Fréttablaðið - 30.09.2020, Blaðsíða 24

Útgefandi: Torg ehf Veffang: frettabladid.isÁbyrgðarmaður: Björn Víglundsson Sölumaður auglýsinga: Jóhann Waage, johannwaage@frettabladid.is, s. 550 5656,
María Jóhannsdóttir stendur vaktina hjá Lyfsalanum, Urðarhvarfi, en apótekið
var opnað í byrjun september í
nýju og glæsilegu húsnæði. Hún
er sérmenntuð sem klínískur
lyfjafræðingur og hefur yfirgrips-
mikla þekkingu á lyfjum. „Ég lauk
námi í lyfjafræði fyrir 27 árum og
hef unnið við mitt fag upp frá því.
Mig langaði til að bæta við mig
þekkingu og hóf því nám í klínískri
lyfjafræði. Um er að ræða þriggja
ára sérnám fyrir lyfjafræðinga, sem
fer fram sem starfsnám á Land-
spítala Íslands. Námið er sett upp
sem samstarfsverkefni Háskóla
Íslands, Landspítalans, University
College London og Royal Pharma-
ceutical Society í Bretlandi. Það var
sett á laggirnar haustið 2016 og ég
var önnur tveggja lyfjafræðinga
sem hóf nám það ár. Aðeins tveir
nemendur eru teknir inn á ári. Í
sérnáminu fékk ég tækifæri til að
vinna á flestum deildum spítalans
í nánu samstarfi við lækna og
hjúkrunarfræðinga. Það var farið
yfir lyfjatengd mál sem snertu
sjúklinga, eins og að skoða heild-
rænt hvaða lyf þeir voru að taka og
hvers vegna, skoða milliverkanir
við önnur lyf og fleira,“ segir María,
sem útskrifaðist fyrir ári síðan.
„Lyfjafræðingar eru sérfræð-
ingar í lyfjum og því sem sem við
kemur notkun þeirra og verk-
unum. Í klínískri lyfjafræði bætti
ég við mig þekkingu á sjúkdómum
og hvernig hægt er að stuðla að því
að sjúklingar fái bestu lyfjameð-
ferð gegn þeirra sjúkdómum og þar
með hámarksávinning samkvæmt
gagnreyndri, klínískri nálgun
lyfjameðferðarinnar,“ segir hún.
Nýtir menntunina
úti í samfélaginu
Þegar Maríu bauðst að koma til
starfa hjá Lyfsalanum ákvað hún
að láta slag standa. „Mig langaði að
nýta menntun mína sem klínískur
lyfjafræðingur úti í samfélaginu.
Fjölmargir koma í apótekið á
hverjum degi og það er gott að fólk
geti leitað beint til lyfjafræðings
með spurningar sem varða lyf.
Sá hópur sem tekur hvað flest
lyf eru eldri borgarar. Það getur
verið mikilvægt að fara reglu-
lega yfir lyfjanotkun eldra fólks
og til dæmis skoða hvort hægt sé
að fækka þeim lyfjum sem það
tekur. Fólk í þessum aldurshópi er
oft í svokallaðri fjöllyfjameðferð,
en það þýðir að fólk tekur fimm
eða fleiri gerðir af lyfjum á degi
hverjum. Mikilvægt er að fara yfir
lyfin sem fólk er að taka, athuga
hvort ábending sé fyrir lyfinu
og hvort viðkomandi muni eftir
að taka lyfin sín almennt ,“ segir
María, en sem klínískur lyfja-
fræðingur getur hún komið með
tillögur að breytingum í samráði
við lækna.
„Mig langar til að færa þessa
þekkingu og þjónustu meira
út í heilsugæslurnar og apó-
tekin, þannig að hægt sé að vinna
í þessum grunnþáttum áður en
fólk fer að veikjast og koma inn á
sjúkrahúsin. Það er hagur alls sam-
félagsins að fólk sé að nota lyfin sín
rétt og ekki að óþörfu,“ segir hún.
Aðstoð og leiðbeiningar
María segir að hjá Lyfsalanum geti
fólk fengið faglega aðstoð og leið-
beiningar varðandi hin ýmsu lyf.
„Í þessu sambandi má sem dæmi
nefna innöndunarlyf við astma og
lungnasjúkdómum. Það eru ekki
allir sem vita hvernig á að taka
þessi lyf og þurfa kennslu í því
svo lyfin geri sitt gagn. Við förum
yfir það með fólki hversu djúpt og
kröftugt á að anda þeim að sér. Svo
eru margir sem verða að taka lyf
við sykursýki og þurfa að læra að
nota insúlínpenna og sprauta sig
sjálfir. Það er mikilvægt að fólk fái
réttar leiðbeiningar strax í upphafi
María er lyf-
söluleyfishafi
hjá Lyfsalanum
Urðarhvarfi.
Hún hefur um
þrjátíu ára
starfsreynslu
í sínu fagi sem
lyfjafræðingur.
FRÉTTABLAÐIÐ/
SIGTRYGGUR ARI
Lyfsalinn
er með þrjú
apótek, við
Urðarhvarf 8,
í Glæsibæ og
bílaapótek við
Vesturlandsveg.
Apótekið Lyfsalinn Urðarhvarfi var opnað í byrjun september í nýju og glæsilegu húsnæði.
Framhald af forsíðu ➛
svo lyfin virki eins og þau eiga að
gera,“ bendir hún á.
María leggur líka áherslu á
að lyfjafræðingar Lyfsalans séu
alltaf til staðar fyrir viðskipta-
vinina. „Við leggjum áherslu á að
veita bestu mögulegu þjónustu
hverju sinni, á hagkvæmu verði.
Við lyfjafræðingarnir erum mikið
í afgreiðslu og bjóðum fólki upp
á faglega og persónulega ráðgjöf.
Það skiptir miklu máli að gefa sér
tíma til að tala við viðskiptavinina
og svara þeim spurningum sem
brenna á þeim varðandi lyf, og
ráðleggja og fræða um rétta notkun
lyfja,“ segir hún.
Breið vörulína í Lyfsalanum
Auk lyfja er breið lína af vítamín-
um, snyrtivörum, stuðningsvörum
og barnavörum hjá Lyfsalanum.
„Við erum með snyrtivörur sem
innihalda ekki óæskileg efni
heldur eru hreinar og náttúru-
legar. Hjá okkur fást líka næringar-
drykkir sem fólk fær niðurgreidda
hjá Sjúkratryggingum. Þá erum
við með úrval af stuðningsvörum,
svo sem hlífar fyrir úlnliði og hné,
bakstuðning, stuðning við kálfa og
læri og einnig stuðningsbuxur. Í
Orkuhúsinu starfa, auk Lyfsalans,
læknar og sjúkraþjálfarar, og mið-
ast vöruúrvalið líka við þann hóp
sem þangað kemur. Það fólk sem
ekki á heimangengt getur fengið lyf
og vörur send heim,“ segir María.
Hagnýt þekking á lyfjum
Lyf gegna lykilhlutverki í að
viðhalda heilsu, koma í veg fyrir
veikindi, meðhöndla og lækna
langvarandi sjúkdóma, að sögn
Maríu.
„Í dag er aukin krafa þjóðfélags-
ins um að sjúklingar séu vel upp-
lýstir um sjúkdóm sinn, sjúkdóms-
þróun og meðferðarmöguleika,
fái bestu gæði og verkun hvað
lyfjameðferð varðar, samkvæmt
gagnreyndum, klínískum rann-
sóknum og leiðbeiningum. Hins
vegar fjölgar ört tilfellum sem
sýna að brýn þörf er á að grund-
vallaratriði í sambandi við lyfjaval
og notkun lyfja sé rétt. Rétt notkun
lyfja er stórt skref í átt að aukinni
hagræðingu í heilbrigðiskerfinu.
Allir starfsmenn í þverfaglegum
teymum gegna mikilvægu hlut-
verki gagnvart sjúklingnum, til að
stuðla að því að sjúklingar fái bestu
lyfjameðferð gegn sjúkdómum
og þar með hámarksávinning
samkvæmt gagnreyndri, klínískri
nálgun lyfjameðferðar,“ segir
María.
Þegar hún lítur til baka segist
hún hafa lært hversu mikilvægur
heildarferill sjúklings er eftir inn-
lögn á spítala.
„Flutningur á milli deilda
stofnunarinnar, ásamt útskrift
og eftirfylgni, eru lykilatriði
varðandi velferð sjúklingsins.
Eftirfylgni heilbrigðisstarfs-
fólks við sjúklinga eftir innlögn
þarfnast betri skilgreiningar, og í
því felast mörg tækifæri til best-
unar lyfjameðferðar fyrir íslenskt
heilbrigðiskerfi. Mín framtíðar-
sýn er að klínískir lyfjafræðingar
komi í meira mæli inn í þverfagleg
teymi við innlögn og útskrift
sjúklinga á Landspítalanum,
ásamt eftirfylgni í heilsugæslu og
apótekum eftir að heim er komið.
Það er tímabært að nýta þá hag-
nýtu þekkingu sem klínískir lyfja-
fræðingar búa yfir, til að styrkja
þverfagleg teymi heilbrigðiskerf-
isins hér á landi og tryggja um leið
aukna velferð sjúklinga á þeirra
sjúkdómsvegferð. Stuðningur,
eftirlit og eftirfylgni við sjúklinga
og fjölskyldur þeirra er einn
mikilvægasti hlekkurinn í því að
ná tilskyldum árangri í meðferð
sjúklinga til lengri tíma og það er
mín reynsla að klínískir lyfja-
fræðingar spila þar lykilhlutverk
gagnvart sjúklingnum. Kröfur
samfélagsins um aukna þjónustu
í heilbrigðiskerfinu mun skila sér
til hagræðingar í lyfjakostnaði
og aukinni meðvitund almenn-
ings um lyf og lyfjatengd mál í
komandi framtíð,“ segir María að
lokum.
Nánari upplýsingar fást á vef-
síðunni www.lyfsalinn.is
2 KYNNINGARBLAÐ 3 0 . S E P T E M B E R 2 0 2 0 M I ÐV I KU DAG U REFRI ÁRIN