Morgunblaðið - 21.12.2019, Síða 47

MENNING 47
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. DESEMBER 2019
ICQC 2020-2022
Nánari upplýsingar um sýningartíma á sambíó.is
LOKAKAFLINN Í SKYWALKER SÖGUNNI
Þá er lokakafli „framhalds-þríleiksins“ í Stjörnustríðs-bálknum loksins kominnút, en þetta á að vera síð-
asta myndin í sögu Geimgengils-
fjölskyldunnar, sem hefur náð að
vera í miðju allra meginatburða
heillar vetrarbrautar í þrjár kyn-
slóðir. Það eru því þungar byrðar
sem þessi mynd þarf að bera, sem
lokapunkturinn við sögu, ekki bara
þeirra þriggja mynda sem eru í þess-
um þríleik, heldur allra myndanna
sem mynda límið í Stjörnustríðs-
heiminum.
Og það er ekki auðvelt að bera
þær byrðar, því fátt virðist vera auð-
veldara fyrir okkur aðdáendur
myndanna en að verða fyrir von-
brigðum. Eftir að The Last Jedi náði
að nánast kljúfa alla í tvær fylkingar,
með og á móti, fékk J.J. Abrams,
sem hafði byrjað þríleikinn svo vel
með The Force Awakens, það erfiða
hlutverk að reyna að líma þetta allt
saman á skikkanlegan hátt og gefa
sögunni þokkalegan endi. Því miður
get ég ekki skrifað lengra án þess að
fara út í nokkur efnisatriði myndar-
innar, og því ættu þeir sem við-
kvæmir eru fyrir söguspillum líklega
að bíða með að lesa lengra og drífa
sig í bíó.
Að þessu sinni er komin ný ógn, en
samt ekki, þar sem keisarinn vondi
(Ian McDiarmid) sem togaði í alla
spotta bak við tjöldin í fyrstu mynd-
unum sex hefur endurholdgast. Ekki
nóg með það heldur hefur hann verið
að byggja upp sinn fyrri hernaðar-
mátt á laun og býður illmenninu
Kylo Ren (Adam Driver) heims-
yfirráð í skiptum fyrir að hann nái að
deyða Rey (Daisy Ridley), síðustu
von Jedi-riddaranna og hins góða í
alheiminum.
Rey hefur eytt síðustu árum í að
æfa sig í að nota Máttinn undir leið-
sögn Lilju prinsessu (Carrie Fisher),
á meðan vinir hennar Finn (John Bo-
yega) og Poe Dameron (Oscar Isaac)
sinna erindum fyrir andspyrnuhreyf-
inguna. En þegar keisarinn gerir aft-
ur vart við sig þurfa vinir okkar að
hugsa sér til hreyfings og reyna að
koma í veg fyrir að hið vonda sigri
hið góða fyrir fullt og allt.
Það skal segjast myndinni til
hróss, að það sést strax í upphafi að
hún er gerð af natni og með nokkurri
ást gagnvart arfleifð Stjörnustríðs-
myndanna, með hinni vel þekktu tón-
list Johns Williams í aðalhlutverki
sem fyrr.
Hasaratriði myndarinnar eru ein-
staklega vel úr garði gerð, sérstak-
lega í fyrri hluta hennar. Þar má til
að mynda nefna að geislasverðs-
atriðin, sem eru oftast nær hápunkt-
ur hverrar Stjörnustríðsmyndar,
standast vel væntingar.
Líkt og í báðum fyrri myndum
veltur mikið á sambandi hinnar góðu
Rey og hins illa Kylos Rens/Bens
Solos, og verður að hrósa þeim Daisy
Ridley og Adam Driver sérstaklega
fyrir að sýna þau tengsl, sem þau
hafa í Mættinum.
Það eina sem hægt er að setja út á
samband þeirra Rey og Kylos er að
þau tengsl eru notuð á frekar ótrú-
verðugan hátt í lokakafla myndar-
innar og það á mælikvarða töfra-
trúarbragða sem eru bara til í
ímyndunarveruleika sem búinn var
til fyrir rúmlega fjörutíu árum.
Flestir aðrir í leikhópnum sýna
einnig á sér sparihliðarnar. John
Boyega sýnir af sér meiri þroska
sem fyrrverandi stormsveitarmað-
urinn Finn en í fyrri myndum, og
Poe Dameron er mun líkari flug-
kappanum sem sást í The Force
Awakens en þeim sem sást í The
Last Jedi.
Það fá þó ekki allir hér uppreist
æru. Rose Tico (Kelly Marie Tran),
sem kynnt var til sögunnar í síðustu
mynd, er nánast ýtt baksviðs, líklega
vegna þess hversu misjafnlega sumir
aðdáendur myndanna tóku henni. Þá
bregður Dominic Monaghan (Lord
of the Rings) fyrir í algjörlega óþörfu
aukahlutverki.
En það er varla hægt að gera
Stjörnustríðsmynd þessa dagana
nema með smá nostalgíukasti og
Billy Dee Williams snýr því aftur í
hlutverki Landos Calrissians, og
hefði gamli sjarmörinn alveg mátt
sjást lengur á skjánum. Og nostalg-
íukastinu lýkur ekki þar, því að Ant-
hony Daniels fær að láta ljós sitt
skína mjög sem vélmennið C-3PO og
hefur hann líklega sjaldan verið
betri.
Ljóst var að úr vöndu var að ráða
fyrir aðstandendur myndarinnar eft-
ir að Carrie Fisher dó, en atriði
hennar eru öll byggð á endurnýttum
atriðum úr fyrri myndum og tölvu-
tækni, sem skilur eftir sig grunsam-
legan bjarma. Óvíst er hvort það
muni skipta máli eftir tuttugu ár
þegar horft verður á myndina aftur,
en fyrir okkur sem vitum baksöguna
er örlítið óþægilegt að sjá Fisher
lífgaða við á þennan hátt.
Eftir að hafa byrjað vel er loka-
þriðjungur myndarinnar nokkur
vonbrigði. Þegar við komumst loks-
ins að því hverra manna Rey er og
hún fer að mæta keisaranum dettur
botninn úr söguþræðinum, sem fram
að því hefur haldið vel. Sú tilhneiging
hasarmynda síðustu ára að búa til
risavaxinn lokabardaga er endurtek-
inn hér, en þeir verða oftar en ekki
fulllangdregnir og snauðir að
spennu. Hjálpaði þar ekki til að
stikla myndarinnar eyðilagði stóran
hluta spennunnar í lokahlutanum
með því að sýna eitt mikilvægasta
andartak hans. Tilfinningin verður
því svipuð og að sjá fimleikastjörnu
ökklabrotna í lendingunni eftir ann-
ars glæsilega æfingu.
Að því sögðu er lokaatriði mynd-
arinnar, þríleiksins og allra níu
myndanna frábær lokapunktur, sem
dugar þó ekki til að slá á öll von-
brigðin með lokabardagann.
Þegar öllu er á botninn hvolft
gerði Rian Johnson þríleiknum mik-
inn óleik þegar hann tók nánast allt
sem The Force Awakens hafði gert
og henti í ruslafötuna. Ég skal fús-
lega gangast við því að mér þótti The
Last Jedi vera með betri myndum í
bálknum þegar ég sá hana fyrst. En
það hefur fallið nokkuð á silfrið síðan
og nú þegar hægt er að sjá allar
myndirnar þrjár sem einn þríleik
verður varla komist hjá því að líta á
margt af því sem gerðist í millikafl-
anum sem bjarnargreiða við þríleik-
inn í heild.
Það sést til dæmis á því að Abrams
taldi sig greinilega tilneyddan til að
„laga“ ýmsa hluti sem Johnson gerði,
sem hefði í raun aldrei átt að þurfa
að laga til að byrja með. Saklausasta
dæmið sem ég get lýst án þess að
skemma of mikið fyrir myndinni
snýst um hjálm illmennisins Kylos
Rens úr fyrstu myndinni, sem John-
son lét brjóta í þúsund mola. Ekkert
mál, við límum hann bara aftur sam-
an í þeirri þriðju.
Heildarsvipur myndanna þriggja
verður því helst til gloppóttur til að
þær standi saman og líklega munu
margir verða fyrir vonbrigðum með
heildina. Sem er synd, því að The
Force Awakens lofaði einmitt svo
góðu.
Ökklabrotnað í lendingunni
Stjörnustríð Mikið af því góða við myndina hverfist um samspil Kylos Rens (Adam Driver) og Rey (Daisy Ridley).
Sambíóin, Smárabíó
og Laugarásbíó
Rise of Skywalker bbbmn
Leikstjóri: J.J. Abrams. Handrit: J.J.
Abrams og Chris Terrio, byggt á sögu
Dereks Connollys, Colins Trevorrows,
J.J. Abrams og Chris Terrios. Aðal-
hlutverk: Carrie Fisher, Mark Hamill,
Adam Driver, Daisy Ridley. John Boyega,
Oscar Isaac, Anthony Daniels, Naomi
Ackie, Domhnall Gleeson, Richard E.
Grant, Lupita Nyong’o, Keri Russell,
Joonas Suotamo, Kelly Marie Tran, Ian
McDiarmid og Billy Dee Williams.
Bandaríkin 2019, 142 mínútur.
STEFÁN GUNNAR
SVEINSSON
KVIKMYNDIR