Bændablaðið - 08.03.2018, Qupperneq 24

24 Bændablaðið | Fimmtudagur 8. mars 2018
MATVÆLI&MARKAÐSMÁL
Svava Hrönn Guðmundsdóttir er
upprunnin frá Akureyri, en amma
hennar átti heima á Árskógsströnd.
Hún er lyfjafræðingur að mennt
og starfaði við þá grein bæði í
Svíþjóð og hér heima þar til hún
missti vinnuna í hruninu. Þá sneri
hún við blaðinu og fór í skóla og
hóf að framleiða sinnep.
Svava sýndi vörur sínar
undir nafninu Sælkerasinnep
Svövu, ásamt mörgum öðrum
matvælaframleiðendum og bændum
á matarmarkaði Búrsins í Hörpu
um helgina. En hver skyldi hafa
verið kveikjan að því að íslenskur
lyfjafræðingur ákveður að hefja
framleiðslu á sinnepi sem sækir
bragð í íslenska náttúru?
„Ég bjó í Svíþjóð í mörg ár þar
sem mikil hefð er fyrir að borða
sinnep af ýmsum toga með öllu
mögulegu. Þegar ég flutti heim
vantaði mig sinnep, sem Svíarnir
kalla Skánskt sinnep, til að glassera
hamborgar hrygg inn og sænsku
jólaskinkuna. Þá var ekki um annað
að ræða en Dijon sinnep eða SS
sinnep. Þar sem ég var búin með
birgðirnar frá Svíþjóð sagði bóndinn
við mig, „getur þú ekki bara gert
þetta sjálf?“
Nú, ég vann sem lyfjafræðingur í
apóteki í Svíþjóð og þar var búið til
sinnep fyrir jólin. Ég fór því að fikta
og endaði með eina gerð af sinnepi
sem er nú grunnurinn hjá mér. Þetta
sinnep framleiddi ég í meira en 25
ár, einungis fyrir fjölskylduna mína.
Þetta hlóð utan á sig og brátt var
þetta stórfjölskyldan, sem og vinir,
kunningjar og þeirra vinir.“
Missti vinnuna, fór í Hólaskóla
og gerðist sinnepsframleiðandi
„Svo gerðist það að ég missti
vinnuna í upphafi efnahagshrunsins.
Þá var ég orðin svo gömul að það
var ekki hlaupið að því að fá aðra
vinnu. Ég ákvað því að fara í skóla
og tók viðburðastjórnun í fjarnámi
á Hólum. Þar gerði ég fyrstu
rekstraráætlunina. Ég fór svo bara
af stað með þessa framleiðslu á einni
tegund 2014 og byrjaði að selja hana
á jólamarkaðnum í Hörpu. Síðan fór
ég að prófa mig áfram og reyna að
gera sinnepið meira íslenskt, eins og
að bæta við aðalblá-
berjum sem
ég fæ af
Vest fjörðum
og blóðbergi.
Bjór, sem
ég nota í
sinnepið, er
Kaldi lager af
Árskógssandi.
Núna er ég svo
komin með
sinnep sem
er með Flóka
gini.
Þá er ég að
gera sinneps-
pestó. Þar skipti
ég út parmesan
ostinum og set
sinnep í staðinn.
Þeir sem einungis
borða veganfæði
geta því einnig borðað þetta pestó.
Þess ber að geta að ég nota í þetta
repjuolíuna frá þeim á Vallarnesi.
Það var reyndar ekki fyrr en ég fór að
nota hana að þetta small almennilega
saman.“
Takmarkið að gera sænska hefð
að íslenskri
„Mitt takmark er að nota alltaf
í mínar vörur íblöndunarefni,
kryddjurtir og annað sem ekki eru
keypt af stóru fyrirtækjunum, heldur
fengin frá heimafólki úr héraði
vítt og breitt um landið. Það má
eiginlega segja að ég taki sænska
hefð með það að takmarki að gera
hana íslenska. Um leið er ég að
kenna Íslendingum að það er hægt
að borða sinnep með ýmsu öðru en
pylsum. Það er nefnilega hægt að
borða sinnep nánast með öllu.“
Svava selur sínar vörur m.a. í
Búrinu, hjá Frú Laugu, Melabúðinni,
Hverfisbúðinni í Grafarvogi og
Fiskkompaníinu á Akureyri. Hún
segist ekki vera að selja sínar vörur
á netinu sem stendur. Þar hafi hún
prófað að selja í gegnum Reko en
það virtist ekki virka.
Skilar ekki háum launum en er
skemmtilegt
„Þetta hefur bara gengið bærilega,“
segir Svava. „Fyrirtækið borgar
svo sem ekkert sérstaklega hátt
kaup, þegar maður fær laun á
annað borð. Þetta er hins vegar
skemmtilegt, annars væri ég ekki
að þessu. Til að láta þetta ganga upp
vinn ég svo aðeins með þessu sem
lyfjafræðingur, dag og dag eða viku
og viku í apótekinu í Costco,“ segir
Svava Hrönn Guðmundsdóttir. /HKr.
Kristín Helga Ármannsdóttir,
bóndi á sauðfjárbúinu á Ytra-
Hólmi, skammt austan við
Akranes, segist vera búin að fikta
við fullvinnslu sauðfjárafurða í
nokkur ár. Hún var að kynna
afurðir sínar í Matarmarkaði
Búsins í Hörpu um liðna helgi
ásamt Láru Ottesen þegar
tíðindamann Bændablaðsins bar
að garði.
Kristín segist hafa nýtt sér
leyfisvarða aðstöðu utan búsins til
framleiðslunnar en sé nú að koma
sér upp aðstöðu heima fyrir.
Eingöngu afurðir af eigin býli
„Hér er ég eingöngu með afurðir af
okkar býli. Þar er ég aðallega með
kofareykt sveitabjúgu, tvíreykt
hangikjöt og grafinn ærvöðva. Svo
er ég aðeins að fikta við að vinna
úr lambakjöti, en hingað til hef ég
eingöngu verið með ærkjöt.“
Hún segir að hugsunin hafi verið
sú að ná meiri verðmætum út úr
ærkjötinu en þau fái hún í gegnum
skilaverð frá sláturhúsunum sem er
mjög lágt. Segir hún ærkjötið líka
henta mun betur í ýmsa framleiðslu
en lambakjötið og það hafi komið
mjög vel út. Hún segist ekki
skilja hvernig hægt sé að klúðra
markaðssetningu á þessu kjöti.
Ærkjötið er frábært
„Þetta er frábært hráefni og
ekkert er betra en ærkjöt í bjúgu.
Geymsluþolið er þó kannski ekki
eins mikið.“
Kristín segir að útlendingar séu
svolítið að kaupa þessar afurðir úr
ærkjöti þótt þeir fitji jafnvel upp á
nefið þegar minnst er á lambakjöt.
Hún hafi því alveg hætt að minnast
á lambakjöt þegar hún spjallar við
ferðamenn og tali þess í stað bara
um kindakjöt.
„Annars er þetta mín handavinna
og ég er ekki farin að prjóna ennþá,“
segir sauðfjárbóndinn Kristín
Ármannsdóttir. /HKr.
Kristín Helga Ármannsdóttir, bóndi á sauðfjárbúinu á Ytra-Hólmi:
Nær auknum virðisauka með framleiðslu
á bjúgum og öðru góðgæti úr ærkjöti
Krístín Helga Ármannsdóttir, bóndi á sauðfjárbúinu á Ytra-Hólmi, og Lára Ottesen. Mynd / HKr.
Lyfjafræðingurinn Svava Hrönn Guðmundsdóttir gerir sænska hefð að íslenskri :
Efnahagshrunið var kveikjan að
framleiðslu á íslensku sinnepi
Lyfjafræðingurinn Svava Hrönn Guðmundsdóttir kennir
Íslendingum að meta sinnep að hætti Svía. Mynd / HKr.