Morgunblaðið - 02.05.2020, Qupperneq 25

Morgunblaðið/Ómar Óskarsson.
Tveir góðir Jón L. Árnason og Hjörvar Steinn Grétarsson. Sá síðarnefndi
sigraði á vel skipuðu Netskákmóti Íslands síðastliðinn miðvikudag.
Það er ekki víst að allir gerisér grein fyrir þeim feiknamun sem hefur orðið áundirbúningi fyrir skák-
menn nú til dags miðað við það sem
áður var. Byrjun sem áður gat leitt af
sér mikla baráttu og sigurvon er
hægt að sundurgreina í tætlur þannig
að eftir standa rústir einar. Og skákin
sem hér fer á eftir er gott dæmi um
þetta. Jón L. Árnason lagði enska
stórmeistarann Michael Adams að
velli á Ólympíumótinu í Manila á Fil-
ippseyjum árið 1992 og sú skoðun
mín hefur lítið breyst að þetta hafi
verið ein af bestu skákum Íslendings
á Ólympíumóti. Þó að tölvuheilarnir
tæti byrjunartaflmennskuna í sig er
það nú einu sinni svo að baráttan á
borðinu er viðureign tveggja per-
sónuleika. Fyrir skákina hafði Jón af
því nokkrar áhyggjur að liðsfélögum
hans liði ekki alltof vel að sitja við hlið
manns sem legði allt undir strax í 5.
leik. Tillitsamur maður – en vogun
vinnur, vogun tapar. Adams gat sótt
að riddara Jóns, sem hlaut að falla. Í
gamla daga þótti það góð og gild vara
að gefa riddarann – en ekki lengur.
En Adams valdi aðra leið og það
gerðu fleiri mótherjar Jóns þetta ár-
ið. Íslendingar unnu sterkt lið Eng-
lendinga þennan dag, 3:1, og Jón átti
stóran þátt í sigrinum. Hann hafði
unnið John Nunn í keppni þessara
liða á Ólympíumótinu í Novi Sad
tveim árum áður og launaði Englend-
ingum lambið gráa frá Ólympíu-
mótinu í Dubai árið 1986:
Ólympíumótið í Manila 1992
Jón L. Árnason – Michael Adams
Vínartafl
1. e4 e5 2. Rc3 Rc6 3. f4
Þessi krókaleið að Kóngsbragði er
kennd við Max Lange, sem var kunnur
fyrir fleiri gambíta en þennan.
3. … exf4 4. Rf3 g5 5. d4 d6?!
Jón hafði vonast eftir þessum rök-
rétta leik og lumaði á skemmtilegu
leikbragði. Best er 5. … g4! sem
hrekur afbrigði Max Lange. Eftir 6.
Bxc4 gxf3 7. O-O virðist hvítur hafa
sterka sókn eftir f-línunni og gömlu
meistararnir Steinitz og fleiri unnu
margar skákir á þann hátt:
En svartur getur leikið 7. …
Rxd4! með hugmyndinni 8. Dxd4
Dg5 9. Hf2 Bc5 og stendur þá til
vinnings.
6. d5! Re5 7. Bb5+! Bd7 8. Bxd7
Rxd7 9. Dd4 f6 10. h4! g4 11. Rg5!
Allt hnitmiðaðir leikir. Svarta
staðan er óteflandi.
11. … Rc5 12. Re6! Rxe6 13. dxe6
c6 14. Bxf4 Db6 15. Dd3!
Með hugmyndinni 15. … Dxb2 16.
Hb1 og síðan – Hxb7.
15. … O-O-O 16. O-O-O h5 17.
Dg3 Dc7 18. Hd3 De7 19. Hhd1
Dxe6 20. Bxd6 Bxd6 21. Hxd6
Hxd6 22. Hxd6 De7 23. Df4 Hh7
24. Re2 Hf7 25. Df5 Kc7 26. He6
Dd7 27. Df4 Kc8 28. Hd6 De7 29.
Rg3
Það er athyglisvert að Jón gat
leikið þessu í 25. leik – í sömu stöðu.
Skemmtileg hringferð.
29. … De5 30. Dxe5 fxe5 31. He6
Kd7 32. Hxe5 Hf2 33. Rxh5 Hxg2
34. Hg5 Rh6 35. Hg7+ Ke8 36. Hg6
Rf7
37. Hxg4!
Þar fór síðasta von svarts.
Riddaraendataflið sem kemur upp
eftir 37. .. Hxg4 38. Rf6+ ásamt 39.
Rxg4 er vonlaust.
37. … Hh2 38. Rg7 Ke7 39. Rf5+
Kf6 40. b3! a5 41. Hg8 Ke5 42. Hf8
Rd6 43. Rxd6 Kxd6 44. Hf4 b5 45.
a3 Ke6 46. Hg4 Ke5 47. Hg6 Hxh4
48. Hxc6 Kd4 49. a4!
Þessi peðsleikur gerir útslagið. Ef
nú 49. .. b4 þá 50. Hc4+ og síðan
Hc5.
49. … bxa4 50. Hc4+ Ke3 51.
Hxa4 Hh5 52. Kb2 Hg5 53. Hc4 Hh5
54. Ka3 He5 55. Ka4 Kd2 56. Hc8
Kc1 57. c4 Kb2 58. Hb8 Kc3 59. Hb5
- Svartur gafst upp.
Þótti góð
og gild vara
Skák
Helgi Ólafsson
helol@simnet.is
UMRÆÐAN 25
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 2. MAÍ 2020
Fæstir þeirra sem
horfa á kvikmynd leiða
hugann að því hversu
mikil vinna er á bak við
gerð myndarinnar.
Mikill fjöldi hæfileika-
fólks kemur saman til
að skapa eitt verk und-
ir stjórn framleiðanda
og leikstjóra. Þar gildir
að allir kunni sitt fag og
geti leyst flókin verk-
efni sem leikstjóri kall-
ar eftir. Tæknifólkið er þar stór hluti.
Við kvikmyndagerð þarf talsverðan
fjölda tæknimanna sem sjá um kvik-
myndatöku, lýsingu, uppsetningu
búnaðar, hljóðupptöku, leikmynd,
leikmuni, búninga, eftirvinnslu og
frágang. Það er í mörg horn að líta
og eru kvikmyndir oft á tíðum
gríðarlega flókin sköpunarverk.
Við Íslendingar eigum sóknarfæri
á sviði kvikmyndagerðar. Íslensk
náttúra skapar aðdráttarafl fyrir er-
lenda framleiðendur en ekki síður er
náttúran mikilvægur þáttur í íslensk-
um myndum og eykur söluvirði og
áhuga á þeim myndum mjög.
Kvikmyndagerð á Íslandi hefur
aflað tekna í þjóðarbúið og má auka
þær tekjur. Margir hafa áhuga á
kvikmyndagerð og ljóst að þörf fyrir
gott fólk sem kann sitt fag er mikil.
Það geta ekki allir verið leikstjórar
en mörg önnur skapandi störf í kvik-
myndaiðnaðinum eru í boði. Það kall-
ar á menntun. Tækniskólinn hefur
undanfarin ár í samstarfi við Stúdíó
Sýrland rekið tvær brautir sem
snerta þennan málaflokk. Annars
vegar hljóðtækni, sem hefur verið í
boði í 11 ár með mikilli eftirspurn.
Hljóð og tónlist er mjög mikilvægur
þáttur í kvikmyndum sem almenn-
ingur hefur tekið eftir á undan-
förnum mánuðum m.a. með sigur-
göngu Hildar Guðnadóttur. Einnig
hefur skólinn rekið kvikmynda-
tæknibraut með áherslu á að kenna
tæknina við kvikmyndagerð þótt
einnig sé unnið með handritsgerð og
leikstjórn.
Tæknin er nefnilega stórt mál og
þarf að vera í lagi. Kvikmyndatöku-
vélin er vandmeðfarið verkfæri sem
og allur búnaður í kringum hana. Að
fá réttar hreyfingar, halda fókus og
stýra aðdrætti án
hnökra er vandasamt.
Hljóðmenn þurfa að
velja réttu hljóðnem-
ana, vinna með bómur
og upptökubúnað og
svo er eftirvinnslan.
Jafnframt þarf að
klippa, litgreina og
setja inn áhrifaefni
hvort sem það er mynd
eða hljóð og tengist
kvikmyndagerðin þar
mjög því sviði sem und-
anfarin ár hefur verið
kallað stafræn hönnun
(digital entertainment), sem einnig
er kennd við Tækniskólann.
Framtíðin í þessum bransa er
spennandi. Það virðist að minnsta
kosti rökrétt. Framleiðsla kvik-
mynda hefur aukist mikið. Nýjar
myndveitur spretta upp eins og gor-
kúlur í haug og margar þeirra fram-
leiða eigið efni. Framleiðsla mynda
er því í vexti. Þegar kemur að um-
ræðunni um fjórðu iðnbyltinguna
blasir við að snjalltæki eða gervi-
greind mun seint leysa kvikmynda-
gerðarfólk af hólmi. Þeirra störf snú-
ast um sköpun, sem gervigreindin
ræður ekki við. Þarna eru því áfram-
haldandi atvinnuhorfur og ekki lík-
legt að störf leggist af í stórum stíl.
Við bætist að kvikmyndatæknin mun
færa sig út í sýndarveruleika, sem
kallar á ný tæki og tól og fólk sem
kann að nota tólin.
Kvikmyndatækni er fag sem nýtist
alls staðar í heiminum og því at-
vinnumöguleikar víðar en á Fróni.
Framtíð kvikmyndagerðar er björt
og ekki síst fyrir okkur Íslendinga
þar sem við búum við stórbrotna
náttúru, mannauð með auðugt
ímyndunarafl og þá þrjósku og festu
sem þarf til að framleiða glás af góðu
efni.
Kvikmyndatækni
Eftir Valdemar
Gísla Valdemarsson
»Margir hafa áhuga á
kvikmyndagerð og
ljóst að þörf fyrir gott
fólk sem kann sitt fag er
mikil.
Valdemar Gísli
Valdemarsson
Höfundur er skólastjóri
Raftækniskólans, eins undirskóla
Tækniskólans.
vgv@tskoli.is
Soffanías Cecilsson fæddist
3. maí 1924 á Búðum í Grund-
arfirði. Foreldrar hans voru
hjónin Kristín Runólfsdóttir, f.
1898, d. 1972, og Cecil Sigur-
bjarnarson, f. 1896, d. 1932.
Soffanías og bræður hans
hófu sjósókn á unga aldri og 12
ára gamall hóf Soffanías útgerð
þegar hann ásamt Bæring
bróður sínum keypti bátinn
Óðin. Árið 1949 keyptu bræð-
urnir 38 tonna bát, Grundfirð-
ing, og hófst þar með óslitin
saga útgerðar og fiskvinnslu
undir forystu Soffaníasar.
Soffanías tók fiskimannapróf
frá Stýrimannaskólanum í
Reykjavík árið 1954. Hann var
um skeið formaður Samtaka
fiskvinnslustöðva, sat 22 ár í
stjórn SÍF, sat í stjórn félags
rækju- og hörpudisksframleið-
enda, var um skeið formaður
Vinnuveitendafélags Breiða-
fjarðar, Útvegsmannafélags
Breiðafjarðar og Bátatrygg-
ingar Breiðafjarðar. Soffanías
var sæmdur riddarakrossi
hinnar íslensku fálkaorðu árið
1987. Hann tók virkan þátt í fé-
lagsmálum í Grundarfirði.
Eiginkona Soffaníasar er
Hulda Vilmundardóttir, f. 27.1.
1936, húsmóðir, búsett í Grund-
arfirði. Börn þeirra eru þrjú en
fyrir átti Hulda eina dóttur.
Soffanías lést 24. mars 1999.
Merkir Íslendingar
Soffanías
Cecilsson
VIÐ LEITUM AÐ
LISTAVERKUM
Áhugasamir geta haft samband í
síma 551-0400
ERUM AÐ TAKA Á MÓTI VERKUM Á NÆSTA LISTMUNAUPPBOÐ