Fréttablaðið - 30.09.2020, Blaðsíða 4

Um 17 prósent fullorð-
inna upplifa alvarlega
geðlægð á lífsleiðinni en um
20 til 25 prósent ungmenna.
VIÐSKIPTI Vísitala neysluverðs
hækkaði um 0,39 prósent milli
mánaða og var í september 487 stig.
Vísitala neysluverðs án húsnæðis
hækkaði á sama tíma um 0,53 pró-
sent. Síðastliðna tólf mánuði hefur
vísitala neysluverðs hækkað um
3,5 prósent og vísitala neysluverðs
án húsnæðis um 3,9 prósent. Þetta
kemur fram á vef Hagstofunnar.
Verð á húsgögnum og heimilis-
búnaði hækkaði um fjögur prósent
og hafði áhrif á vísitöluna um 0,22
prósent. Þá hækkaði verð á bílum
um 2,3 prósent. – bdj
Hækkað verð á
húsgögnum
SAMGÖNGUMÁL Bæjarráð Vest-
mannaeyja mun funda með Sigurði
Inga Jóhannssyni, samgöngu- og
sveitarstjórnaráðherra, á fimmtu-
dag vegna stöðunnar í f lugsam-
göngum milli lands og eyja. Áætl-
unarf lug hætti fyrir mánuði og á
mánudag sagði ISAVIA upp öllu
starfsfólki á f lugvellinum. Við
bætast vandamál með samning
um siglingar Herjólfs. Vegagerðin
hefur farið fram á að hann verði
tekinn upp vegna þess að mönn-
unarþátturinn hafi reynst dýrari
en gert hafði verið ráð fyrir.
„Við Eyjamenn höfum auð-
vitað áhyggjur af því að það séu
svona miklar hræringar í kringum
samgöngurnar okkar,“ segir Íris
Róbertsdóttir bæjarstjóri. „Þetta
nýjasta útspil ISAVIA er vægast sagt
sérstakt. Það hefur ekkert samráð
eða samtal átt sér stað heldur var
þetta einhliða ákvörðun um að
skerða þjónustuna á vellinum.“
Segir hún að fundað hafi verið
með vegamálastjóra vegna málsins
og að allir sýni því skilning að flug-
samgöngur verði að vera í lagi. Tvær
samgönguleiðir séu nauðsynlegar
fyrir Vestmannaeyjar og sjúkraflug
hafi verið þriðja hvern dag.
„Þetta getur kallað á aukin
útgjöld hjá ríkinu, úr öðrum vasa,
því nú þarf að senda alla þá í sjúkra-
f lug sem áður var hægt að treysta
til að fara með áætlunarflugi,“ segir
Íris. „Völlurinn hefur mikilvægu
öryggishlutverki að gegna og svo
auðvitað treystum við því að áætl-
unarflugið fari aftur í gang.“
Hvað Herjólf varðar hefur starfs-
hópur verið skipaður til að fara yfir
samninginn, með fulltrúum Vega-
gerðarinnar og Vestmannaeyja-
bæjar. Búist er við að einhver niður-
staða liggi fyrir á næstu vikum.
Herjólfur siglir nú sex ferðir á dag.
„Krafa Eyjamanna er að þjónustan
verði ekki skert og Vegagerðin hefur
ekki lagt það til,“ segir Íris, en vissu-
lega sé óvissan ekki góð. – khg
Vestmannaeyingar hafa áhyggjur af óstöðugleika í samgöngum milli lands og eyja
Við Eyjamenn
höfum auðvitað
áhyggjur af því að það séu
svona miklar hræringar í
kringum sam-
göngur okkar.
Íris Róbertsdóttir
bæjarstjóri í Vest-
mannaeyjum
HEILBRIGÐISMÁL „Væg einkenni geð-
lægðar hjá ungmennum eru talin
geta verið vísbending um alvarlega
geðlægð síðar á unglings- eða full-
orðinsárunum svo það er mikil-
vægt að reyna að grípa inn í sem
fyrst,“ segir Eiríkur Örn Arnarson,
prófessor og sérfræðingur í klínískri
sálfræði. Hann flytur í dag erindi í
Háskóla Íslands um forvarnir gegn
geðlægð ungmenna, með yfirskrift-
inni Geðveik nýsköpun.
Eiríkur hefur, ásamt samstarfs-
manni sínum, Ed Craighead, prófess-
or við Emory-háskólann í Georgíu,
þróað námskeið sem byggir á hug-
mynd hugrænnar atferlismeðferðar
sem forvarnar við geðlægð ung-
menna. Lagður var spurningalisti
fyrir íslensk ungmenni í níunda
bekk og þeim ungmennum sem
sýndu mörg einkenni geðlægðar var
boðið á námskeiðið.
Niðurstöður rannsókna þeirra
sýna að marktækt meiri líkur voru
á því að ungmenni sem ekki sátu
námskeiðið hefðu þróað með sér
geðlægð eða óyndi en þau sem fóru á
námskeiðið. „Þetta sýnir að með því
að hafa áhrif á hugsun og hegðun er
hægt að hafa áhrif á og breyta líðan.“
Eiríkur segir um 17 prósent full-
orðinna einstaklinga upplifa alvar-
lega geðlægð á lífsleiðinni en um
20-25 prósent ungmenna. Þá sé
algengi geðlægðar talið vera að
aukast í vestrænu samfélagi. „Því
fyrr sem geðlægð gerir vart við sig
því líklegra er að endurtekin geð-
lægð verði síðar og vari lengur,“ segir
Eiríkur og leggur áherslu á hversu
mikilvægt sé að grípa inn í sem fyrst.
„Jafnvel minnsti bati vegur þungt
á vogarskálum bæði einstaklinga
og þjóðar, svo það er mikilvægt að
koma í veg fyrir fyrstu bylgjuna.
A lþjóða hei lbr igði smá la stof n-
unin telur geðlægð vera eina helstu
ástæðu fötlunar í heiminum og að
árið 2030 verði alvarleg geðlægð í
þriðja sæti yfir þá sjúkdóma sem
valdi mestri efnahagslegri byrði í
heiminum,“ segir Eiríkur.
Þá segir hann ekki miklu fjár-
magni veitt í forvarnir þrátt fyrir
að margsinnis hafi verið sýnt fram
á jákvæð áhrif þeirra. „Mér finnst
umhugsunarvert hvernig við getum
notað forvarnir til að koma í veg
fyrir þróun sjúkdóma í stað þess að
vera alltaf að takast á við sjúkdóma.
Það tekur kannski ár og daga en
getur verið árangursríkt. “
Inntur eftir því hvort forvarnir séu
enn mikilvægari nú vegna farald-
ursins, segist Eiríkur telja líklegt að
svo sé. „Það er mjög líklegt að svona
meiriháttar áföll hafi áhrif ekki bara
á líkamlega heilsu, heldur líka and-
lega. Við höfum til að mynda heyrt
að áhrif hrunsins hafi komið fram
mörgum árum síðar,“ segir hann.
„Ég held að við þurfum virkilega
að huga að andlega þættinum og
áhrifunum sem það hefur á ung-
menni að geta til að mynda ekki
mætt í skóla og fá ekki þau félagslegu
samskipti sem því fylgir,“ segir Eirík-
ur. Erindið verður flutt á hádegi í dag
og er streymt beint á vef Nýsköp-
unarviku. birnadrofn@frettabladid.is
Námskeið við geðlægð hafa
reynst vel meðal ungmenna
Eiríkur Örn Arnarson, prófessor og sérfræðingur í klínískri sálfræði, flytur í dag erindi um forvarnir
gegn geðlægð ungmenna. Hann segir mikilvægt að grípa inn í sem fyrst, sýni ungmenni merki um geð-
lægð. Hann hefur þróað námskeið byggt á hugrænni atferlismeðferð sem lofar góðu meðal ungmenna.
Eiríkur Örn Arnarson hefur þróað námskeið fyrir ungmenni sem sýna merki um geðlægð. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR
ARI
STJÓRNMÁL Dómsmálaráðuneytið
hefur kynnt drög að breytingum á
áfengislögum sem heimila innlend-
ar vefverslanir með áfengi og sölu á
bjór á framleiðslustað. Frumvarpið
er nú til umsagnar í samráðsgátt.
Sá hluti frumvarpsins sem snýr
að vefverslun er óbreyttur frá frum-
varpi sem kynnt var í samráðsgátt
í fyrra. Embætti landlæknis lagðist
gegn frumvarpinu og sagði að allar
aðgerðir sem gætu leitt til aukinnar
notkunar áfengis hefðu í för með sér
aukinn samfélagslegan kostnað.
Varðandi sölu í brugghúsum segir
í drögunum að horft hafi verið til
lagasetningar á hinum Norður-
löndunum, sérstaklega Finnlands.
Markmiðið sé að styðja við smærri
brugghús og jafna samkeppnis-
stöðu þeirra. Þeir sem fengju slíkt
leyfi mættu hvorki framleiða meira
en 500 þúsund lítra á ári né selja
áfengi sterkara en 12 prósent. – ab
Gætu selt bjór í
brugghúsum
3,5%
hækkun vísitölu neyslu-
verðs síðustu tólf mánuði.
3 0 . S E P T E M B E R 2 0 2 0 M I Ð V I K U D A G U R4 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð