Bændablaðið - 18.06.2020, Blaðsíða 36

Bændablaðið | Fimmtudagur 18. júní 202036
Drekaávöxtur var nánast óþekkt-
ur í Evrópu fyrir 1990 en vinsæld-
ir hans hafa aukist talsvert síðan
þá, þrátt fyrir að aldinið sé frem-
ur sjaldséð hér á landi. Plantan
sem ber aldinið er kaktus sem
blómstrar á nóttinni og gefur frá
sér sterkan ilm. Talið er að um sé
að ræða ræktunartegund sem ekki
þekkist í náttúrunni nema þar sem
hún hefur dreift sér frá ræktun og
þykir víða mikil plága.
Upplýsingar um ræktun dreka-
ávaxtar í heiminum eru takmark-
aðar en samkvæmt mati Alþjóða
matvæla- og landbúnaðar stofnunar
Sameinuðu þjóðanna er ræktun
aldinsins vaxandi. Mest er rækt-
unin í Víetnam, Kína, Mexíkó,
Kólumbíu, Níkaragva, Ekvador
Malasíu, Ástralíu og í suðurríkjum
Bandaríkjanna Norður-Ameríku.
Víetnam er stærsti rækt-
andi drekaaldina í heiminum en
Bandaríki Norður-Ameríku stærsti
innflytjandinn.
Ekki fundust upplýsingar um inn-
flutning á drekaávöxtum til Íslands
enda líklegt að aldinið sé flokkað
með öðrum ávöxtum vegna tak-
markaðs innflutnings.
Ættkvíslin Hylocereus
og tegundin undatus
Ættkvíslin Hylocereus tilheyrir ætt
kaktusa og er upprunnin í Mið-
og Suður-Ameríku. Talsverður
ruglingur er um hversu margar
tegundir tilheyra ættkvíslinni og
hefur þeim fremur fækkað en
fjölgað á síðustu árum. Samkvæmt
International Organization for
Succulent Plant Study voru tegund-
irnar ellefu árið 2019. Allar tegundir
ættkvíslarinnar eru stórar ásætur í
náttúrulegu umhverfi sínu sem
hanga eða klifra á öðrum gróðri og
taka til sín vatn og næringu úr loftinu
eða jarðvegi sem safnast í kringum
hana.
Vöxtur greinanna er frjálslegur
og oftast þrístrendur og geta þær
náð tíu metrum að lengd og vaxa
loftrætur út frá þeim. Plönturnar eru
næturblómstrandi og gefa frá sér
sterka lykt til að laða að sér frjóbera.
Aldin allra tegundanna eru æt en
sú sem er þekktust kallast H. unda-
tus á latínu en drekahrísi á íslensku
og aldinið drekaaldin. Uppruni
drekahrísis er óþekktur en margt
bendir til að um sé að ræða ræktun-
artegund, hugsanlega blending af H.
ocamponis og H. escuintlensis, sem
ekki finnst villtur í náttúrunni nema
sem slæðingur frá ræktun.
Drekahrísi er stórvaxinn klifur-
kaktus sem er jarðlægur eða klifrar
upp eftir trjám og grjóti eða öðru
sem fyrir er. Greinarnar oftast fjórar
til sjö og ná yfir tíu metrum að lengd
en eru styttri í ræktun. Eiginlegar
rætur er litlar og út frá greinunum
vex fjöldi loftróta. Hver grein er
þrístrend og samsett úr 10 til 120
sentímetra löngum og 10 til 12
sentímetra breiðum vaxtarhlutum.
Greinarnar verða brúnar, harðar
og hornkenndar með aldrinum.
Þyrnar á fullvaxta plöntu grábrún-
ar eða svartar, einn til fjórir sentí-
metrar að lengd og tveir að þver-
máli þar sem þeir eru þykkastir
en mjókka í nálarodd við endana.
Yfirleitt einn sér eða þrír í knippi.
Næturblómstrandi og standa blóm-
in sem eru stór, hvít eða grængul
og ilmsterk eina nótt. Tvíkrýnd og
bjöllulaga, 25 til 30 sentímetrar að
lengd í fyrstu en 15 til 25 sentímetr-
ar að þvermáli eftir að þau opna
sig að fullu. Fræflar margir og 5
til 10 sentímetrar að lengd, fræv-
urnar eru styttri og margar saman
í blómbotninum. Aldinið safaríkt
og mjúkt, rautt, gult eða rauðbleikt
eftir afbrigðum, ílangt eða egglaga,
sex til tólf sentímetrar að lengd og
fjórir til níu sentímetrar að þver-
máli og með rauðum og grænum
utanáliggjandi flipum. Yfirleitt 150
til 600 grömm að þyngd en til eru
afbrigði sem bera aldin sem eru um
HELSTU NYTJAJURTIR HEIMSINS
Drekahrísi þykir víða plága
Vilmundur Hansen
vilmundur@bondi.is
Aldinið er til í mismunandi lit.
Aldinið er ílangt eða egglaga, sex til tólf sentímetrar að lengd og fjórir til níu
sentímetrar að þvermáli og með utanáliggjandi flipum.
Fullvaxið drekahrísi með aldinum í ræktun.
Drekahrísi er harðgerð planta sem
hefur mikla aðlögunargetu og þykir
plága þar sem hún hefur dreift sér
út í náttúruna og flokkast víða sem
ágeng tegund.