Fréttablaðið - 30.09.2020, Blaðsíða 36

9%
veltuaukning Kaupfélags
Skagfirðinga milli ára.
Arion banki mun birta
upplýsingar um nýtingu
innlánanna og hve mikilli
lækkun á kolefnislosun þau
skila árlega.
Ef heildareignum
lífeyrissjóða er bætt
við verðbréfaeign sam-
kvæmt skilgreiningu
Hagstofunnar er myndin
önnur. Þá er vægi fasteigna
og verðbréfaeignar nokkuð
jafnt, eða um 45 prósent af
heildareignum hvort.
Anna Hrefna Ingi-
mundardóttir,
forstöðumaður
efnahagssviðs
Samtaka atvinnu-
lífsins
Þá virðist sem tölur
Hagstofunnar sýni
meiri ójöfnuð en er í raun.
Konráð S. Guð-
jónsson,
aðstoðarfram-
kvæmdastjóri
Viðskiptaráðs
Helgi Vífill
Júlíusson
helgivifill@frettabladid.is
60 ára og eldri áttu 58 pró-sent alls eiginfjár í land-inu árið 2019, samkvæmt gögnum Hagstofunnar. Eigið fé fólks fer vaxandi eftir því sem aldurinn
færist yfir. Eiginfjárstaða heimila
jókst um níu prósent á milli ára.
Anna Hrefna Ingimundardóttir,
forstöðumaður efnahagssviðs Sam-
taka atvinnulífsins, bendir á að
gögn Hagstofunnar séu ófullkomin
að því leyti að þau taka ekki tillit til
eigna einstaklinga í gegnum lífeyr-
issjóði og þar að auki sé stuðst við
nafnvirði verðbréfaeignar.
„Því er um töluvert vanmat á
raun- og heildarvirði verðbréfa-
eigna að ræða í gögnum Hagstof-
unnar. Gögnin gefa engu að síður
nokkuð góða mynd af þeirri þróun
sem á sér jafnan stað á starfsævi
fólks. Eigið fé eykst statt og stöðugt
eftir því sem tekjur eru lagðar fyrir
og fasteignalán eru greidd niður.
Skekkjan í gögnum Hagstofunnar
vanmetur þó lík lega þennan
kynslóðamun allverulega þar sem
verðbréfaeignir eru metnar að nafn-
virði og lífeyrissjóðseignir eru ekki
taldar með, en þær aukast einnig
með starfsaldri,“ segir hún.
Allt að því ónothæf gögn
Konráð S. Guðjónsson, aðstoðar-
framkvæmdastjóri Viðskiptaráðs,
segir að gögn Hagstofunnar séu allt
að því ónothæf til að skoða eigna-
stöðu heimila enda hafi OECD-
ríkin ekki viljað taka Ísland inn í
sambærilega tölfræði.
Hann bendir í því samhengi á að
ekki sé tekið tillit til lífeyrissjóða,
sem séu um helmingur af eignum
heimilanna, og að verðbréf séu
skráð á nafnvirði en ekki markaðs-
virði sem sé að öllum líkindum
verulegt vanmat.
Finna má ýmsa f leti á gögnum
Hagstofunnar. Ríkisútvarpið varp-
aði ljósi á að „ríkustu 10 prósentin“
eigi 44 prósent eigna á Íslandi. Til
að komast í hóp þeirra tíu prósent
ríkustu þarf að eiga 67 milljónir í
eigið fé, samkvæmt Hagstofunni.
Það er ígildi ágætrar íbúðar en Hag-
stofan metur fasteignir samkvæmt
fasteignamati.
Logi Einarsson, formaður Sam-
fylkingarinnar, fullyrti við það
tækifæri að ójöfnuður væri raun-
verulegt vandamál á Íslandi. Eins
og fyrr segir eru það einkum hinir
eldri sem eiga umrætt eigið fé og til
að komast í hóp 10 prósent ríkustu
landsmanna þarf að eiga ígildi
skuldlausrar íbúðar, samkvæmt
gögnum Hagstofunnar.
Sýni meiri ójöfnuð
Konráð segir að þegar reynt sé að
áætla hvernig eignadreifingin gæti
litið út ef tekið sé tillit til þess að
lífeyrissjóðina vanti, sem leiði til
aukins jafnaðar, og verðbréf væru
metin á markaðsvirði, sem leiði
til aukins ójafnaðar, „þá virðist
sem tölur Hagstofunnar sýni meiri
ójöfnuð en er í raun. Það er samt
ekki hægt að fullyrða um það þar
sem nægilega góð gögn liggja ekki
fyrir.“
Anna Hrefna segir að miðað
við gögn Hagstofunnar séu fast-
eignir langsamlega stærsti hluti
eigna almennings eða 76 prósent
heildareigna. „Ef heildareignum
lífeyrissjóða er bætt við verðbréfa-
eign samkvæmt skilgreiningu Hag-
stofunnar er myndin önnur. Þá er
vægi fasteigna og verðbréfaeignar
nokkuð jafnt, eða um 45 prósent af
heildareignum hvort.“
Í ljósi þess að formaður Sam-
fylkingarinnar víkur að ójöfnuði
er vert að hafa í huga að frelsi, þar
með til athafna, fæst ekki þrifist
nema að gert sé ráð fyrir ójöfnuði.
Hagfræðingar á borð við Ludwig
von Mises hafa sagt að einungis
vegna ójafnaðar sé hægt að skapa
auð í lýðræðisríkjum, því hann sé
hreyfiafl í átt að aukinni hagsæld.
Nassim N. Taleb, höfundur The
Black Swan og f leiri bóka, sagði
að margir geri þau mistök að telja
að þeir sem voru efnaðir árið 2015
séu hinir sömu og árið 2000. Það er
breytilegt eftir tímabilum hverjir
séu auðugir. Það á við um þessar
mundir. Efnahagshremmingar
sem rekja má til COVID-19 hafa
gert það að verkum að margir sem
áttu hlutabréf í verðmætum fyrir-
tækjum í fyrra þurfa að horfast í
augu við það að hlutaféð er ýmist
lítils eða einskis virði. Gjáin á
milli efnaðra og fátækra hefur því
minnkað verulega að undanförnu.
Markmiðið um aukinn jöfnuð fær-
ist því nær í kreppunni.
Heimild: Hagstofan
Gögn Hagstofunnar vanmeta mun
á eignum kynslóða líklega verulega
Aðstoðarframkvæmdastjóri Viðskiptaráðs telur að ef gögn Hagstofu tækju tillit til eigna heimilanna í lífeyrissjóðum og markaðs-
virðis hlutabréfa, myndi mælast meiri jöfnuður en gögn stofnunarinnar benda til. Forstöðumaður hjá Samtökum atvinnulífsins
segir að gögnin gefi góða mynd af því sem gerist á starfsævi fólks. Eigið fé heimilanna aukist eftir því sem líður á starfsævina.
-5
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
<24 ára 25–29 ára 30–34 ára 45–49 ára 50–54 ára 55–59 ára 60–66 ára 67+ ára
✿ Eigið fé á mann
í milljónum króna
✿ Skuldir á mann
í milljónum króna
0
3
6
9
12
15
18
21
<24 ára 25–29 ára 30–34 ára35–39 ára 35–39 ára40–44 ára 40–44 ára45–49 ára 50–54 ára 55–59 ára 60–66 ára 67+ ára
n Eigið fé í fasteign á mann n Eigið fé á mann n Íbúðalán á mann n Aðrar skuldir á mann
Um níu hundruð manns hafa stofnað grænan innláns-reikning hjá Arion banka
frá því að reikningurinn, sem ber
heitið Grænn vöxtur, var kynntur
um miðjan júní. Samanlögð upp-
hæð grænna innlána hjá bankanum
nemur rúmlega hálfum milljarði
króna. Þetta kemur fram í svari frá
Arion banka við fyrirspurn Mark-
aðarins.
„Að langmestu leyti eru þetta ein-
staklingar en reikningurinn hentar
einnig vel fyrirtækjum, lífeyrissjóð-
um og félagasamtökum sem kjósa
græna valkosti. Eigum við von á að
þeirra hlutur muni aukast í fram-
tíðinni,“ segir í svari bankans.
Arion varð fyrstur íslenskra
banka til þess að bjóða viðskipta-
vinum að leggja sparnað sinn inn
á græna innlánsreikninga en til
að byrja með verður innlánunum
miðlað í lán til kaupa á bílum sem
nýta umhverfisvæna orkugjafa.
Haldið er utan um öll fjármögn-
unarverkefni í aðgreindu grænu
eignasafni bankans. CIRCULAR
Solutions hafa tekið út umgjörð
bankans um græn innlán og mun
fyrirtækið gera árlega úttekt á því
hve vel fjármögnuð verkefni upp-
fylla skilyrði umgjarðarinnar og
meta umhverfisáhrif þeirra. Þá
mun bankinn birta upplýsingar um
nýtingu innlánanna og hve mikilli
lækkun á kolefnislosun þau skila
árlega.
Benedikt Gíslason, bankastjóri
Arion banka, sagði í samtali við
Markaðinn um mitt sumar að
bankinn hefði það að markmið að
auka hlut grænna verkefna í lána-
safni bankans.
„Markmiðið er að auka hlut
grænna verkefna í lánasafni bank-
ans, en fyrst þarf að skilgreina
hvað telst grænt og hvað ekki. Það
er vinna sem við höfum lokið hvað
varðar lánasafn bankans til stærri
fyrirtækja,“ segir Benedikt Gísla-
son, bankastjóri Arion banka.
Frumúttekt á lánasafni bankans
til stærri fyrirtækja sýndi að minnst
20 til 30 prósent af lánasafni eru lík-
leg til að flokkast græn. Helsta álita-
efnið sneri að fasteignafjármögnun
sem er mjög stór hluti lánasafns
Arion banka.
Þá sagði Benedikt að bankinn
myndi sækja sér græna fjármögn-
un þegar aðstæður væru réttar og
greining á lánasafninu væru mikil-
væg forsenda þess.
„Það þarf að liggja fyrir hvað skal
fjármagna grænt, hvort sem það eru
ný verkefni eða endurfjármögnun
eldri verkefna sem eru þegar hluti af
lánasafni okkar. Græn fjármögnun
er ekki endilega á hagstæðari kjör-
um en líkleg til að opna á aðgengi að
nýjum fjárfestum sem vilja fjárfesta
í grænum verkefnum og það er eitt
af því sem gerir hana eftirsóknar-
verða,“ sagði Benedikt. – þfh
Hálfur milljarður á grænum bókum
Rekstrarhagnaður samstæðu Kaupfélags Skagfirðinga fyrir afskriftir, fjármagnsliði og
skatta jókst um 1,8 milljarða króna
á síðasta ári og hljóðaði upp á 6,8
milljarða króna, að því er kemur
fram í nýbirtum ársreikningi félags-
ins. Velta ársins 2019 var um 9,2
prósentum hærri en árið áður, eða
um 39,7 milljarðar króna. Hagn-
aður eftir afskriftir, fjármagnsliði og
skatta dróst saman um þrjú prósent
milli ára og var 4,85 milljarðar. Við
árslok 2019 var eigið fé samstæðu
Kaupfélags Skagfirðinga tæpir 40
milljarðar og eiginfjárhlutfall stóð
í ríflega 57 prósentum. Kaupfélags-
stjóri Skagfirðinga  er Þórólfur
Gíslason, en hann hefur gegnt því
starfi frá árinu 1988.
Undir samstæðu Kaupfélags
Skagfirðinga falla eignarhlutir í
alls 19 dótturfélögum. Þeirra stærst
og veigamest er útgerðin FISK Sea-
food, sem á um 5,3 prósent hlut-
deild af útgefnu af lamarki  mælt
í þorskígildistonnum, að því er
kemur fram í gögnum Fiskistofu.
Frystitogarinn Arnar er gerður út
frá Skagaströnd og ferskfiskskipin
Málmey og Drangey frá Sauðár-
króki. Loks eru tvö ísfiskveiðiskip
gerð út frá Grundarfirði. Ásamt því
að reka fiskvinnslu og útgerð, starf-
rækir FISK Seafood bleikjueldi á
Hólum í Hjaltadal og í Þorlákshöfn.
Meðal annarra dótturfélaga
Kaupfélags Skagfirðinga er mat-
vælafyrirtækið Esja Gæðafæði,
Fóðurblandan, Sláturhús Kaup-
félags Vestur-Húnvetninga og mat-
vælaframleiðandinn Vogabær, en
vörumerki Mjólku og E. Finnssonar
eru undir hatti Vogabæjar. – thg
Kaupfélag Skagfirðinga
hagnast um 5 milljarða
Þórólfur Gísla-
son, kaupfélags-
stjóri
Benedikt
Gíslason
3 0 . S E P T E M B E R 2 0 2 0 M I Ð V I K U D A G U R10 MARKAÐURINN