Morgunblaðið - 05.12.2019, Side 24

24 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. DESEMBER 2019
Húðfegrun ehf | Vegmúli 2 | Sími 533 1320 | www.hudfegrun.is
Tímapantanir í síma 533 1320
Við tökumvel ámóti ykkur í Vegmúla2
Gerðu vel við
húðina þína
í vetur
Grynnkar línur
og hrukkur
Sléttir húðina
15%
afsláttu
rGelísprautun
HydroDeluxe
Sigtryggur Sigtryggsson
sisi@mbl.is
Í tillögu til þingsályktunar um fimm
ára samgönguáætlun fyrir árin
2020-2024, sem samgönguráðherra
lagði fram á Alþingi á laugardaginn,
er gert ráð fyrir alls 5.104 milljóna
króna framlagi til hafnarbóta á land-
inu á þessu tímabili. Þar að auki er
gert ráð fyrir 2.645 milljóna framlagi
í Landeyjahöfn á sama tímabili.
„Við undirbúning samgönguáætl-
unar sóttu hafnir um framlag til
framkvæmda fyrir um 36 milljarða
kr. á tímabili áætlunarinnar og þar
af gæti framlag ríkissjóðs numið allt
að 18 milljörðum kr. Framlag ríkis-
sjóðs til nýrra hafnaframkvæmda,
þ.e. að frádregnum hafnafram-
kvæmdum á eldri áætlun, er aðeins
um 5 milljarðar kr. og því er nauð-
synlegt að forgangsraða hafnafram-
kvæmdum í samgönguáætlun,“ segir
m.a. í áætluninni.
Stjórnvöldum er heimilt að
styrkja framkvæmdir í höfnum sam-
kvæmt hafnalögum. Hlutur ríkisins
er frá 60% til 90% og ræðst af
tekjum hafna og viðkomandi fram-
kvæmdum. Í hafnalögum er það skil-
yrði sett fyrir úthlutun styrkja úr
ríkissjóði að viðkomandi höfn hafi
skilað rekstrarafgangi að teknu til-
liti til vaxta eða hafi nýtt möguleika
sína til tekjuöflunar með eðlilegum
hætti.
Ekki styrktar vegna EES
„Samkvæmt 1. mgr. 24. gr. hafna-
laga skal framlag ríkissjóðs ekki
raska ótilhlýðilega samkeppni milli
hafna samkvæmt ákvæðum samn-
ingsins um Evrópska efnahags-
svæðið. Eftirtaldar hafnir fá ekki
ríkisstyrk vegna þessa ákvæðis:
Faxaflóahafnir, Kópavogshöfn,
Hafnarfjarðarhöfn og hafnir í
Fjarðabyggð,“ segir m.a. í sam-
gönguáætlun. Þessar hafnir þurfa að
fjármagna framkvæmdir og hafnar-
bætur fyrir sjálfsaflafé.
„Umsóknir hafna varpa skýru
ljósi á þá þörf sem er á viðhaldi hafn-
armannvirkja víða um land og þörf á
nýframkvæmdum,“ segir Gísli Gísla-
son, hafnarstjóri Faxaflóahafna, en
hann er formaður stjórnar Hafna-
sambands Íslands. Hann ítrekar að
nokkrar stærri hafnir landsins séu
ekki hluti af þeim tölum sem nefndar
eru í samgönguáætlun.
Gísli segir að framlag ríkisins til
framkvæmda í höfnum hafi verið
svipað síðustu ár en aukist aðeins frá
niðurskurði fyrir um 10 árum. Ljóst
sé að fjárhagur of margra hafna leyfi
ekki miklar fjárfestingar eða útgjöld
í endurnýjun mannvirkja og þess
vegna sé vissulega mikilvægt að for-
gangsraða fjárveitingu.
„En einnig er nauðsynlegt að
móta heildstæða stefnu sem miðaði
að því að gera fleiri hafnir sjálf-
bærar og styrkja þannig hlutverk
hafna í einstökum landshlutum sem
hluta af samgöngukerfi landsins.
Öllum ætti að vera ljóst mikilvægi
hafna í flutningum og útgerð, sem
skila beinum störfum inn í sam-
félagið. Í samgönguáætlun er að
mestu fjallað um einstakar fram-
kvæmdir án þess að horft sé til
stefnumótunar í hafnamálum,“ segir
Gísli.
Of lítið fjallað um hafnamál
Drög að samgönguáætlun voru
rædd á fundi stjórnar Hafna-
sambands Íslands 18. október sl.
Fram kom í ályktun stjórnarinnar
að rými sé fyrir talsvert meiri um-
fjöllun um hafnir í þeim tveimur
samgönguáætlunum sem lagðar
hafa verið fram. M.a. þar sem ít-
arlegar verði fjallað um þróun flutn-
inga til og frá Íslandi, þróun í kom-
um farþegaskipa, aðgerðir í
orkuskiptum í höfnum, tækifæri í
höfnum til hagvaxtar og atvinnu-
sköpunar og stefnu varðandi hafna-
mál almennt.
„Athygli er vakin á því að þó svo
að flutninga- og fiskihafnir séu í eigu
sveitarfélaga þá eiga sveitarfélögin
engan fulltrúa í Samgönguráði.
Hafnasambandið telur því mikilvægt
að eigendur hafna hafi aðkomu að
gerð samgönguáætlana,“ segir m.a. í
ályktuninni.
Fimm milljarðar til hafnarbóta
 Við undirbúning samgönguáætlunar sóttu hafnir um allt að 18 milljarða vegna framkvæmda
 Stærstu hafnir landsins fá ekki krónu  Gert er ráð fyrir 2.645 milljóna framlagi í Landeyjahöfn
Morgunblaðið/ Hallur Már Hallsson
Landeyjahöfn Sérstakar fjárveitingar verða á næstu árum til endurbóta á höfninni og til að halda nægu dýpi.
Ýmsum brá í brún þegar fréttir bárust
af því á dögunum að Vegagerðin hefði
lagt niður siglingasvið stofnunarinnar
og fært málefni hafna og vita í deildir á
öðrum sviðum. Minntust menn þeirra
tíma þegar sérstakar ríkisstofnanir
fóru með þessi málefni, þ.e. Hafna-
málastofnun og Vitastofnun.
„Hafnamálin hafa óneitanlega farið
halloka eftir að Siglingastofnun var
færð undir Vegagerðina og Samgöngustofu,“ segir Gísli
Gíslason. „Vissulega eru hafnir á forræði sveitarfélaga,
en ein af þeim tillögum sem nefnd lagði fram á sínum
tíma (2009) gerði ráð fyrir sérstakri stofnun hafna og
stranda. Þar hefði verið kostur að sinna m.a. málefnum
hafna, sem að mörgu leyti eru nú dreifð á margar stofn-
anir. Niðurstaðan var að fela Vegagerðinni umsýslu í
hafnamálum, en þar virðist áherslan á þau mál hafa
breyst,“ bætir Gísli við.
Hann segir að í sjálfu sér þoli hafnirnar breytingar á
umsjón, hönnun og útboðum einstakra verkefna, en mik-
ilvægt sé að tryggja miðlæga þjónustu varðandi rann-
sóknir, aðgengi hafna að grunngögnum og aðgengi að
sérfræðiþjónustu á ýmsum sviðum svo sem umhverfis-
málum, tækniþróun og fleira. Starfshópur á vegum
Hafnasambandsins hafi það verkefni að ræða við Vega-
gerðina um hvernig málum verði háttað þannig að
ásættanlegt sé fyrir hafnirnar.
„Hafnamálin hafa óneitanlega farið halloka“
MIKLAR BREYTINGAR HAFA ORÐIÐ Á MÁLEFNUM HAFNA OG VITA Í ÁRANNA RÁS
Gísli Gíslason
Endurnýjuð gufustöð Landsvirkj-
unar í Bjarnarflagi í Mývatnssveit
hefur verið tekin í fulla notkun, en
gamla vélin var stöðvuð í febrúar
2018 eftir áratuga rekstur.
Verkefnið í gufustöðinni sneri að
uppsetningu á nýrri vélasamstæðu,
þ.e. hverfli og rafala, ásamt endur-
nýjun á rafbúnaði stöðvarinnar og
endurbótum á stöðvarhúsi. Samhliða
var varmaskiptir fyrir rekstur hita-
veitu Skútustaðahrepps endurnýj-
aður sem eykur afhendingaröryggi
veitunnar mikið, að því er fram kem-
ur í frétt á heimasíðu Landsvirkj-
unar. Settur var upp nýr vélar-
spennir á lóð Landsvirkjunar í
Bjarnarflagi og tenging stöðv-
arinnar við dreifikerfi RARIK end-
urnýjuð.
Prófanir á endurnýjaðri stöð hóf-
ust í lok apríl og stöðin fór í rekstur
um mitt sumar, þá á hálfu afli. Loka-
prófanir fóru fram nú í haust og er
stöðin nú komin í fullan rekstur.
Með tilkomu endurnýjaðrar gufu-
stöðvar eykst afhendingaröryggi
raforku í Mývatnssveit.
Ný aflvél nýtir sama gufumagn og
sú eldri gerði, en þar sem nýtni
hennar er mun meiri en þeirrar
gömlu er málafl nýju vélarinnar
tæpum tveimur megavöttum meira
en þeirrar eldri, eða 5 MW.
Gefin hafa verið út nýtt starfs-
leyfi, endurnýjað virkjunarleyfi og
nýtingarleyfi jarðhitaauðlindarinnar
og er framtíð orkuvinnslu í Bjarnar-
flagi þar með tryggð um næstu
framtíð.
Hverfill stöðvarinnar var upp-
haflega tekinn í notkun í sykurverk-
smiðju í Bretlandi árið 1934 og því
má segja að löngum lífsferli hans sé
lokið. Laxárvirkjun lét byggja gufu-
stöðina árið 1969 og eignaðist
Landsvirkjun hana við sameiningu
fyrirtækjanna árið 1983. sisi@mbl.is
Ljósmynd/Landsvirkjun
Gufustöðin Nýja vélasamstæðan er
glansandi flott í vélasalnum.
Afköst jukust um
tvö MW í gufustöð
 Gufustöð í Bjarnarflagi endurnýjuð