Bændablaðið - 08.03.2018, Blaðsíða 28

28 Bændablaðið | Fimmtudagur 8. mars 2018
Björn Halldórsson, bóndi á
Akri í Vopnafirði, lét af störfum
sem formaður Sambands
íslenskra loðdýrabænda (SÍL)
á nýafstöðnum aðalfundi eftir
tæplega 18 ára setu. Við hans
stöðu tók þá Einar E. Einarsson
á Skörðugili í Skagafirði.
Í stjórn SÍL er nú auk Einars,
þeir Björn Harðarson í Holti í
Árnessýslu, sem er ritari, en hann
sat líka í fyrri stjórn og Þorbjörn
Sigurðsson í Ásgerði í Árnessýslu,
sem er gjaldkeri.
Björn Halldórsson hefur rekið
minkabú í Engihlíð frá árinu 1984.
Hann hætti þeim rekstri og felldi öll
dýrin síðastliðið haust, en heldur
áfram kúabúskap á jörðinni sem
hann rekur ásamt mágkonu sinni og
bróður. Þar eru um 50 til 60 kýr og
mjólkurframleiðsla
um 400 þúsund
kg af mjólk og
dálítið nautaeldi.
Auk þess eru þau
með um 90 kindur
og stunda skógrækt
að auki. Afraksturinn
af góðu árunum í
minkaeldinu var
nýttur til að byggja
upp kúabúið sem
kemur nú að góðum
notum.
Björn Halldórsson
segist vonast til að
ákveðið verði að spýta í
lófana varðandi skógrækt
á landsvísu enda orðin virkilega
mikil þörf á slíku þar sem Íslandi ber
að standa við skuldbindingar sínar
í loftslagsmálum. Menn eigi nú að
nýta peningana þar fyrst og fremst til
að planta eins miklu og hægt er, því
ein áhrifaríkasta leiðin til að binda
kolefni sé að rækta fleiri tré.

Segir ekki alveg skilið við félaga
sína í loðdýraræktinni
Björn sagði í samtali við Bænda-
blaðið á þessum tímamótum að
hann væri þó ekki alveg búinn
að segja skilið við félaga sína í
minkaræktinni, því hann var fulltrúi
þeirra á nýafstöðnu búnaðarþingi og
verður einnig fulltrúi minkabænda
á ársþingi Bændasamtaka Íslands
2019.
„Ég er búinn að vera formaður
Landssamtaka loðdýrabænda í tæp
18 ár, en þar byrjaði ég í september
árið 2000. Kjörtímabilin eru því
orðin sex, en kosið er í þessa stöðu
á þriggja ára fresti.“
Björn segist aldrei hafa verið
refabóndi en fyrstu afskipti hans
af mink hafi verið þegar hann var í
búvísindanámi.
„Þá var boðið upp á nám í
loðdýrarækt sem valgrein sem
Magnús Jónsson, fyrrverandi rektor
á Hvanneyri, kenndi ásamt Sigurjóni
Bláfeld. Ég heillaðist alveg af þessu
og þá sérstaklega minknum. Mér
fannst það spennandi tilhugsun að
vinna með þessi dýr og rækta. Síðan
fór ég að kenna við Bændaskólann
á Hólum í Hjaltadal í þrjú ár. Þar
kenndi ég bóklega hlutann af
loðdýraræktinni, en Álfheiður
Marínósdóttir sá um verklega
hlutann. Þá var nýbúið að flytja inn
mink og ref til Hóla.
Byrjaði í minkaræktinni 1984
Árið 1984 flytjum við austur á
Vopnafjörð og þá byrja ég strax
um haustið með mink og var síðan
í minkarækt þar til haustið 2017.
Þannig að árin í þessari grein urðu
akkúrat 33.“
Stofninum skipt út vegna
veirusýkingar
„Á þessum árum var verið að
ljúka niðurskurði á sýktum stofni
minka á Íslandi sem hafði verið
fluttur inn frá Noregi á árunum
1968 til 1969. Sá stofn var allur
sýktur af plasmacytosis, sem er
veirusjúkdómur sem skyldur er
riðuveiki og er ólæknandi. Árið 1982
var fluttur inn nýr ósýktur stofn frá
Danmörku og síðan af og til þar til
reglu var komið á innflutninginn
2002. Eftir það hafa verið flutt inn
dýr á hverju ári.
Það tókst alveg ótrúlega vel að
hreinsa okkur af pestinni og skipta
út stofninum. Síðan hafa ekki komið
upp nema örfá tilvik og þá vegna
smits frá villtum mink.
Það þurfti að taka allt í gegn á sýktu
búunum. Þar var allt sótthreinsað,
einhverju af innréttingum skipt
út og skipt um jarðveg. Var þetta
gríðarlega umfangsmikið verkefni,
en lukkaðist vel. Ég held að það sé á
engan logið þótt Eggerti Gunnarssyni
dýralækni sé þakkað fyrir hans þátt í
því verkefni. Hann stýrði því meira
og minna hvað faglegu hliðina snerti
og gerði það afskaplega vel. Eggert
á því heiður skilið fyrir baráttu sína
við að útrýma þessum sjúkdómi og
kenna bændum að verjast smiti,“
segir Björn.
Erfiður veirusjúkdómur
Sjúkdómurinn mink plasmacytosis,
sem stundum er líka nefndur
„Aleutian disease“, barst til landsins
með mink sem fluttur var til landsins
frá Noregi. Hann veldur fósturláti hjá
minkum og þekkist einnig í frettum
og öðrum dýrum af marðarætt. Talið
er að sjúkdómurinn hafi borist til
Noregs með dýrum sem flutt voru
frá Kanada, en Norðmenn voru
upphafsmenn að minkarækt sem
húsdýrarækt í Evrópu. Leituðu
Norðmenn í smiðju Kanadamanna
sem voru fyrstir í heiminum til að
halda mink. Það var á Prince Edward
eyju, í St Lawrensflóa í austurhluta
Kanada upp úr miðri nítjándu öld.
Þar var minkurinn lokaður af á
eyjunni og dýrin veidd á haustin
vegna skinnanna.
Upp úr aldamótunum 1900 var
fluttur minkur til Noregs og urðu
norskir bændur fljótt mjög öflugir
í ræktun á mink og ref. Þaðan
breiddist loðdýraræktin svo út til
annarra Evrópulanda.
Íslendingar hafa leitað
í smiðju Dana
Bestum árangri í minkaræktinni
hafa Danir þó náð og þangað hafa
íslenskir minkabændur sótt sín
eldisdýr í fjölda ára. Segir Björn að
Danir hafi verið mjög skipulagðir
í sinni rækt strax frá upphafi og
séu nú öflugastir á heimsvísu hvað
gæðaframleiðslu varðar. Þá hafa þeir
einnig verið í forystu með strangar
aðbúnaðarreglur sem aðrar þjóðir
eins og Íslendingar hafa verið að
fylgja eftir. Nú standa íslenskir
minkabændur einmitt á tímamótum
hvað varðar innleiðingu á nýjum
Hörður Kristjánsson
hk@bondi.is
Mynd / HKr.
Mynd / HKr.
Björn Halldórsson, bóndi á Akri í Vopnafirði, hættur í loðdýrarækt eftir 33 ár og í stjórn SÍL:
Sjálfbærni í minkarækt er algjört lykilatriði
í áframhaldandi uppbyggingu greinarinnar
– Segir náttúrulega skinnaframleiðslu vera í harðri baráttu við firnasterk hagsmunaöfl í framleiðslu mengandi gerviefna