
skeggja þarf meira rými. Aðdráttaraflið glatast ef ekki
þrífast vinnustaðir og híbýli bæjarbúa.
Snjallir arkitektar kunna ráð við þessu. Þeir geta gætt
vöruskemmur og yfirgefnar verksmiðjur lífi. Chelsea
í New York og Kristjánshöfn í Kaupmannahöfn eru
dæmi um vel heppnaða endurlífgun hnignandi borgar-
hluta. Í yfirgefnum skemmum blómstrar mannlíf í
kringum fínustu gallerí, nýtísku skrifstofur og frumlega
mannabústaði.
Á Landspítalalóðinni er samansafn ósamstæðra
bygginga. Margar eru úreltar. Það er verkefni arkitekta
að finna þeim nýtt hlutverk. Þær gætu hýst heilsu-
gæslu, skóla, hótel, matvörubúðir, banka, læknastofur,
íbúðir og hvaðeina – snjallir fagmenn kunna svör við
því.
Sjálft djásnið, gamli Landspítalinn, gæti orðið nýtt
Listasafn Íslands og Listasafnið við Tjörnina breyst
í langþráð Náttúruminjasafn. Um leið myndi létta á
miðbænum.
Líklega má hagnast á öllu saman og nota afrakstur-
inn sem útborgun í nýjan spítala, sérhannað hús sem
rúmt væri um og uppfyllti ýtrustu kröfur. Það gæti
risið á Vífilsstöðum, í Fossvogi eða á góðri lóð í austur-
borginni. Ný bygging yrði notadrýgri og ódýrari en
bútasaumurinn sem er á teikniborðinu.
Fínar hugmyndir Guðlaugs Þórs Þórðarsonar
alþingismanns um nýtt hlutverk fyrir lögreglustöðina
á Hlemmi og Þjóðskjalasafnið efst á Laugavegi eru
greinar á sama meiði. Varnaðarorð Sigmundar Davíðs
Gunnlaugssonar forsætisráðherra um stórkarlaleg
byggingaráform eru líka athyglisverð. Skotgrafatónn-
inn dregur þó úr vægi orðanna. Svo kastar hann steini
úr glerhúsi því lóðir ríkisins í miðborginni eru til
skammar. En áhugi ráðherrans er lofsverður.
En höldum okkur við Landspítalalóðina. Þar er
tvöfalt stórslys í uppsiglingu. Borgarstjóri og forsætis-
ráðherra og allt þeirra lið þurfa að sameinast um
að afstýra slysinu. Efna þarf til hugmyndasamkeppni
með tvíþættu markmiði – að standa vörð um mannlíf-
ið í miðborginni og finna nýjum Landspítala verðugan
stað þar sem hann fær að vaxa og dafna.
Tvöfalt stórslys
Kristín
Þorsteinsdóttir
kristin@frettabladid.is
Líklega má
hagnast á
öllu saman
og nota af-
raksturinn
sem út-
borgun í
nýjan spítala,
sérhannað
hús sem
rúmt væri
um og upp-
fyllti ýtrustu
kröfur.
2 9 . á g ú s t 2 0 1 5 L A U g A R D A g U R
Velkomin í núið
– frá streitu til sáttar

Byggt á Mindfulness-based Cognitive Therapy sem tvinnar
saman aðferðum hugrænnar atferlismeðferðar og sálfræði
austrænnar visku.
NÝTT NÁMSKEIÐ!

Námskeiðin eru í 8 vikur
á Hilton Reykjavík Nordica
frá kl. 17.30 til 19.00
Innifalið er geisladiskur með
núvitundaræfingum og handbók.
Skráning og frekari upplýsingar á:
nuvitund.com
Verð: 49.000 kr.
Leiðbeinendur
verða sálfræðingarnir
Anna Dóra Frostadóttir,
Guðbjörg Daníelsdóttir,
Herdís Finnbogadóttir og
Margrét Bárðardóttir
1. sept
þriðjudagar
17. sept
fimmtudagar