Morgunblaðið - Sunnudagur - 15.09.2019, Blaðsíða 6

Nils Arne Eggen, hinn frá-bæri þjálfari Rosenborgarí Þrándheimi í knatt-
spyrnu karla til margra ára, sagði
mér einu sinni í
spjalli yfir kaffi-
bolla á Lerkendal,
heimavelli liðsins:
„Hermundur, þú
veist að ég skil á
milli viðhorfs og að-
gerða hjá ein-
staklingum. Þú
veist að viðhorf er
að hafa ákveðna
skoðun á hlutum. Til dæmis að
mér finnist að maður eigi að gera
þetta til að ná þessu atriði. En að-
gerðir er að raunverulega fram-
kvæma hluti sem maður hefur tal-
að um. Í Rosenborg vil ég hafa
fólk sem sýnir aðgerðir í verki.
Fólk sem framkvæmir það sem
það talar um.“
Þegar Ola Listhaug, prófessor í
stjórnmálafræði og fyrrverandi
deildarforseti þeirrar deildar við
Norska tækni- og vísindaháskól-
ann í Þrándheimi (NTNU), var
spurður að því hvernig deildin
hefði náð svona frábærum árangri
í birtingu vísindagreina í virtum
alþjóðlegum tímaritum, svaraði
hann: „Þegar ég ræð akademíska
starfsmenn í stöður skoða ég ein-
göngu hvað þeir hafa gert á sínum
vísindaferli. Þannig að góð fer-
ilskrá með margar birtingar er
lykilatriði því að eitt aðalmarkmið
okkar við NTNU er að gera góðar
rannsóknir.“
Í þessu felst að það er ekki nóg
að tala um að efla birtingar í al-
þjóðlegum tímaritum, það þarf að
framkvæma. Í tilfelli Ola var það
að ráða fólk sem hafði sýnt að það
kann að rannsaka. Eða eins og
einn félagi minn sagði: „Að verða
góður í rannsóknum er eins og að
vera þátttakandi í afreksíþróttum.“
Á bak við bæði afreksíþrótta-
menn og framúrskarandi vís-
indamenn liggur mikil þjálfun og
vinna. Við erum að tala um fólk
sem hefur framkvæmt það sem
það ætlaði sér.
Mismunur milli viðhorfa og að-
gerða kemur mjög greinilega fram
þegar skoðuð er lestrarkennsla
hér á landi. Fólk sem maður ræðir
við segir að við verð-
um að sjálfsögðu að
bregðast við því
slæma gengi sem
hefur einkennt lest-
ur ungs fólks síðustu
árin (númer 27 af 33
þjóðum). Það sýnir
jákvætt viðhorf.
Þegar skoðað er
hvað virtar alþjóð-
legar rannsóknir sýna að séu mik-
ilvægustu þættir þess að efla lestr-
arkunnáttu og lesskilning kemur
eftirfarandi í ljós:
 Þjálfun – það að lesa bækur og
margar bækur hefur mikið að
segja fyrir lesskilning.
 Áhugi – að ná að kveikja áhug-
ann.
 Áskoranir – að fá réttar áskor-
anir.
Hvernig náum við að skapa
áhuga og fá börn og unglinga til
að lesa margar bækur og gefa
þeim réttar áskoranir og skapa
flæði? Jú, með því að hafa góðar
lestrarbækur með mismunandi erf-
iðleikastigi – sem passa áhuga
stelpna, stráka og beggja kynja.
Þá kemur að aðgerðum. Höfum við
fengið inn í íslenska grunnskóla
bækur eins og finnast annars stað-
ar á Norðurlöndum með 11 erf-
iðleikastigum og 20 bækur á
hverju stigi? Nei, því miður. Þann-
ig að hérna er ekki samasemmerki
milli viðhorfa og aðgerða. Viljum
við sem ráðamenn, kennarar, for-
eldrar/forráðamenn, afar og ömm-
ur ekki gera eitthvað í þessu?
Kýlum á það!
Kýlum á það!
Vísindi og
samfélag
Hermundur
Sigmundsson
hermundur@ru.is
’Mismunurmilli viðhorfaog aðgerða kemurmjög greinilega
fram þegar skoðuð
er lestrarkennsla
hér á landi.
AFP
Nelson Mandela barðist gegn aðskilnaðarstefnunni í Suður-Afríku og varð
forseti landsins. Hann fylgdi viðhorfum sínum eftir með aðgerðum.
HEIMURINN
6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15.9. 2019
Ég hef aldrei skilið fólk sem miklar fyrirsér allar framkvæmdir og lagfæringarheima hjá sér. Frestar því endalaust,
venjulega með þeim afleiðingum að allt fer í
enn meira vesen og tjón.
Hjá mér er þetta einfalt. Þegar eitthvað
bilar hjá mér þá fæ ég mér kaffi, kíki á það í
rólegheitum, reyni mögulega að átta mig á
vandamálinu og hringi svo í tengdaforeldra
mína fyrir norðan og spyr hvenær þau komi
næst í bæinn.
Ég verð nefnilega að viðurkenna að eini
raunverulegi hæfileiki minn er að setja sam-
an IKEA-húsgögn. Og ég er ekki einu sinni
neitt sérlega góður í því. Þegar kemur að
flóknari hlutum, á borð við flísalögn, pípu-
lagnir, rafmagn, skápafestingar og að hengja
upp myndir, þá er ég vita gagnslaus. Í raun
er hlutverk mitt í þessum framkvæmdum
helst að fara reglulega í BYKO að sækja hluti
sem ég veit hvorki hvernig líta út né virka.
En þá kemur sér vel að eiga góða tengda-
foreldra. Þau koma í bæinn og svo hefur
þetta sinn gang. Tengdapabbi byrjar yfirleitt
á því að segja að þetta sé allt ómögulegt og
handónýtt. Þá gef ég honum venjulega hálf-
tíma og spyr hann svo aftur. Þá skal það ekki
bregðast að þetta er sko ekkert mál og hann
getur ekki beðið eftir því að byrja á þessu.
Mér varð hugsað til þessa fyrirkomulags
þegar ég las frétt um að enn ein borgar-
framkvæmdin hefði spólast einhver hundruð
milljóna framúr áætlun. Og allir voru svaka-
lega hissa. Skildu bara ekkert í þessu. Þetta
átti bara alls ekki að kosta svona mikið.
Mögulega datt mér þetta líka í hug þegar
ég las frétt um framkvæmdir á Hverfisgöt-
unni. Eins og þær ganga verðum við öll löngu
dauð þegar hægt er að ganga þurrum fótum
yfir götuna. Og að sjálfsögðu allir farnir á
hausinn sem treysta á að fá eitthvert fólk í
viðskipti.
Hver man líka ekki eftir hinu frábæra
Orkuveituhúsi, sem manni skilst að sé meira
eða minna ónýtt eftir röð bráðsnjallra hug-
mynda á borð við að leggja parket á blauta
steypu. Meira að segja ég veit að það er ekki
í lagi.
Þetta á alls ekki bara við um borgaryfir-
völd. Ég sá nýlega frétt þar sem áætlað var
að lagfæringar (takið eftir: lagfæringar) á
Hegningarhúsinu við
Skólavörðustíg myndu
kosta á annan milljarð
króna. Altso meira en þús-
und milljónir! Það kostar
300 milljónir bara að koma
því í „viðunandi horf“.
Hvað sem það þýðir.
Nú velti ég því bara fyr-
ir mér hvort hið opinbera
eigi enga tengdaforeldra?
Þekki virkilega engan sem getur reddað
þessu fyrir lítinn pening á meðan hið opin-
bera skottast sjálft í BYKO?
Ég sé fyrir mér samtal tengdaforeldra
minna fyrir framan Hegningarhúsið:
Tengdapabbi: Þetta er nú meira andskot-
ans draslið. Það er ekkert hægt að gera. Best
bara að rífa þetta gargan.
Tengdamamma: Nei, nei. Er ekki hægt að
laga þetta aðeins? Byrjum bara rólega.
Hálftíma síðar:
Tengdapabbi: Þetta er ekkert mál. Við
reddum þessu.
Tengdamamma: Er nóg að við klárum
þetta eftir helgi?
’Ég verð nefnilega aðviðurkenna að einiraunverulegi hæfileikiminn er að setja saman
IKEA-húsgögn. Og ég
er ekki einu sinni neitt
sérlega góður í því.
Á meðan ég man
Logi Bergmann
logi@mbl.is
Tengdaforeldrar hins opinbera
Árlega vinnur Creditinfo ítarlega greiningu á rekstri íslenskra fyrirtækja og veitir
nú Framúrskarandi fyrirtækjum viðurkenningu í tíunda sinn. Framúrskarandi
fyrirtæki hafa sterkari stöðu en önnur, eru traustir samstarfsaðilar og betur í stakk
búin að veita góða þjónustu til framtíðar.
Sjáðu hvaða fyrirtæki skara fram úr á creditinfo.is
FRAMÚRSKARANDI FYRIRTÆKI
HAFA STERKARI STÖÐU
Í KRAFTI