Ljósmæðrablaðið - ágú. 2019, Blaðsíða 24

24 LJÓSMÆÐRABLAÐIÐ - ÁGÚST 2019
kynnst starfsemi ráðgjafarinnar á meðan þeir hafa verið í klínísku námi
í námskeiðinu Kynheilbrigði. Það hefur gefið þeim tækifæri til að kynn-
ast ráðgjafarviðtölum um getnaðarvarnir. Framundan eru breytingar
sem fela í sér möguleika fyrir ljósmæður að útvíkka starfssvið sitt hvað
varðar kynheilbrigði. Í desember 2018 var samþykkt á Alþingi að ljós-
mæður og hjúkrunarfræðingar fengju leyfi til að ávísa hormónagetnað-
arvörnum. Til að fá leyfið þarf að sækja um það til Embætti Landlæknis
og uppfylla ákveðin skilyrði um menntun og starfsvettvang. Í þessari
grein er fjallað um mikilvæga þætti sem þarf að byggja á við ráðgjöf
um getnaðarvarnir. Til að ná árangri með ráðgjöfinni þarf að huga að
gæðum hennar. Það er eitt af hlutverkum ljósmæðra að koma í veg fyrir
óráðgerða þungun með fræðslu og ráðgjöf um getnaðarvarnir og stuðla
jafnframt almennt að kynheilbrigði fólks.
ÞAKKARORÐ
Ráðgjöf um getnaðarvarnir á kvennadeild Landspítalans hefur verið
krefjandi en jafnframt gefandi verkefni. Vil ég þakka þann stuðning sem
verkefnið hefur fengið í gegnum árin og góðu samstarfi við hjúkrunar-
fræðinga, ljósmæður og lækna á kvenlækningadeildinni. Ég vil sérstak-
lega þakka Reyni T. Geirssyni, fæðinga- og kvensjúkdómalækni fyrir þá
framsýni að leggja áherslu á mikilvægi slíkrar móttöku á kvennadeild
Landspítalans og að hafa í gegnum árin stutt við starfsemi hennar á
margvíslegan hátt.
HEIMILDIR
Bender, S.S. og Geirsson, R.T. (2004). Effectiveness of pre-abortion counseling
on post-abortion contraceptive use. Contraception, 69:481-487. doi:10.1016/j.
contraception.2003.12.014
Bruce, J. (1990). Fundamental elements of the quality of care: A simple framework. Studies in
Family Planning, 21(2), 61-91.
Dahlendorf, C., Krajewski, C. og Borrero, S. (2014). Contraceptive counseling; Best practice
to ensure quality communication and enable contraceptive use. Clinical Obstetrics and
Gynecology, 57(4), 659-673. doi:10.1097/GRF.0000000000000059
Dehlendorf, C., Levy, K, Kelley, A., Grumbach, K. og Steinauer, J. (2013). Women´s
preferences for contraceptive counseling and decision making. Contraception, 88, 250-
256. http://dx.doi.org/10.1016/j.contraception.2012.10.012
Diedrich, J.T., Zhao, Q., Madden, T., Secura, G.M. og Peipert, J.F. (2015). Three-year
continuation of reversible contraception. American Journal of Obstetrics and Gynecology,
213 (662), e1-8. http://dx.doi.org/10.1016/j.ajog.2015.08.001
Frost, J.J., Darroch, J.E. og Remez, C. (2008). Improving contraceptive use in the United
States. Issues Brief (Alan Guttmacher Institute) 1, 1–8. https://www.guttmacher.org/report/
improving-contraceptive-use-united-states
Glasier, A. (2009). Should healthcare professionals be advocating long-acting reversible
contraception? Women´s Health, 5(1), 1-4. https://journals.sagepub.com/doi/
pdf/10.2217/17455057.5.1.1
Gemzell-Danielsson, K., Thunell, L., Lindeberg, M., Tydén, T., Marintcheva-Petrova, M. og
Oddens, B.J. (2011). Comprehensive counseling about combined hormonal contraceptives
changes the choice of contraceptive methods; Results of the CHOICE program in Sweden.
Acta Obstetricia et Gynecologica Scandinavica, 90, 869-877. DOI: 10.1111/j.1600-
0412.2011.01180.x
IPPF (International Planned Parenthood Federation). (2004). Medical and service delivery
guidelines (3. útg.). London: IPPF. Sótt af https://www.ippf.org/sites/default/files/ippf_
medical_and_service_delivery_guidelines_english.pdf
Klein, D.A., Arnold, J.J. og Reese, E.S. (2015). Provision of contraception: Key
recommendations from the CDC. American Family Physician, 91 (9), 625-637. .https://
www.aafp.org/afp/2015/0501/p625.html
Lewis, L.N., Doherty, D.A., Hickey, M. og Skinner, S.R. (2010). Implanon as a contraceptive
choice for teenage mothers: A comparison of contraceotive choices, acceptability and repeat
pregnancy. Contraception, 81, 421-426. doi:10.1016/j.contraception.2009.12.006
Lög um ráðgjöf og fræðslu varðandi kynlíf og barneignir og um fóstureyðingar og
ófrjósemisaðgerðir nr. 25/1975.
Mestad, R., Secure, G., Allsworh, J.E., Madden, T., Zhao, Q. og Peipert, J.F. (2011).
Acceptance of long-acting reversible contraceptive methods by adolescent participants
in the contraceptive CHOICE project. Contraception, 84, 493-498. doi:10.1016/j.
contraception.2011.03.001
NICE (National Institute for Health and Care Excellence) (2005). Long-acting reversible
contraception. Clinical guideline. Sótt af https://www.nice.org.uk/guidance/cg30/
resources/longacting-reversible-contraception-pdf-975379839685
NIHW (National Institute for Health and Welfare). (2019). Induced abortions in the Nordic
countries 2017 . Statistical Report 4. Helsinki: NIHW. Sótt af http://www.julkari.fi/
bitstream/handle/10024/137803/Tr04_19.pdf?sequence=5&isAllowed=y
Nobili, M.P., Piergrossi, S., Brusati, V. og Moja, E.A. (2007). The effect of patient-centered
contraceptive counseling in women who undergo a voluntary termination of pregnancy.
Patient Education and Counseling, 65, 361-368. doi:10.1016/j.pec.2006.09.004
Ortayli, N., Bulut, A. og Nalbant, H. (2001). The effectiveness of preabortion contraceptive
counseling,. Internationakl Journal of Gynecology and Obstretrics, 74, 281-285.
Rinehart, W., Rudy, S. og Drennan, M. (1998). GATHER guide to counseling. Popukation
Report Journal, 48, 1-31.
Roberts, H., Silva, M. og Xu, S. (2010). Post abortion contraception and effect on repeat
abortions in Auckland, New Zealand. Contraception, 82: 260-265. doi:10.1016/j.
contraception.2010.03.003
Rocca, C.H., Goodman, S., Grossman, D., Cadwallader, K., Thompson, K.M.J., Talmont,
E., Speidel, J. og Harper, C.C. ( 2017). Contraception after medication abortion in the
United States: Results from a cluster randomized trial. American Journal of Obstetrics and
Gynecology, 218 (107), e1-8. https://doi.org/10.1016/j.ajog.2017.09.020
Rosenberg, M. og Waugh, M.S. (1999). Causes and consequences of oral contraceptive non-
compliance. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 180(2), 276–279.
Sedgh, G., Singh, S. og Hussain, R. (2014). Intended and unintended pregnancies worldwide
in 2012 and recent trends. Studies in Family Planning, 45(3), 301-314.
Sóley S. Bender (2012). Ráðgjöf um getnaðarvarnir: Hugmyndafræðilegt líkanr. Í Herdís
Sveinsdóttir og Helga Gottfreðsdóttir (ritstjórar). Við góða heilsu? Konur og heilbrigði í
nútímasamfélagi (bls. 91-107). Reykjavík: Háskólaútgáfan.
Spain, J. (1988). Sexual, contraceptive and pregnancy choices. Counseling adolescents. New
York: Gardner Press, Inc.
Speidel, J.J., Harper , C.C. og Shields, W.C. (2008). The potential of long-acting reversible
contraception to decrease unintended pregnancy. Contraception, 78, 197-200.
doi:10.1016/j.contraception.2008.06.001
Sundstrom, B. (2012). Fifty years on „the pill“: A qualitative analysis of nondaily contraeptive
options. Contraception, 8, 4-11. doi:10.1016/j.contraception.2011.10.016
Weisman, C.S., Maccannon, D.S., Henderson, J.T., Shortridge, E. og Orso, C.L. (2002).
Contreceptive counseling in managed care: Preventing unintended pregnancy in adults.
Women´s Health Issues, 12(2), 79-95.
Wellings, K., Zhihong, Z., Krentel, A. Barrett, G. og Glasier, A. (2007). Attitudes towards
long- acting reversible methods of contraception in general practice in the UK.
Contraception, 76, 208-214. doi:10.1016/j.contraception.2007.05.085
WHO (World Health Organization) (2016). Selected practice recommendations for
contraceptive use (3 útg.). Geneva: WHO. Sótt af https://www.who.int/reproductivehealth/
publications/family_planning/SPR-3/en/
WHO/RHR (World Health Organization Department of Reproductive Health and
Research) og JHBSPH/CCP (Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health/Center for
Communication Programs, Knowledge for Health Project. Family Planning: A Global
Handbook for Providers (2018). Baltimore og Genf: WHO og JHBSPH/CCP. Sótt af
https://www.who.int/reproductivehealth/publications/fp-global-handbook/en/