Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1982, Page 38

36 ÍSLENZKAR LANDBÚNAÐARRANNSÓKNIR
Lýsing og skilgreining flokka
Notkun sömu eða svipaðra flokksheita
tryggir ekki fullkomlega, að flokkun lands
og landsnytjakort verði að öllu leyti sam-
bærileg á ýmsum svæðum og frá einum
tíma til annars. Megineinkenni þeirrar
flokkunar, sem hér er birt, eins og hinna
útlendu aðferða, sem einkum var stuðzt
við, eru þau að fjarkönnunargögn eru
helztu vinnugögn og aðalheimildir til
kortagerðar, þetta á sérstaklega við um tvö
fyrstu stig flokkunarinnar, en sé beitt
þremur eða fjórum stigum flokkunar (2.
tafla), þarf að afla viðbótarupplýsinga. Sá
hluti flokkunarkerfisins, sem einkum hefur
verið reynt að staðla, er 1. og 2. stigs
flokkun, en ýtarlegri skipting er breytilegri
og fer eftir því, hver tilgangur og mæli-
kvarði er hverju sinni.
Borgar- og bajarland (1) er að mestu
samfelld byggð, og þekja þar mannvirki af
ýmsu tagi meginhluta landsins. íbúðar-
byggð (11) er einn helzti undirflokkurinn,
og þar með er talin öll slík byggð í borgum,
bæjum og þorpum og einnig sumarbústað-
ir, en ekki sveitabæir.
íbúðarbyggð skiptist í fjóra 3. stigs
flokka (111-114), sem svo má greina í 4.
stigs flokka, eins og gert er í 2. töflu. Varla
þarf að útskýra flokkun einbýlishúsa, en
margbýlishús skiptast í sambýlishús (1121)
°g jjölbýlishús (1122). í slíkum húsum eru
fleiri en ein íbúð. Venjulega er ein íbúð á
hverri hæð og með sérinngangi í sambýlis-
húsum, en í fjölbýlishúsum er sami inn-
gangur eða stigagangur að öllum íbúðum í
húsinu, og algengt er, að fleiri en ein íbúð
séu á hverri hæð.
Safnheimili (113) eru hvers konar elliheimili
eða dvalarheimili aldraðra (1131) og jjol-
skylduheimili (1132), t. d. safnheimili fatl-
aðra, einstæðra foreldra og unglingaheim-
ili.
Sumarbústaðir (114) eru sums staðar í
hverfum og því auðvelt að sýna með
flatartáknum eða á annan hátt sem sérstak-
an flöt. Orlofshús og orlofsbúðir félaga eða
stofnana eru hins vegar talin með þjónustu
(13).
Erfitt getur reynzt að greina íbúðar-
byggðsérstaklegat. d. þarsemhúnerhluti
byggðar á skólasetrum, vinnubúðum eða
herstöðvum, og verður þá að telja hana
með viðskiptum, þjónustu, iðnaði eða
öðrum aðalflokki á hverjum stað.
Viðskipti (12) og þjónusta (13) eru í einu
lagi í 1. töflu, en er skipt í tvo 2. stigs flokka í
2. töflu. Er það gert til samræmis, svo að
hver atvinnuvegur sé sérstakur flokkur
(viðskipti 12, þjónusta 13, iðnaður 14,
samgöngur 15). Auðvitað má segja að þessi
skipting geti orkað tvímælis, af því að
sjaldan er kleift að greina þessa flokka
hvern frá öðrum á loftmyndum, og þarf
vettvangskönnun til flokkunar og korta-
gerðar. Nafngiftir og skipting flokkanna
fara að mestu leyti eftir atvinnuvegaflokk-
un Hagstofu íslands (sjá t. d. Hagtíðindi
1982,64. árg., nr. 6,107,—117. bls.) og þarf
varla nánari skýringar á 3. og 4. stigs
flokkun hér. Þó er rétt að benda á, að
orlofsbúðirog orlofsheimili (1332) eru talin til
þjónustu, enda greidd leiga fyrir afnot
slíkra húsa. Sumarbústaðir einstaklinga
(114) eru hins vegar taldir með íbúðar-
byggð, af því að þeir eru oftast notaðir af
fjölskyldu eigenda.
Landnýting vegna iðnaðar (14) skiptist í
níu 3. stigs flokka, sem svo greinast enn
frekar, og er að mestu fylgt atvinnuvega-
flokkun Hagstofunnar. Sú flokkun þykir
eðlilegri á íslar.di en t. d. skipting í
þungaiðnað og léttan iðnað, sem beitt er