Samtökin '78 - 40 ára afmælisrit Samtakanna '78 - 01.06.2020, Qupperneq 50

50
„Mér fannst þessi ávöxtur
kúlmínerast í því að fá tœkifœri
til að gera þessa leiðsögn. Þá
ertu komin pínulítið lengra en
að fá bara staðfestingu á því
að samkynhneigðir séu til í
veröldinni. “
Lana Kolbrún Eddudóttir
Ásta Kristín samsinnir því að hér sé um að ræða
grasrótarstarf. „Það sem ég er ánægðust með, og held
að ég hafi lært mest af í þessu ferli, er að það er hægt
að taka algjöra grasrótarhugmynd og búa til úr henni
verkefni. I þessu tilfelli var viljinn fyrir hendi. Samtökin
og Þjóðminjasafnið voru viljug til samstarfs, fjármagnið
fékkst og við fengum svona nokkurn veginn frjálsar
hendur við framkvæmdina. Sem er algjörlega magnað.“
Lana kinkar kolli og segir: „Einmitt þetta sem þið
nefnið báðar, að koma með þetta nánast af götunni, þó
að við séum öll með einhverja fræðiþekkingu, og að það
skyldi takast er merkilegt. Það er ekki hægt að segja
annað en að Þjóðminjasafnssýningin stóra sé höfuð-
gripurinn í íslenskri safnamenningu. Svo er þessi aðferða-
fræði, að setja upp önnur sjónarhorn og spyrja spurninga,
sem er náttúrulega eitthvað sem gæti átt eftir að hasla sér
völl. Ekki bara að stilla upp gripum heldur líka skoða það
sem ekki sést. Það er ekki eitthvað sem þú sérð á öllum
söfnum; að þú sért spurður að því hvað vantar.“
Ásta Kristín tekur undir þetta: „Nei, nefnilega ekki.
Það er málið. Er maður einhvern tímann bara beinlínis
spurður: „Hvað er ekki hér?““
„Þetta er, ef þú hugsar út í það, mjög skapandi fyrir
gestinn og hugsanlega eitthvað sem hægt er að nota í alls
konar samhengi. Ekki bara skoða jaðarsögu hinsegin fólks
heldur bara í öllu mögulegu," segir Lana.
Það er komið að lokum hjá okkur og það er Lana sem
slær botninn í viðtalið. „Fyrir mig sem gamlan aktívista
sem er búinn að vera í þessu í þrjátíu ár eða meira, þá er
ég í raun og veru dálítið þakklát. Mér finnst ég sjá ávöxt
eða hvað maður á að segja. Eg hef séð alla breytinguna
sem hefur orðið á þessum tíma, nánast frá því að
Samtökin urðu til og fram til dagsins í dag. Mér finnst
þetta ná utan um það sem er í raun og veru ofboðsleg
viðhorfsbreyting samfélagsins, að allt sé merkilegt, líka
við. Það að horfa á þetta gerast og að það skyldi takast
var, svona eftir á að hyggja, einhvern veginn staðfesting
á að við gamla liðið hefðum skilað einhverju af okkur.
Mér fannst þessi ávöxtur kúlmínerast í því að fá tækifæri
til að gera þessa leiðsögn. Þá ertu komin pínulítið lengra
en að fá bara staðfestingu á því að samkynhneigðir séu
til í veröldinni. Við byrjuðum þar. Þú ert komin dálítið
mikið lengra þegar þú ert farin að hræra í aðalsýningu
Þjóðminjasafnsins."
Orð Lönu fylgja mér út í íslenska vorið. Þau gera man
mjúkt og vongott og fullt samkenndar með því hinsegin
fólki sem bjó í þögninni. Vorið verður að sumri sem verður
að hausti. I septemberbyrjun flaggar fjöldi fyrirtækja og
stofnana regnbogafánanum í samstöðu með hinsegin
fólki við umdeilda heimsókn bandaríska varaforsetans.
Skilaboðin í samfélaginu eru skýr: Við eigum margt eftir
en við erum komin ansi langt.