Samtökin '78 - 40 ára afmælisrit Samtakanna '78 - 01.06.2020, Qupperneq 18

18
þar. Þau viðhorf áttu þó eftir að breytast. Eftir stofnun
Intersex íslands tæpum áratug síðar, árið 2014, þótti
aðalfundi Samtakanna sjálfsagt að félagið tæki intersex
baráttumál upp á sína arma.
Þegar áður ósýnilegir sjálfsmyndarhópar eru að
reyna að auka samstöðu sína og sýnileika í samfélaginu
virðast sjálfboðastörf í Samtökunum '78 enn gegna
mikilvægu hlutverki. Eitt skýrasta dæmið um þetta
er mikil þátttaka trans fólks í starfinu undanfarinn
áratug. Þessu hlutverki er hvergi nærri lokið; enn eru
nýir hinsegin sjálfsmyndarhópar að ryðja sér til rúms
og líta til Samtakanna ’78 sem vettvangs til að eignast
samfélag og sjálfsvirðingu. Orð Böðvars og Ragnhildar um
sköpun samfélags og sjálfsmyndar á níunda áratugnum
endurspeglast í miklum dugnaði sjálfboðaliða úr BDSM
á Islandi og nýstofnuðu félagi eikynhneigðra, Ásum á
Islandi, síðastliðin ár. Fólk úr þeim hópum hefur til dæmis
verið boðið og búið að taka að sér umsjón með opnum
húsum á Suðurgötu, meðan rótgrónari sjálfsmyndarhópar
hafa sýnt þeim þætti starfseminnar minni áhuga.
Það er fullt eftir ógert
„Margir vilja kannski fyrst og fremst láta minnast sín,
og það er kannski allt í lagi upp að vissu marki, en í
sjálfu sér er gaman að segja sögu allra."
- Matthías Matthíasson
Það að segja sögu allra er í senn háleitt og fráleitt
markmið. Engin grein getur gert framlagi allra skil sem
unnið hafa ómetanleg störf fyrir félagið í fjörutíu ára sögu
þess. Um 150 manns hafa setið í stjórn þess til lengri
eða skemmri tíma og ókunnur fjöldi til viðbótar sinnt
ómissandi verkefnum án þess að taka sæti í stjórn. Þessi
fjölmenni hópur fólks er mestanpart ósýnilegur, í það
minnsta út fyrir sinn nánasta hóp vina og samferðafólks.
Eflaust liggja þar margar ástæður að baki. Undanfarin
ár hefur oft verið rætt um skort á samskiptum milli
kynslóða hinsegin fólks og á hún eflaust stóran þátt í
þessu. Hluti af gleymskunni er eðlileg og óhjákvæmileg
afleiðing þess að tíminn líður, sjálfboðaliðar koma og fara
og aðeins lítill hluti þess sem er á seyði hverju sinni er
varðveitt sem hluti af „sögunni".
Meðvitundin um það að vera þátttakandi í einhverri
„sögu“ er heldur ekki sjálfgefin. „Við vissum aldrei að
Samtökin yrðu neitt sérstakt,“ segir Böðvar. „Þetta var
bara lífið sjálft. Þetta fékk ekki merkingu fyrr en Iöngu,
löngu síðar. En ef maður hefði vitað á sínum tíma að
það yrði eitthvað merkilegt úr þessu, þá hefði maður
náttúrulega skráð þetta allt saman niður og tekið myndir
og sett í möppu. Það var enginn að pæla í því.“
Síðari kynslóðir eru óneitanlega meðvitaðri um
sögulegt samhengi og mikilvægi Samtakanna ’78. Á hinn
bóginn ekki er víst að þau finni öll sömu þörf til að taka
þátt í starfi félagsins og jafnaldrar þeirra hefðu fundið til
á árum áður. Vettvangar og tækifæri eru fleiri, fordómar
minni og margt hinsegin fólk upplifir ekki sérstaka þörf
fyrir átthagafélag, hvað þá löngun til að starfa fyrir
það í sjálfboðavinnu. Matthías nefnir þar sérstaklega
marga yngri homma sem hann þekkir. „Ég held að þeirra
félagslega hugmyndafræði sé önnur og áhuginn minni.
Það getur alveg verið að þeir muni vakna til lífsins á
einhverjum tímapunkti ef skóinn kreppir. En eins og
staðan er núna þá er þeim alveg sama, þeir vilja bara
djamma eða vera með vinum sínum og eru alveg sáttir."
Fríða telur þó að fólk sem finnur ekki þörf til að leggja
sitt af mörkum ætti að hugsa sig tvisvar um. „I dag finnst
svo mörgum sjálfsagt að þetta félag sé bara til staðar
og eigi að vinna fyrir sig. Auðvitað er fullt af fólki sem
brennur af áhuga og vinnur af góðri meiningu. En svo
er fullt af fólki sem segir bara: „Af hverju er ekki þetta
og þetta gert?“ Af hverju gerir þú það ekki? Fólki finnst
einhvern veginn allt vera komið svo langt. Við erum ekki
komin eins langt og við höldum. Það er fullt eftir ógert.“
Gluggar á Suðurgötu 3 málaðir fyrir ueturinn.
Ásta Louísa Arnórsdóttir, Viktoría Birgisdóttir og
greinarhöfundur munda penslana á haustdögum 2016.
Smokkar skreyttir með límmiða með merki
Samtakanna á opnu húsi á Suðurgötu 3.