Tímarit Öryrkjabandalags Íslands - 01.09.2005, Side 33

Lögfræðiráðgjöf OBI
Á milli aðalfunda 2004 og 2005
hafa verið bókuð 230 viðtöl hjá
lögfræðiráðgjöf Öryrkjabanda-
lags íslands. Þá er ótalin sú ráð-
gjöf sem veitt hefur verið í gegn-
um síma. Lögfræðiráðgjöfin er
opin fyrir hádegi á miðvikudög-
um í húsnæði Öryrkjabandalags-
ins við Hátún 10a í Reykjavík,
skjólstæðingum ÖBÍ að kostnað-
arlausu.
Þess hefur gætt í auknum mæli
að starfsmenn opinberra stofnana
eru farnir að benda öryrkjum á að
leita til lögfræðiráðgjafar Öryrkja-
bandalagsins þegar einhver álita-
efni koma upp í samskiptum við
stofnun. Þessar ábendingar eru
góðra gjalda verðar og gefa til
kynna að lögfræðiráðgjöfin hefur í
störfum sínum gert vart við sig svo
eftir hefur verið tekið. Það er hins
vegar með öllu óásættanlegt þegar
starfsfólk ríkisstofnana sem hafa
lögbundnu þjónustuhlutverki að
gegna við borgarana kemur sér
undan skyldum sínum og vísar fólki
á lögfræðiráðgjöfina án þess að
fyrst hafi verið reynt að greiða úr
málum þess, sem beinlínis heyra
undir viðkomandi stofnun.
Samkvæmt 4. mgr. 47. gr. laga
117/1993 um almannatryggingar
skulu starfsmenn Tryggingastofnun-
ar ríkisins og umboðsmenn hennar
kynna sér til hlítar aðstæður um-
sækjenda og bótaþega og gera
þeim grein fyrir ýtrasta rétti þeirra
samkvæmt lögum þessum, regiu-
gerðum settum á grundvelli laganna
og starfsreglum stofnunarinnar.
Á hverju ári leitar fólk, skjólstæð-
ingarTR, til lögfræðiráðgjafar ÖBÍ til
að afla upplýsinga um ýtrasta rétt
sinn hjá TR. í sumum tilvikum hefur
það til fjölda ára, vegna þekkingar-
leysis um eigin réttarstöðu, farið á
mis við sjálfsagðan bótarétt. Af því
er dregin sú ályktun að misbrestur
hafi orðið á því að benda fólki á
bótarétt þess, ekki síst samkvæmt
ákvæðum laga um félagslega að-
stoð nr. 118/1993, svo sem um
heimilisuppbót og um bifreiðakostn-
að. Þar er að vísu um heimildar-
ákvæði að ræða, en eigi að síður
hvílir sú skylda á starfsmönnum TR
og umboðsmönnum TR að gera
skjólstæðingum stofnunarinnar
grein fyrir þeim bótaheimildum, en
ákvæði laga 117/1993 um leiðbein-
ingarskyldu starfsmanna TR gildir
einnig þar um samkvæmt 15. gr.
laga 118/1993. Það er mikilvægt að
starfsmenn TR eigi frumkvæði að
því að upplýsa um rétt þeirra sem
þangað ieita, enda ætti stofnunin að
hafa allar nauðsynlegar upplýsingar
um skjólstæðinga sína til þess að
geta sinnt þessari lögboðnu skyldu
sinni.
Mikilvægt er að starfsmenn opin-
berra stofnana sem í starfi sínu er
ætlað að leiðbeina og upplýsa um
rétt fólks séu vel að sér almennt um
réttindi þau sem standa til boða hjá
viðkomandi stofnun. Á það þykir
nokkuð skorta hjá þjónustuverum
stofnana sem hafa sífellt veigameira
hlutverki að gegna í samskiptum við
skjólstæðinga þeirra. Sú þjónusta
má ekki þróast í þá átt að verða
skyndiþjónusta bundin við stutt sím-
tal, hlaðið óþoli og spennu hjá þeim
sem þjónustuna á að veita. Það er
fátt dapurlegra en afdráttarlaust
rangt svar við fyrirspurn, sem leiðir
til þess að réttindamissir hlýst af fyr-
ir þann sem treystir svarinu og getur
ekki annað. Væri þá ekki nær að
starfsmenn tækju sér lengri tíma til
að fara yfir mál þar sem óvissa ríkir,
bæru saman bækur sínar við þá
sem betur til þekkja, með það að
leiðarljósi að rétt niðurstaða fáist, í
stað þess að svara án umhugsunar
og þá ef til vill í ógáti rangt til. Fæst-
ir hafa svör við öllu á hraðbergi, því
er það sjálfsagt og eðlilegt að gefa
sér tíma til að yfirfara þau erindi
sem berast til að tryggt verði að rétt-
ur þeirra sem þangað leita verði ekki
fyrir borð borinn. Allt þarf sinn tíma,
þessi þjónusta líka.
F.h. lögfræðiráðgjafar
Öryrkjabandalags íslands
Jóhannes Albert Sævarsson, hrl.
Heilræði
Notaðu ávallt
hlífðargleraugu
nálægt skoteldum
IJI
SLYSflVARNflFÉLAGIÐ
LflNDSBJÖRG
.
tímarit öryrkjabandalagsins
33