Skessuhorn - 11.12.2019, Blaðsíða 18

MIÐVIKUDAGUR 11. DeseMbeR 201918
„Ég var skipaður í slökkvilið Akra-
ness af bæjaryfirvöldum árið 1974
en tók við starfi slökkviliðsstjóra í
september 2005, eftir skyndilegt
fráfall Guðlaugs Þórðarsonar, for-
vera míns í starfi,“ segir Þráinn
Ólafsson, slökkviliðsstjóri slökkvi-
liðs Akraness og Hvalfjarðarsveitar,
í samtali við skessuhorn. Nú hillir
undir starfslok Þráins. Hann er orð-
inn 67 ára gamall og stígur til hlið-
ar á áramótum eftir hvorki fleiri né
færri en 45 ár í slökkviliðinu og þar
af 14 ár við stjórnvölinn.
Mikil ábyrgð
„Að vera slökkviliðsstjóri er gríð-
arlegt ábyrgðarstarf,“ segir Þráinn
og heldur áfram; „slökkviliðsstjóri
ber ábyrgð á því gagnvart bæjar-
stjórn að staðið sé við lög og regl-
ur um allt sem viðkemur slökkvi-
starfi, brunavörnum, eldvarnaeft-
irliti, mengunarvörnum og fleiru,“
segir hann. „Honum ber skylda til
að hafa eftirlit með brunavörnum
á starfssvæðinu og koma á framfæri
athugasemdum um það sem þarf að
laga. Þá hefur slökkviliðsstjóri rækt
þær skyldur sínar. Hann ber einnig
ábyrgð á menntun sinna slökkviliðs-
manna og öryggi þeirra á vettvangi
þegar farið er í útkall,“ nefnir Þrá-
inn sem dæmi. „Núna er ný bruna-
varnaáætlun til umfjöllunar hjá bæj-
aryfirvöldum. Hún er mjög ítarleg
og samhliða henni er gerð viðbragð-
sáætlun. slökkviliðsstjóri kemur að
allri þeirri vinnu. eldvarnareftir-
litið er líka mjög umfangsmikið. Á
starfssvæði slökkviliðs Akraness og
Hvalfjarðarsveitar eru margir stað-
ir sem þarf að hafa reglulegt eftir-
lit með. Hér eru þrír grunnskólar,
fimm leikskólar, sjúkrahús og stórt
dvalarheimili, mörg samkomuhús
og gististaðir, að ógleymdu stór-
iðjusvæðinu á Grundartanga, olíu-
birgðastöðinni í Hvalfirði og auð-
vitað Hvalfjarðargöngum. Fjöl-
margir staðir sem þarf að heimsækja
reglulega og skila skýrslu um,“ segir
slökkviliðsstjórinn. „Þess utan ann-
ast slökkviliðið mengunarvarnir og
aðstoð við fólk sem er klemmt inni í
bílflökum, sem er töluvert umfangs-
mikið verkefni líka,“ bætir hann við.
„Það má ekkert fara úrskeiðis í starfi
slökkviliðsstjórans. ef eitthvað mis-
ferst getur það stofnað lífi og heilsu
fólks í hættu.“
Liðið mjög vel skipað
slökkvilið Akraness og Hvalfjarð-
arsveitar telur í dag 32 liðsmenn.
Liðið hefur til umráða og umhirðu
sjö bifreiðar auk ýmiss konar tækja-
búnaðar. Þráinn er eini fasti starfs-
maður slökkviliðsins, sem hann
segir að sé allt of lítið. „Hér þarf að
fjölga um fimm til að ná lágmarks-
kröfum sem gert er ráð fyrir í nýrri
reglugerð sem tók gildi á árinu
2018,“ segir Þráinn. „Það bjargar
mörgu að alla mína tíð sem slökkvi-
liðsstjóri hefur liðið verið mjög vel
skipað. Ég hef alltaf búið svo vel
að hafa gott fólk í liðinu sem sinn-
ir sínu starfi af einskærri kostgæfni.
Liðið í dag er afar gott og við höfum
fengið inn mjög góða nýliða á und-
anförnum árum sem eru virkilega
áhugasamir og vilja gera vel,“ seg-
ir hann. „samstarf slökkviliðanna á
Vesturlandi hefur sömuleiðis verið
til fyrirmyndar, sem og samvinna
okkar við önnur slökkvilið og einn-
ig björgunarfélag Akraness um að-
stöðu, búnað og mannskap sem við
höfum nýtt okkur í gegnum tíðina,“
segir slökkviliðsstjórinn. „en það
breytir því ekki að hér á stöðinni
eru í rauninni eitt til tvö stöðugildi
bara í umhirðu búnaðar og stöðv-
arinnar sjálfrar og eitt stöðugildi í
eldvarnareftirliti alfarið, fyrir utan
síðan slökkviliðsstjórann. Þjónustu
við bifreiðarnar er sinnt af bifreiða-
verkstæði Hjalta og ég tel þann þátt
því ekki með,“ segir Þráinn. „Um
miðjan níunda áratuginn voru þrír
til fjórir fastir starfsmenn á slökkvi-
liðsstöðinni við Laugarbraut. Ég er
einn núna og það gefur augað leið
að ég kemst ekki yfir allt sem þarf
að gera,“ segir hann en bætir því
við að liðsmenn hafi að sjálfsögðu
verið boðnir og búnir að koma inn í
verkefni þegar á þarf að halda.
Margt breyst
í áranna rás
Þegar Þráinn lítur yfir farinn veg
segir hann mikið hafa breyst frá
því hann steig sín fyrstu skref sem
slökkviliðsmaður. „Ég tók eitt
stórt helgarnámskeið man ég, til
að ganga í slökkviliðið. Núna sitja
nýliðar fimm þrjátíu tíma nám-
skeið. Kröfurnar sem eru gerðar
til slökkviliðsmanna í dag eru allt
aðrar og meiri en þegar ég byrjaði.
en alltaf hafa slökkviliðin unnið
eftir nákvæmlega sömu markmið-
um og menn hafa alltaf kunnað til
verka við slökkvistarf, bæði þá og
nú,“ segir hann. „Menn eru orðn-
ir miklu meðvitaðri um eigin heilsu
en áður var. Það er til dæmis stað-
reynd að slökkviliðsmenn eru í auk-
inni hættu á að fá krabbamein, því
þegar eldur logar þá rísa upp alls
kyns eiturgufur. Núna stendur yfir
átak hjá Landssambandi slökkvi-
liðs- og sjúkraflutningsmanna um
að koma upp svona „hreinum/
óhreinum“ svæðum á slökkvistöðv-
um landsins. Það þýðir að reyk-
menguð föt og búnaður fer aldrei
út af ákveðnu svæði. Þetta er svip-
að og fólk þekkir kannski úr frysti-
húsum, þar sem maður má ekki fara
yfir gulu línuna án þess að vera með
hárnet og skóhlífar,“ útskýrir hann.
„Við þurfum að koma upp svona
svæði á stöðinni hjá okkur og líka
að útbúa búningsherbergi. Það er
ekki hægt að bjóða fólki upp á að
vera að klæða sig hérna frammi í sal
á leið í útkall, með stóru hurðarnar
opnar svo fólk blasir við á brókinni
og kannski í skítakulda. Þetta þarf
að laga,“ segir slökkviliðsstjórinn,
en bætir því þó við að heilt á litið
þyki honum aðbúnaður slökkviliðs-
manna orðinn býsna góður.
Mikil binding
„Það hefur líka orðið bylting í öll-
um fjarskiptum frá því ég byrj-
aði í slökkviliðinu. Á árum áður
var maður bara heima við ef mað-
ur var á bakvakt. Maður þorði
ekki að fara út í búð því ef síminn
hringdi á meðan þá missti maður
bara af útkallinu. Núna er tæknin
þannig að það er alltaf hægt að ná
í fólk, Neyðarlínan sendir út sms
boð/útkall á liðsmenn,“ segir Þrá-
inn. Það er auðvitað mikið örygg-
ismál fyrir slökkviliðið að hægt sé
að ræsa menn út með stuttum fyr-
irvara, hvenær sem er. en því fylgir
auðvitað mikil binding. „Það hefur
komið fyrir að menn hafa þurft að
standa upp frá jólasteikinni vegna
þess að hús brennur. slíkt er hluti
af starfinu og menn og fjölskyld-
ur þeirra þurfa að vera reiðubúnar
að leggja það á sig,“ bætir hann við.
en enginn slökkviliðsmaður er þó
eins bundinn og slökkviliðsstjór-
inn sjálfur. „Hérna hafa slökkvi-
liðsstjóri og varaslökkviliðsstjóri,
björn bergmann Þórhallsson, stað-
ið bakvaktir allar helgar, allan árs-
ins hring, um margra ára skeið. Við
höfum reynt eftir fremsta megni að
haga málum þannig að menn kom-
ist í frí og þegar ég á frí þá leysir va-
raslökkviliðsstjórinn mig af,“ segir
hann.
Vill sjá atvinnulið
Fyrir utan auknar kröfur til slökkvi-
liðsmanna á öllum vígstöðvum seg-
ir hann líka að starfssvæðið sjálft
hafi tekið breytingum. „Það eru
mun fleiri áhættur á starfssvæðinu
en áður fyrr. Núna búa á starfssvæði
„Að vera slökkviliðsstjóri er gríðarlegt ábyrgðarstarf“
- segir Þráinn Ólafsson, slökkviliðsstjóri Slökkviliðs Akraness og Hvalfjarðarsveitar
„Tilkoma One Seven dælukerfanna, sem hófst hjá okkur þegar við fengum lítinn
bíl með slíkum búnaði árið 2008, er eitthvert mesta framfaraskref í slökkvistarfi í
lengri tíma,“ segir Þráinn. Hér tekur hann við lyklunum af umræddum bíl haustið
2008 úr hendi Laufeyjar Jóhannsdóttur, þáverandi sveitarstjóra Hvalfjarðar-
sveitar og Gísla S. Einarssyni, sem þá var bæjarstjóri á Akranesi.
Ljósm. úr safni/ sók.
Þráinn Ólafsson, slökkviliðsstjóri Slökkviliðs Akraness og Hvalfjarðarsveitar. Ljósm. úr safni/ klj.
Þráinn í útkalli á Akranesi síðasta haust. Ljósm. kgk.