Morgunblaðið - 05.12.2019, Blaðsíða 47

Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. DESEMBER 2019
Ég er að skrifa um
elsku gamla og
„unga“ fólkið okkar
sem streðað hefur alla
sína hunds- og kattar-
tíð fyrir nákvæmlega
okkur.
Ég vinn sem
sjúkraliði á deild á
Sjúkrahúsi Akraness
þar sem fólk er að
bíða eftir því að fara
á hjúkrunarheimili
eða „endastöðina“ að margra sögn.
Við vinnum í samstarfi við
Landspítalann og eru nánast allir
sjúklingar sem koma úr Reykjavík
– örfáir utan af landi en hafa búið í
Reykjavík og nágrenni.
Það sem ég horfi upp á og að
sögn gamla fólksins okkar og nán-
ustu aðstandenda er að heilbrigð-
isstarfsfólk er með símann nánast
límdan á sér, sem á í alvöru talað
ekki að eiga sér stað nema inni á
vaktstofu og alls ekki fyrir augum
sjúklinga sem vita nánast ekki
hvaða tæki þetta er. Ef ég tek sem
dæmi: við erum að labba með sjúk-
lingi, tala við hann, sinna honum
eða með honum á klósettinu, þá er
síminn algert banntæki.
Að sjálfsögðu getum við verið að
bíða eftir nauðsynlegum símtölum,
þá ætti það ekki að vera tiltöku-
mál.
Ég er hlynntust því að gera sem
mest með þeim, það sem þau geta,
til dæmis að fara út ef gott er veð-
ur (oft eru þau miklar kuldaskræf-
ur) en þá er hægt að fara í göngu-
túr innandyra, spila við þau, lesa,
púsla, spjalla, prjóna/sauma með
þeim, nú eða lesa blaðið. Sumir
kjósa að sjálfsögðu að vera inni hjá
sér að hlusta á sína tónlist, hljóð-
bók, útvarpið eða gera nákvæm-
lega það sem þeim dettur í hug.
Það er alltaf ein stúlka sem oftast
er sjúkraliði sem skráð er á til-
tekna afþreyingarvakt, oftast eru
flestir sem taka þátt í þeim við-
burðum.
Svo ég ræði aðeins um sjúklinga
frá 58-75 ára sem blandaðir eru
öldruðum frá 76-97 ára (sem eru
hjá okkur), hvaða samleið eiga
þessir „ungu“ með þeim öldruðu?
Nákvæmlega enga. Það þarf klár-
lega að búa til úrræði í samfélag-
inu fyrir þessa tilteknu tvo hópa.
Ég hef sjálf orðið vitni að því að
þeir „ungu“ vilja kom-
ast burt sem allra
fyrst því þetta fólk
hefur engin sameig-
inleg áhugamál með
eldra fólkinu, þessir
öldruðu heyra oft
(ekki alltaf) verr en
þeir „ungu“ og þeir
geta ekki með nokkru
móti átt góðar sam-
ræður og oft á sér
stað mikill misskiln-
ingur þar sem annar
aðilinn verður kvíðn-
ari og óöruggari en
áður. Auðvitað geta átt sér stað
dæmi þar sem „ungir“ og eldri
smellpassa saman.
Ég elska mína sjúkraliðavinnu
alveg hreint út í eitt.
Ég gleymi því í nærveru þeirra
að þurfi að þurrka munnvik,
skeina, taka úr þvagleggi, nálar,
hjálpa fólkinu í og úr rúmi, díla við
kvíða, depurð og sorg, tannbursta,
losa stómapoka, þvagpoka og í
raun öllu sem þau þarfnast vegna
þess að ég met mitt starf mikils og
vildi ég óska þess svo heitt og inni-
lega að enginn væri í þeirri stöðu
að líða illa út af starfsfólki eða að-
standendum, ég myndi hiklaust
taka sjúklinga með mér heim ef ég
hefði aðstöðu eða getu til. Við er-
um með þeim bæði yfir öll jól og
áramót.
Ég sjálf er á þrítugsaldri og á
35+ ár eftir af starfsævinni. Oft
hef ég horft upp á margar þrek-
raunir sjúklinga og aðstandenda,
þetta er erfitt bæði andlega og lík-
amlega, þar er alls enginn efi og
myndi ég segja öllum það hiklaust.
Hjá okkur eru erfið dauðsföll,
mjög þungir sjúklingar sem þarfn-
ast lyftu í og úr hjólastól, góð- og
illkynja sjúkdómar, geðsjúkdómar
og allskyns verkefni bæði létt og
erfið sem við tökumst á við og ger-
um vel.
Þeir sjúklingar sem koma til
okkar vilja oftast ekki koma til
okkar í svona biðstöðu, þeir verða
ringlaðir og óöruggir, vita ekki
hvort þeir eru að koma eða fara.
En á hinn bóginn þegar sjúkling-
arnir okkar fá pláss á hjúkr-
unarheimili vilja þeir alls ekki fara
frá okkur, sem hlýtur að vera
ágætishrós fyrir okkur sem starfs-
fólk – lækna, hjúkrunarfræðinga,
sjúkraliða og aðra starfsmenn.
Laun sjúkraliða eru alls ekki
upp á marga fiska og ætti aldeilis
að virða okkur meira en ríkið ger-
ir. Oft finnst mér, sem sjúkraliða,
margir meta okkur lítilsháttar og
sem einskonar gólftusku. Hvernig
eigum við, þessir ungu sjúkraliðar,
að safna okkur fyrir íbúð? Fram-
fleyta börnunum okkar? Ég sé
ekki fram á að geta það sem
sjúkraliði í dag, sem er hrikalegt.
Hvernig fer ef sjúkraliðastétt deyr
út vegna þess að þið sem eruð í
ríkisstjórn getið ekki hækkað laun-
in okkar?
Guð hjálpi okkur öllum.
Það er örugglega ekki einn ein-
asti úr þessari aumu ríkisstjórn
sem sér þetta en hvað viljið þið
þegar þið verðið orðin gömul og
grá – eða „ung“ og ósjálfstæð? Það
erum við, læknar og hjúkrunar-
fræðingar sem sjáum um ykkur ef
eitthvað fer úrskeiðis heilsunnar
vegna. Þið verðið að átta ykkur á
því að fólk er að yngjast upp –
vegna lyfja, umönnunar og lífs-
hátta.
Þetta heilbrigðiskerfi er gjör-
samlega út í hött og þarf að laga
undir eins!! Annars eigið þið eftir
að missa (í alvöru talað) góða mjög
góða sjúkraliða sem hafa áhuga á
sínu starfi.
Hugsunin varðandi þennan pistil
er að hann sé bæði um aðstand-
endur, sjúklinga og okkur öll sem
sjáum um þá.
Pistill um elsku gamla
„unga“ fólkið okkar
Eftir Birgittu Þuru
Birgisdóttur » Pistill þessi er
skrifaður árið 2018.
Ég er búin að gefa mér
ár í að hugsa hvort ég
ætti að birta þetta. Ég
hef látið af störfum sem
sjúkraliði því ég læt
ekki bjóða mér hvað
sem er.
Birgitta Þura
Birgisdóttir
Höfundur er fyrrverandi
sjúkraliði á HVE Akranesi.
Talið er að 80 ótíma-
bær dauðsföll eigi rót
sína að rekja til svif-
ryksmengunar á Ís-
landi. Á þessu ári hefur
svifryk farið 14 sinnum
yfir heilsuvernd-
armörk. Borgarstjórn
Reykjavíkur samþykkti
í september á síðast-
liðnu ári tillögu eða yf-
irlýsingu um að svifryk
færi aldrei yfir heilsuverndarmörk. Í
kjölfarið lagði Sjálfstæðisflokkurinn
fram tillögu að aðgerðaáætlun til að
bæta loftgæði borgarinnar svo svif-
ryk færi ekki yfir heilsuverndarmörk.
Auðvelt að bregðast strax við
Meðal aðgerða sem lagðar voru til í
tillögunni var endurskoðun á efnisvali
borgarinnar varðandi gæði efna í
malbiki, þrif yrðu aukin á umferð-
aræðum (sópun, þvottur og rykbind-
ing), að frítt verði í strætó á „gráum
dögum“, takmörkun þungaflutninga
með efni sem valdið geta svif-
ryksmengun á „gráum dögum“, dreg-
ið úr notkun nagla-
dekkja í borgarlandinu
og að íbúar í fjölbýlis-
húsum geti hlaðið raf-
bíla með auðveldum
hætti, að nýting affalls-
vatns verði notuð í
auknum mæli til að hita
upp göngu- og hjóla-
stíga borgarinnar og að
endingu að unnið verði
gegn dreifingu byggð-
ar.
Samþykkja ekki
þvingunaraðgerðir
Síðan tillagan var lögð fram hafa
liðið rúmir átta mánuðir og svifryk
mælist ítrekað yfir heilsuvernd-
armörkum. Fulltrúar meirihlutans
hafa viðrað hugmyndir um takmark-
anir og þvinganir á umferð þegar
loftgæði eru slæm. Sjálfstæðisflokk-
urinn í Reykjavík mun aldrei styðja
slíkar hugmyndir meirihlutans í
borginni fyrr en unnið hefur verið að
aðgerðaáætlun Sjálfstæðisflokksins.
Sem betur fer hafa allir bæj-
arstjórar höfuðborgarsvæðisins
einnig tekið fyrir að fara í slíkar að-
gerðir.
Áhugaleysi meirihlutans
Loftgæðamálin virðast meirihlut-
anum mjög viðkvæm enda hefur
skynsöm fullbúin tillaga þess efnis
beðið afgreiðslu í rúmlega átta mán-
uði. Skyldi ástæða þess að málið hafi
ekki fengið afgreiðslu vera að meiri-
hlutinn í Reykjavík hefur lítinn
áhuga á að laga loftgæðamálin í
Reykjavík, vegna þess að það hentar
ekki hans pólitík? Því er strax stokk-
ið á þær hugmyndir að banna og
þvinga fólk til hegðunar sem það
hefði ekki kosið sér sjálft, í stað þess
að vinna að lausnum vandamálsins.
Eftir Egil
Þór Jónsson
» Loftgæðamálin virð-
ast meirihlutanum
mjög viðkvæm enda hef-
ur skynsöm fullbúinn
tillaga þess efnis beðið
afgreiðslu í rúmlega
átta mánuði.
Egill Þór Jónsson
Höfundur er borgarfulltrúi
Sjálfstæðisflokksins.
80 dauðsföll
fasteignir
ÁSKR I FTARLE IKUR MORGUNBLAÐS INS
Heppinn
áskrifandi
hlýtur
að gjöf
Hästens
HERLEWING®
handgert rúm úr
náttúrulegum efnum
að verðmæti 3.225.900 kr.
Fátt jafnast á við að opna Morgunblaðið eftir
góðan nætursvefn. Fyrir einn af áskrifendum
Moggans nær þessi ljúfa morgunstund nýjum
hæðum eftir að við drögum í áskriftar-
leiknum okkar föstudaginn 20. desember.
ÞAÐ BORGAR SIG AÐ LESA MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið og Hästens eru stolt af því að
vinna saman að því að gefa einum heppnum
áskrifanda Morgunblaðsins Herlewing-rúm
frá Hästens.
Verslun Hästens á Íslandi er til húsa í
Faxafeni 5, á sama stað og Betra bak.
KAUPTU
ÁSKRIFT
Í SÍMA 569 11
00