Morgunblaðið - 21.12.2019, Page 25

25
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. DESEMBER 2019
Sólsetur Það var fallegt að horfa yfir Borgarnes á stilltu vetrarkvöldi í vikunni þegar sólin var að hníga til viðar og bæjarbúar að taka á sig náðir.
Eggert
Alþingi hefur nú
samþykkt frumvarp
mitt um lengingu
fæðingarorlofs úr níu
mánuðum í tólf.
Lengist það í tíu
mánuði strax um
næstu áramót og
verður lengingin að
fullu komin til fram-
kvæmda 1. janúar
2021. Góð samstaða
var um málið á Al-
þingi og greiddu 54
þingmenn atkvæði
með frumvarpinu.
Það er mikið fagn-
aðarefni enda erum
við að stíga stórt
skref í átt að bættum
hag barnafjölskyldna
í landinu. Til að und-
irstrika það má nefna
að samþykktin felur í
sér að það heildar-
fjármagn sem rennur
til fæðingarorlofs
mun hækka úr tíu
milljörðum í tuttugu
þegar aðgerðirnar
verða að fullu komnar í fram-
kvæmd.
Baráttumál verður að lögum
Ég er þess fullviss að lenging
fæðingarorlofs mun gagnast fjöl-
mörgum og þá auðvitað allra helst
okkar yngsta og viðkvæmasta
þjóðfélagshópi. Ég gleðst ekki síð-
ur persónulega enda ekkert laun-
ungarmál að endurreisn fæðing-
arorlofskerfisins hefur verið eitt
helsta áherslumál mitt í embætti
frá upphafi. Hámarksgreiðslur
voru hækkaðar umtalsvert um síð-
ustu áramót og nú er lengingin í
höfn en hvort tveggja var að mínu
mati löngu tímabært. Við vitum að
börnum á fyrsta aldursári er fyrir
bestu að dvelja sem mest í umsjá
foreldra sinna og er
ég stoltur af því að
hafa átt þátt í að
stuðla að auknum
samvistum foreldra
og barna. Ég er
sannfærður um að
það sé hverju barni
gott veganesti út í
lífið.
Frekari úrbætur
í vændum
Ekki verður þó lát-
ið hér við sitja því
fyrr á þessu ári skip-
aði ég nefnd sem hef-
ur það hlutverk að
endurskoða lög um
fæðingar- og for-
eldraorlof í heild
sinni. Á næsta ári
verða liðin tuttugu ár
frá gildistöku lag-
anna. Þau þóttu bylt-
ingarkennd á sínum
tíma en tímabært er
að endurskoða ýmis
ákvæði þeirra. Í
þeirri vinnu verður
tekið tillit til ýmissa
álitaefna sem komið
hafa fram sem mun án efa skila
frekari umbótum á kerfinu. Er
gert ráð fyrir að vinnu nefnd-
arinnar ljúki um mitt næsta ár og
að lagt verði fram nýtt frumvarp
á haustþingi 2020.
Samhliða umbótum á fæðing-
arorlofskerfinu þarf líka að
tryggja að börnum bjóðist leik-
skólavist þegar rétti foreldra til
fæðingarorlofs lýkur, en vantað
hefur upp á þá samfellu í kerfinu.
Af þeim sökum hef ég óskað eftir
formlegu samtali við sveitarfélög
með það að markmiði að hægt
verði að tryggja öllum börnum
leikskólavist við tólf mánaða ald-
ur.
Eftir Ásmund Einar
Daðason
» Það heildar-
fjármagn
sem rennur til
fæðingarorlofs
mun hækka úr
tíu milljörðum í
tuttugu þegar
aðgerðirnar
verða að fullu
komnar til
framkvæmda.
Ásmundur Einar
Daðason
Höfundur er félags- og
barnamálaráðherra.
Stórt skref í átt
að bættum hag
barnafjölskyldnaFréttastofa RÚV erkostuleg stofnun. Mér
er nær að halda að þeir
hafi lög að mæla sem
segja hana ekki frétta-
miðil heldur miklu
fremur beinan þátttak-
anda í málaskaki sam-
félagsins og þá með af-
stöðu sem sett er fram
án kinnroða.
Ég varð þess vafa-
sama heiðurs aðnjót-
andi sl. fimmtudagskvöld að verða
skotspónn þessarar fréttamennsku.
Í aðalfréttatímanum klukkan 19 var
fyrsta fréttin af því, að Benedikt
Bogason hæstaréttardómari og for-
maður dómstólasýslunnar hefði sótt
um áfrýjunarleyfi til Hæstaréttar á
sýknudómi Landsréttar í meiðyrða-
máli hans gegn mér. Aðalfrásagn-
arefnið var að ég hefði reynt að hafa
áhrif á val dómara í Landsrétti til að
dæma málið, með símtölum við dóm-
stjórann og einn dómaranna í mál-
inu. Byggðist fréttin á fullyrðingum
Vilhjálms Vilhjálmssonar lögmanns
Benedikts, sem var búinn að finna
það út með textaskýringum á tölvu-
pósti frá mér að ég hefði átt samtalið
við dómstjórann áður en hann tók
ákvörðun um hverjir skyldu dæma.
Meginefni fréttarinnar rangt
Þetta meginefni fréttarinnar er
rangt, enda studdist það ekki við
neitt nema getsakir Vilhjálms lög-
manns. Ég hafði vissulega hringt í
dómstjórann, eins og ég hafði skýrt
frá í tölvupósti sem m.a. var sendur
lögmanninum. Þar hafði ég komist
svo að orði að ég hefði haft áhyggjur
af því að dómarar sem skipuðu dóm-
inn „yrðu ekki hlutlausir“. Þetta
orðalag hafði lögmaðurinn talið sýna
að ég hefði rætt við dómstjórann áð-
ur en skipað var í dóminn. Þetta var
hreinn misskilningur hans eins og
öllum sem lásu hefði átt að verða
ljóst. Ég átti bara við hið augljósa, að
þeir yrðu ekki hlutlausir við meðferð
málsins. Samtalið átti ég við dóm-
stjórann eftir að hann hafði lokið við
að skipa í dóminn og tilkynnt máls-
aðilum það. Eftir það gat hann ekki
breytt þeirri ákvörðun, þó að óskað
hefði verið eftir því, en
það gerði ég auðvitað
ekki.
Atburðarásin
Ástæða er til að fara
nokkrum orðum um
þessa atburðarás.
Hinn 11. febrúar
2019 barst tilkynning
frá Landsrétti um að
málflutningur í máli
Benedikts gegn mér
skyldi fara fram hinn 1.
apríl 2019. Kom fram í
tilkynningunni hverjir yrðu dómarar
í málinu. Ég hafði strax áhyggjur af
skipan eins þeirra, þar sem mér hafði
verið tjáð að þessi dómari væri í vin-
fengi við dómara í Hæstarétti og
hugsanlega leyfisbeiðanda sjálfan.
Ég hafði því símasamband við dóm-
stjórann, aðallega til að fá að vita
hvort aðrir dómarar við réttinn
hefðu lýst vanhæfi og þá vegna
valdastöðu Benedikts gagnvart
Landsrétti, en dómstólasýslan, sem
hann stýrir, gerir tillögur til Alþingis
um fjárveitingar til réttarins. Dóm-
stjórinn sagði ekki annað um þetta
en það sem lá fyrir, að búið væri að
skipa í dóminn. Dómararnir myndu
sjálfir fjalla um kröfur um að víkja
sæti vegna vanhæfis ef fram kæmu.
Það var mér auðvitað ljóst sem og
hitt að ég var að tala við yfirmann
sem hafði lokið ákvörðunum sínum í
málinu og hefði ekki einu sinni heim-
ild til að breyta þeim. Ég bar auðvit-
að ekki fram neinar óskir um slíkt.
Svo er að sjá af beiðni Benedikts
til þeirrar stofnunar sem hann vinn-
ur við, um leyfi til að áfrýja sýknu-
dóminum til Hæstaréttar, að þetta sé
ein aðalástæðan fyrir beiðninni.
Síðan hafði ég einnig í nefndum
tölvupósti skýrt frá því að gefnu til-
efni að ég hefði lyft símanum og
hringt til þess dómara sem ég taldi
að kynni að vera vanhæfur til að inna
hann eftir því hvort hann væri í
þannig tengslum við Benedikt eða
aðra sem tengdust honum að van-
hæfi gæti valdið. Beindi ég því til
dómarans að huga að þessu en til-
kynnti honum líka að ég myndi ekki
krefjast þess að hann viki sæti. Var
þetta símtal afar kurteislegt af
beggja hálfu.
Svör mín klippt út úr viðtalinu
Meginefni fréttar RÚV í frétt-
unum klukkan 19 var að segja frá
villukenningu Vilhjálms lögmanns
um þetta, m.a. með viðtali við hann. Í
lokin var sagt að talað yrði við mig í
fréttum klukkan 22. Kannski betur
hefði heppnast við fréttaflutninginn
að leita afstöðu minnar áður en fyrri
fréttin var flutt. Þannig hljóta allar
sómakærar fréttastofur að vinna.
Það var svo tekið viðtal við mig
sem sjónvarpað var í seinni frétta-
tímanum. Þar var búið að klippa við-
talið til og fjarlægja svör mín um að
samtalið við dómstjórann hefði ekki
átt sér stað fyrr en hann hafði lokið
störfum við að skipa í dóminn, þann-
ig að þar yrði engu breytt. Þetta
voru svör við aðalefni uppsláttarins í
fyrri fréttatímanum. Þessi vinnu-
brögð fréttastofunnar eru auðvitað
ekki boðleg.
Og svona að lokum. Það er auðvit-
að ekkert athugavert við að málsaðili
eða lögmaður eigi orðastað við dóm-
ara um mál eftir að hann hefur lokið
starfi sínu í tengslum við það, hvort
sem það felst í að kveða upp dóm í
málinu eða skipa dómara til að dæma
í því. Gegn mér er sýnilega reynt að
gera úr mér tröllkarl sem bægslast
um eins og fíll í postulínsbúð. Það
eina sem ég hef gert til að vinna mér
inn óvild hjá dómaraelítunni er að
segja rökstudd deili á verkum henn-
ar. Það finnst þeim nauðsynlegt að
þagga niður með rógi ef ekki vill bet-
ur.
Það vekur undrun mína að frétta-
stofa allra landsmanna skuli láta
misnota sig með því að fá sig til þátt-
töku í þessu spili.
Eftir Jón Steinar
Gunnlaugsson
»Þar var búið að
klippa viðtalið til og
fjarlægja svör mín um að
samtalið við dómstjór-
ann hefði ekki átt sér
stað fyrr en hann hafði
lokið störfum við að
skipa í dóminn, þannig
að þar yrði engu breytt.
Jón Steinar
Gunnlaugsson
Höfundur er lögmaður.
Fréttirnar segir fréttastofa RÚV