Morgunblaðið - 06.11.2019, Blaðsíða 10

BAKSVIÐ
Sigtryggur Sigtryggsson
sisi@mbl.is
Nokkrar tafir hafa orðið á endurbótum við Óðins-
götu, Óðinstorg og Týsgötu í Reykjavík, sem stað-
ið hafa yfir í sumar. Helsta ástæðan er sú að forn-
leifar komu í ljós við framkvæmdirnar. Verklok
áttu að verða nú í nóvember en nú er stefnt að því
að verkinu ljúki endanlega fyrir jól. Borgin hefur
komið upplýsingum um fram-
vindu verksins skilmerkilega
til íbúa og atvinnurekenda á
svæðinu.
„Nokkuð var um fornleifar á
svæðinu, í báðum götum. Í að-
stæðum sem þessum ber okkur
að fylgja lögum um menningar-
minjar og nutum aðstoðar
Minjastofnunar og verktaka.
Þetta var hins vegar tímafrekt
og kostaði umtalsverðar tafir á
framkvæmdum í tvígang,“
segir Guðrún Birna Sigmarsdóttir, verkefnisstjóri
hjá Reykjavíkurborg, á heimasíðu borgarinnar.
Guðrún segir í samtali að meðal annars hafi ver-
ið um að ræða hleðslu, rúmlega eins metra breiða
og líklega 10 til 15 metra langa og voru hellur efst
í miðri hleðslunni. Stefán Ólafsson forleifafræð-
ingur, sem hafði eftirlit með framkvæmdum, gerir
ráð fyrir að hún sé frá 19. eða byrjun 20. aldar.
Hafa samráð við Minjastofnun
„Hvað þetta hefur verið er ekki gott að segja.
Okkur datt í hug að þetta gæti verið gata eða
kerruvegur, sem notaður hefur verið til að flytja
grjót úr Þingholtinu í byggingu Alþingishússins,
en vitað er að grjótið var numið og tilhöggvið á
þessum slóðum. Búið er að sækja um formlegt
leyfi til þess að fjarlægja fornleifarnar. Okkur ber
í málum sem þessum að fara eftir 21. grein laga
um menningarminjar, en Minjastofnun Íslands
veitir leyfið,“ segir Guðrún Birna.
Hún segir ennfremur að klöppin undir götunum
hafi ekki ekki alltaf verið í samræmi við hæðar-
setningar lagna og þurfti að fleyga meira en hönn-
un gerði ráð fyrir. Í einhverjum tilvikum voru
gerðar breytingar á teikningum þar sem það þótti
vænlegra en það ónæði sem fleygun fylgir, en það
leiðir til biðtíma.
Loks bendir Guðrún Birna á að breytingar á
götunni geri ráð fyrir svokölluðum blágrænum of-
anvatnslausnum sem er nýjung og jákvætt fram-
tak í umhverfismálum. Þetta séu nýjungar og
þróun taki alltaf einhvern tíma. Blágrænar ofan-
vatnslausnir, stundum nefndar sjálfbærar, fela í
sér að nýta ofanvatn, regn og snjó á umhverfis-
vænan og staðbundinn hátt.
Mörgum verkþáttum er þegar lokið á svæðinu,
bæði malbikun og hellulögn. Á það við um götur í
nágrenni Óðinstorgs og er umferð gangandi nú
orðin eðlileg.
Eftir er að malbika og helluleggja Óðinsgötu,
frá Óðinstorgi og Freyjugötu. Það verður gert síð-
ar í þessum mánuði. Hellulögn Óðinstorgs á að
ljúka 20. desember samkvæmt áætlun. Það verður
því væntanlega ekki haldinn jólamarkaður á torg-
inu eins og vonir stóðu til.
Alþingishúsið var reist 1880 til 1881
Alþingishúsið stendur við Austurvöll. Það var
reist á árunum 1880-1881. Tvær viðbyggingar
hafa verið reistar við húsið, Kringlan 1908 og
Skálinn 2002.
Fram kemur á heimasíðu Alþingis að um 100
Íslendingar hafi fengið vinnu við smíðina. Grjótið í
Alþingishúsið var aðallega tekið úr Þingholtunum
þar sem nú er Óðinsgata. Var það klofið með járn-
eða stálfleygum eða sprengt með púðri. Grjótið
var síðan flutt í vinnuskúr og höggvið til og ýmist
ekið á vögnum eða dregið á sleðum að Alþingis-
hússgrunninum.
Fornleifar fresta verklokum
 Við endurbætur á Óðinstorgi kom í ljós hleðsla, rúmlega eins metra breið og 10
til 15 m löng  Mögulega kerruvegur fyrir grjót sem notað var í Alþingishúsið
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Óðinsgata Hitaleiðslur hafa verið lagðar undir götuna og stefnt er að því að malbika á næstu dögum.
Ljósmynd/Reykjavíkurborg
Fornleifarnar Hlaðinn stígur sem kom í ljós við
endurbætur á Óðinsgötu og nágrenni nú í sumar.
Guðrún Birna
Sigmarsdóttir
10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 6. NÓVEMBER 2019
SKÚTUVOGI 1C | 104 REYKJAVÍK | SÍMI 550 8500 | WWW.VV.IS
Að opna og loka, aldrei verið þægilegra!
Glue snjalllás fyrir heimili ermjög auðveldur í uppsetningu
Kristján H. Johannessen
khj@mbl.is
„Ég hef aldrei séð eða heyrt af sam-
setningi sem þessum og þykir mér
það í raun jaðra við helgispjöll að
vega svo illa að skáldinu okkar
góða,“ segir Hrafn Jökulsson rithöf-
undur í samtali við Morgunblaðið.
Vísar hann í máli sínu til eintaks
af hvítbláni sem Einar Benediktsson
skáld hafði lagt til árið 1897 að yrði
gerður að þjóðfána Íslands, sem nú
er til sölu á erlendri uppboðssíðu.
Ólíkt öðrum fánum skartar þessi
stórum hakakrossi sem saumaður
hefur verið á miðju hans. Í sölulýs-
ingu kemur fram að fáninn tengist
hreyfingu þjóðernissinna á Íslandi
en hreyfing þessi var stofnuð 1933
að þýskri fyrirmynd. Hún leið undir
lok nokkru áður en bandamenn
lögðu hersveitir Þjóðverja í Evrópu.
Hrafn kynnti sér heim íslenskra
þjóðernissinna ásamt bróður sínum
er þeir unnu að bókinni Íslenskir
nasistar. Hann segir þá bræður ekki
hafa fundið neinar heimildir um að
nasistar hafi flaggað hvítbláni með
ásaumuðum hakakrossi.
„Þeir héldu úti sérstöku fánaliði,
sem notaðist við hefðbundna nas-
istafána líkt og sjá mátti í Þýska-
landi á þessum tíma, og álpuðust um
allan bæ. Af þessu eru til margar
myndir, þó ekki í lit, en við hefðum
tekið eftir því ef þeir hefðu notað
fána Einars hvítbláin á þennan
hátt,“ segir hann.
Fáninn sagður „ansi dýr“
Magni Magnússon safnari segist
ekkert vita um sögu umrædds fána.
Hann segir fánann þó ansi dýran, en
hann er á uppboðssíðunni metinn á
2.000 til 5.000 bandaríkjadali. Ekk-
ert tilboð hafði í gær borist.
„Ef menn hafa mikinn áhuga á
einhverri vöru og eru óðir safnarar,
þá borga þeir bara og svelta sig á
móti. Þetta er samt ansi dýrt þykir
mér,“ segir Magni.
Hvítbláinn gamli
með hakakrossi
 Afskræming sögð
jaðra við helgispjöll
Hakakross Ekkert er gefið upp um
uppruna fánans á uppboðssíðunni.
Samtök verslunar og þjónustu
(SVÞ) eru á þveröfugri skoðun við
ÁTVR um frumvarp þriggja þing-
manna um staðsetningu áfengis-
verslana. SVÞ vilja að gengið verði
enn lengra í frumvarpinu en gert er
og að sveitarfélögum verði gert
mögulegt að hafa bein áhrif á stað-
setningu vínbúða. Eins og fram hef-
ur komið gagnrýnir ÁTVR ákvæði
frumvarpsins um að ÁTVR skuli
sækja um leyfi til rekstrar vínbúðar
til sveitarstjórnar í viðkomandi
sveitarfélagi. Þetta sé m.a. aftur-
hvarf til pólitískra afskipta og gam-
alla tíma.
Í nýrri umsögn SVÞ segir aftur á
móti að veruleikinn sé sá að sveitar-
stjórnum sé tryggt vald til þess að
skipuleggja byggð með þeim hætti
sem hvað best hentar með tilliti til
þeirra markmiða sem stefnt er að í
þróun byggðar. Í því tilliti hafi
sveitarfélög t.d. skipulagt hverfi
með þeim hætti að íbúar þeirra þurfi
ekki að fara um langan veg til að
nálgast verslun og þjónustu.
,,Reynsla SVÞ er sú að staðsetn-
ing vínbúða ÁTVR getur skipt veru-
legu máli við þróun verslunar- og
þjónustukjarna,“ segir SVÞ. Á með-
an ÁTVR fari með einkarétt á sölu
áfengis í smásöluverslunum hafi við-
skiptavinir ÁTVR ekki um neina
kosti að velja. Hagkvæm staðsetn-
ing vínbúða geti skipt sköpum bæði
fyrir sveitarfélög og fyrirtæki í
verslun og þjónustu.
Morgunblaðið/Heiddi
Vínbúð Lagt er til að haft sé samráð
við sveitarstjórn um staðsetningu.
Geti haft
bein áhrif á
staðsetningu
 SVÞ og ÁTVR
á öndverðum meiði