Fréttablaðið - 29.08.2015, Síða 26

Það kemur sér vel að ljósmyndarinn er kunnugur í Mos­fellsbæ þegar við leitum að húsinu hennar Guðrúnar Hafsteinsdóttur. Í
það grillir ekki fyrr en komið er í hlað,
svo er skógurinn kringum það þéttur.
Guðrún er 87 ára, snaggaraleg í hreyf­
ingum og heilsar með hlýlegu brosi.
Við byrjum á að ganga um landið sem
hún og maður hennar, Páll Aðalsteins­
son, kennari og skólastjóri, breyttu úr
hrjóstrugum mel í myndarlegan trjá­
lund. „Hér var bara urð og grjót,“ segir
hún, nú er erfitt að sjá þennan grósku­
lega garð fyrir sér þannig. Páll lést fyrir
tæpum þremur árum en afkomend­
urnir halda reitnum við með henni.
Gróðurhús er fullt af jarðarberja­
plöntum sem hafa skilað sínu þetta
árið. Utan við eru tré í uppeldi. Í
bakaleiðinni vekur vöxtulegur hlynur
við eina hlið íbúðarhússins athygli og
við innkeyrsluna stendur reynir sem
Guðrún segir hafa verið örlátan á fræ
til sáningar.
En Guðrún hefur ekki bara sinnt
ræktun í eigin garði heldur víða í
landi bæjarins með Skógræktarfélagi
Mosfellsbæjar, þar gegndi hún for­
mennsku í tuttugu ár og er heiðurs­
félagi þess. Meltúnsreitur, sem hún
átti þátt í að yrkja, verður opnaður
sem almenningsgarður í dag, 29. ágúst,
á bæjarhátíðinni Í túninu heima.
Átta börn á ellefu árum
Æskuheimili Guðrúnar var á Njáls­
stöðum, milli Blönduóss og Skaga­
strandar. Hún sýnir mér mynd af
bænum, með Laxá í forgrunni, sem
hangir yfir stofusófanum og nú fæ
ég að vita meira um líf hennar og
störf. Hún fór í Reykholtsskóla sem
unglingur og síðan í Kvennaskólann
á Blönduósi. Eftir ár á saumastofu í
Reykjavík lá leiðin í Kennaraskólann.
Þar sótti hún sér ekki aðeins mennt­
un heldur fann líka mannsefnið. „Við
Gunnar Páll er
næstynGstur barnanna
en við vorum dálítið
samferða í námi,
útskrifuðumst saman
sem stúdentar úr mH,
Hann úr daGdeild en
éG úr öldunGadeild,
þá 54 ára. við
brautskráðumst líka
úr Háskólanum saman.
Gunnþóra
Gunnarsdóttir
gun@frettabladid.is
„Ég skila nokkrum peysum í Álafoss á mánuði, maður verður eitthvað að gera,“ segir Guðrún sem skartar einni úr eigin smiðju. Fréttablaðið/GVA
skyni. „Páli fannst áhætta að vera með
hundrað manna skóla um hávetur og
ekkert nema sjóleiðina til að koma
fólki til læknis ef með þyrfti. Það
var þriggja tíma stím til Ísa fjarðar,“
segir Guðrún. „Völlurinn kom sér vel,
stundum þurfti að fá Björn Pálsson
sjúkraflugmann þangað í hvelli.“
Guðrún eignaðist átta börn á ellefu
árum, flest heima á Reykjanesi. Það
var því fjör á heimilinu. Ég hafði stúlk­
ur til að hjálpa mér, enda var ég við
kennslu sjálf,“ lýsir Guðrún. Á sumrin
lögðu margir leið sína að Reykjanesi
eftir að vegurinn kom. „Það mátti
alltaf búast við gestum í mat og kaffi.
Fáum dögum eftir að Björk dóttir mín
fæddist kom 17 manna hópur,“ rifjar
hún upp og segir alltaf hafa verið nóg
að gera, þó að sumarfrí hafi verið í
skólanum. „Við fórum til dæmis á fjöll
að birgja okkur upp af fjallagrösum og
berjum í saft og sultur.“
Brautskráðist úr HÍ með 7. barninu
Árin fyrir vestan urðu fjórtán. Síðan
fluttu þau hjón í Mosfellsbæinn, hófu
störf við Varmárskóla og byggðu
húsið sem við sitjum í að spjalli.
Það er sama hvert litið er á heimil­
inu, hvarvetna blasa handarverk hús­
freyjunnar við; vefnaður, prjón, hekl
og útsaumur með aðskiljanlegustu
sporum. Hún kveðst líka hafa prjón­
að og saumað allt á krakkana þegar
þau voru að vaxa úr grasi. „Stelpurnar
völdu sér stundum kjóla í tískublöð­
unum fyrir árshátíðir í menntaskól­
unum og ég settist við saumavélina,“
segir hún glaðlega. Enn er hún að,
því hún prjónar lopapeysur af kappi.
„Ég skila nokkrum peysum í Álafoss
á mánuði, maður verður eitthvað
að gera,“ segir hún. „Ég er nefnilega
farin að sjá svolítið illa til að lesa og
sjónvarpsins nýt ég ekki nema sitja
alveg upp við tækið.“ Áttablaða rósa­
mynstur og úrtökur á peysunum
vefjast þó ekki fyrir henni, þrátt fyrir
sjóndepurðina, prjónafærnina virðist
hún hafa í fingurgómunum.
Tölvutæknina tileinkaði Guðrún
sér snemma. „Ég fór í nám á miðjum
aldri og þar voru svo mikil verk­
efnaskil, sérstaklega í háskólanum,“
nefnir hún sem skýringu og heldur
Páll vorum skólasystkini,“ segir hún
og brosir. Eftir að hafa kennt í Reykja­
vík einn vetur og eignast fyrsta barnið
fór hún með honum vestur á Reykja­
nes við Ísafjarðardjúp, þar varð hann
skólastjóri og hún kennari árið 1952.
„Á Reykjanesi var barnaskóli og verk­
námsskóli fyrir unglinga, líklega með
þeim fyrstu á landinu. Ég greip í að
kenna við barnaskólann en aðallega
kenndi ég unglingsstúlkunum handa­
vinnu. Drengirnir lærðu smíðar, bók­
band og vélfræði, síðar kom líka bók­
námsdeild,“ lýsir Guðrún.
Enginn vegur var að Reykjanesi
fyrstu tvö ár þeirra hjóna fyrir vestan
en Páll nýtti tækifærið þegar jarðýta
kom með pramma til vegagerðar og
lét gera flugvöll á nesinu í öryggis­
áfram. „Svo einn daginn kom sonur
minn, Gunnar Páll, með tölvu og
skellti hér á borðið. Gunnar Páll er
næstyngstur barnanna en við vorum
dálítið samferða í námi, útskrifuð­
umst saman sem stúdentar úr MH,
hann úr dagdeild en ég úr öldunga­
deild, þá 54 ára. Við brautskráðumst
líka úr háskólanum saman, hann úr
viðskiptafræðinni og ég úr íslensku
og íslenskum bókmenntum, þar klár­
aði ég cand.mag.“ Hún kveðst alltaf
hafa kennt handmennt í Varmár skóla
með náminu og líka að því loknu
þegar hún hóf að vinna við Orðabók
háskólans. „Svo var þetta svo mikið
span að ég hætti í orðabókinni og
hélt mig við kennsluna og gróður­
inn.“
Bjó til ættfræðibækur
Guðrún vann við Varmárskóla til
sjötugs, samtals í 32 ár, þá byrjaði
hún að grúska í ættunum sínum.
„Það skapaðist svo mikið tómarúm
þegar ég hætti að vinna,“  útskýrir
hún. Afraksturinn er þrjár glæsilegar
bækur með aragrúa mynda, tvær um
Jóelsætt, útgefnar 2002, og ein um
Nýpukotsætt, 2011. „En nú er sjónin
orðin svo biluð að ég fer ekki meira í
tölvuna,“ segir Guðrún og kveðst víst
ekki geta kvartað þótt eitthvað gefi
sig. Hún sæki kvenfélagsfundi og taki
þátt í félagsskap eldri borgara, svo
sem gönguferðum, tvisvar til þrisvar
í viku og samverustundum sem nefn­
ast Gaman saman. Einnig sé hún í
leshópi hjá félagi aldraðra og forn­
sagnanámskeiðum hjá Bjarka Bjarna­
syni, þar bjargi hljóðbækurnar henni.
„Síðasta vetur tókum við Grettis sögu
fyrir og fórum á söguslóðir fyrir norð­
an að lestrinum loknum.“
Guðrún segist alltaf hafa verið
heilsuhraust og einkar heppin með
börnin. „Börnin voru dugleg í skóla
og eru öll vel menntuð og í góðum
störfum,“ segir hún ánægjulega.
Ljóst er að þessi kona hefur afkast­
að miklu um ævina og er hvergi nærri
hætt. Áður en ég kveð spyr ég hvort
hún sé árrisul. Hún svarar kankvís:
„Ég vakna snemma en er svo löt að
ég nenni ekki á fætur fyrr en um níu­
leytið.“
Hér var bara
urð og grjót
Hjá hinni 87 ára Guðrúnu Hafsteinsdóttur,
kennara í Mosfellsbæ, vinna hugur og hönd
vel saman. Hún hefur ræktað tré upp af
fræjum í áratugi og rekur enn plöntusölu.
Heimili hennar er prýtt hannyrðum og hún
prjónar nokkrar ullarpeysur á mánuði.
2 9 . á g ú s t 2 0 1 5 L A U g A R D A g U R26 H e L g i n ∙ F R É t t A B L A ð i ð