Fréttablaðið - 02.10.2020, Qupperneq 11
Guðmundur
Steingrímsson
Í DAG
Sími: 540 2000 // Skeifunni 10, Reykjavík // Hafnarstræti 91–93, Akureyri // Hafnarstræti 2, ÍsafirðiAÐ LÁGMARKI
STÓLL ER SVO
MIKLU MEIRA
EN BARA STÓLL
Kappræður Joe Biden og Donald Trump í vikunni voru um margt sögulegar, en
þó ekki vegna þess hversu ótrúlega
málefnalegar þær voru, fullar af
pólitískri andagift og stórbrotinni
framtíðarsýn. Þetta voru ekki
beinlínis kappræður þar sem tveir
aðilar skiptust einlæglega á rök-
studdum skoðunum á því hvernig
bæri að forgangsraða í bandarísku
samfélagi, glíma við aðsteðjandi
hættur veraldarinnar og skipta
gæðum af réttlæti. Þetta var
ekki svona viðburður sem skildi
áhorfendur eftir með von í brjósti
né fól hann í sér samfélagslega hug-
ljómun af neinu tagi. Ekki var þetta
herkvaðning til uppbyggingar,
skynsemi og samstöðu.
Þetta var meira svona leðjuslagur.
Einhvers konar hrakyrðaflaumur,
lygavaðall, frekjukast og fingra-
bendingar. Af umræðu í bandarísku
samfélagi að dæma virðist hér hafa
verið um ákveðið sjokk að ræða fyrir
samfélagið í heild, jafnvel veröldina
alla. Hér var skilgreindur lág-
punktur. Spurt er: Eru Bandaríkin
virkilega sokkin svona langt niður
í svaðið? Geta þá ekki önnur lýð-
ræðissamfélög sokkið þangað líka?
Á þetta fyrir okkur öllum að liggja?
Þess vegna voru þetta sögulegar
kappræður. Þær lýsa þeim tímum
sem við lifum. Ég tilheyri þeim yfir
90 prósentum Íslendinga sem vona
að Joe Biden beri sigur úr býtum.
Ég hef þó orðið var við það á tali
við samborgara mína að, þrátt
fyrir yfirgnæfandi stuðning hér á
landi, er samt eins og fólki finnist
ekki mikið til Biden koma. Fólk
dæsir stundum þegar á hann er
minnst. Ranghvolfir augum. Hann
þykir í besta falli skárra en ekkert.
Ég er ekki þannig stemmdur. Mér
finnst Joe Biden heillandi náungi.
Hann höfðar til mín. Ég er sammála
honum.
Vitaskuld mætti hann vera
yngri og auðvitað hefðu margir
hér á landi — þar á meðal ég — í
okkar norræna samfélagi, viljað sjá
unga, kraftmikla konu í framboði
á móti Bandaríkjaforseta. Gaman
hefði verið að sjá málsvara fram-
sýnna afla á sviðinu, með munninn
fyrir neðan nefið, sem hefði tekið
þennan arma þrjót, Donald Trump,
í bakaríið og pakkað honum saman
með nokkrum vel völdum pólitísk-
um áhersluatriðum. En því er ekki
að heilsa. Demókratar völdu Biden.
Og, semsagt, hann hefur heillað
mig í stigvaxandi mæli. Mér sýnist
hann góð manneskja. Heilsteyptur
maður. Af þeim sjónarhóli líka, eru
kappræðurnar æði merkileg stúdía.
Þetta gerist: Heiðarlegur fyrrver-
andi varaforseti uppfullur af reynslu
stígur inn á svið í Cleveland. Hann
þekkir samfélag sitt. Hann hefur
verið valinn lýðræðislega, í mikilli
samkeppni, til að vera forsetaefni
flokks síns. Hann býður fram skyn-
samlegar lausnir og vel ígrunduð
stefnumál og enginn þarf að efast
um að metnaður hans stendur til
þess eins að gera þjóðfélagið betra.
Hann vill vinna með fólki. Hann
talar til fólks. Hann er stjórnmála-
maður eins og flestir vilja, held ég,
að þeir séu. Auðvitað ekki gallalaus.
Ekki eins framsækinn og Evrópu-
búar eiga að venjast. Og gamall er
hann. Og já, hann stamar. En hvað
með það? Hann er dreginn niður í
svað.
Hinum megin stendur nefni-
lega egósentrískur lygamörður
sem hefur það helst að mark-
Sögulegar kappræður
miði að sundra þjóð sinni í þágu
eigin hagsmuna, stuðningsmaður
rasistagengja, skattaóreiðumaður,
karlrembusvín, alþjóðleg einræðis-
herrasleikja, ruddi og umhverfis-
sóði. Hann grípur í sífellu frammí,
með gífuryrðum og aðdróttunum —
fer að engum reglum — og kórónar
svo frammistöðu sína með því að
lýsa yfir — og hér talar sem sagt
forseti sjálfra Bandaríkjanna — að
hann hafi litla trú á því að yfir-
vofandi kosningar verði annað en
yfirgripsmikið svindl.
Þetta er fáheyrt. Svona hefur
aldrei gerst áður. Sjálfur forsetinn
grefur kerfisbundið undan helstu
stofnunum og ferlum síns eigin
samfélags. Fyrr skal hann brjóta
allt og bramla, en að tapa. Já, og svo
sendi hann líka ekki svo dulda her-
kvaðningu til vopnaðra stuðnings-
manna sinna um að vera nú vakandi
á komandi vikum.
Lærdómurinn? Við megum ekki
hætta að sjá þessar andstæður. Þær
mega ekki mást út fyrir sjónum
okkar. Við verðum að geta greint
muninn á manni eins og Biden og
manni eins og Trump. Alltaf. Og sér-
staklega á þessum tímum sem við
lifum. Að maður sé gamall og stami
er aldrei jafnslæmt og maður sem
heggur að rótum lýðræðisins.
Gætum að því: Þegar maður
eins og Trump fer í kappræður
þá er markmið hans ekki það að
ræða pólitík eða hvað sé best fyrir
þjóðina, heldur einungis að koma
andstæðingnum niður á sama plan
og hann er á. Leðjuslagur skal það
verða. Viðvörunarbjallan sem á að
hringja í öllum opnum lýðræðis-
samfélögum um þessar mundir, og í
kjölfar þessara kappræðna, er sú að
við sem viljum verja þjóðfélög okkar
og þau gildi sem liggja þeim til
grundvallar þurfum stöðugt að vera
á varðbergi fyrir því að óprúttnir
stigamenn birtist á sviði þjóðfélags-
mála og byrji að moka skít yfir
okkur öll. Í eigin þágu. Með fylgi.
S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð 11F Ö S T U D A G U R 2 . O K T Ó B E R 2 0 2 0