Skessuhorn - 08.01.2020, Qupperneq 21

MIÐVIKUDAGUR 8. JANúAR 2020 21
Byggðarráð Dalabyggðar sam-
þykkti á fundi sínum 19. desember
síðastliðinn bókun þar sem harmað
er það ástand sem skapaðist í óveðr-
inu í desember. Það leiddi í ljós al-
varlega galla í innviðum samfélags-
ins. „Ljóst er að innviðir flutnings-
kerfis raforku brugðust. Þó að veð-
urhamurinn væri ekki jafn mikill í
Dalabyggð og hjá nágrönnum okk-
ar skapaðist samt ástand sem ekki
er boðlegt í nútíma samfélagi,“ seg-
ir í bókun byggðarráðs.
„Vegna bilana í tengivirkinu í
Hrútatungu voru miklar truflan-
ir á rafmagni í Dalabyggð. Vara-
afl er af mjög skornum skammti í
Dölunum, og oft er reynt að keyra
afl á Skógarstrandarlínu, sem er að
verða 70 ára gömul sveitalína sem
flytur lítið brot af því sem þarf.
Varaaflsstöðin í Búðardal nær ekki
að halda ragmagni á öllu þéttbýlinu
og ekki er tryggð nægileg orka fyrir
mikilvæga atvinnustarfsemi eins og
Mjólkursamlagið í Búðardal sem
hefur valdið stórtjóni, bæði núna
og á undanförnum árum. Skammta
þurfti rafmagn í Búðardal þar
sem þurft hefði að láta Dvalar- og
hjúkrunarheimilið Silfurtún hafa
forgang.“
Þá segir í bókuninni að hluti
Dalabyggðar hafi verið án raf-
magns í 22 tíma en slíkt skapar al-
varlegt ástand fyrir mjólkurfram-
leiðendur auk þess sem fjarskipti
lágu niðri vegna rafmagnsleysis.
„Lífsspursmál er að íbúar sveitar-
félagsins geti náð í viðbragðsaðila
ef alvarleg slys eða veikindi ber að
höndum. Flutningskerfi rafmagns
í Dalabyggð er víða orðið gamalt
og ljóst er að hefði veðrið orðið
verra hefði það ekki þolað álagið.
Þetta undirstrikar mikilvægi þess
að kraftur sé settur í uppbyggingu
þess með því að leggja línur í jörð
og þá um leið að tryggja aðgang að
þriggja fasa rafmagni. Við búum í
nútíma samfélagi sem reiðir sig á
rafmagn og fjarskipti. Stöðug fjar-
skipti er spurning um almannaör-
yggi, það öryggi brást. Það er ekki í
boði að hafa ekki öruggt fjarskipta-
samband, hvernig sem viðrar, sama
hvar maður er staddur. Byggðarráð
Dalabyggðar krefst þess að þegar
verði hafist handa við að endurbæta
flutningskerfi raforku til sveitar-
félagsins og dreifikerfið innan þess
og ekki síður að koma upp vara-
afli. Starfsmenn RARIK, Lands-
nets, sjálfboðaliðar og margir fleiri
unnu þrekvirki við að bregðast við
því alvarlega ástandi sem skapaðist
og eiga miklar þakkir skildar. Inn-
viðirnir brugðust hins vegar,“ seg-
ir að endingu í bókun byggðarráðs
Dalabyggðar.
mm
Nú um áramótin létu Samtök sveit-
arfélaga á Vesturlandi (SSV) af um-
sjón með almenningssamgöngum
og tók Vegagerðin hana yfir frá og
með 1. janúar síðastliðnum. „SSV
tók þetta verkefni yfir árið 2012,
líkt og önnur landshlutasamtök
sveitarfélaga. Samningar um verk-
efnið runnu út í árslok 2018, en
voru framlengdir um eitt ár. Eftir
langar viðræður um áframhaldandi
umsjón landshlutasamtakanna með
almenningssamgöngum á milli
sveitarfélaga varð það niðurstað-
an síðastliðið sumar að landshluta-
samtökin voru ekki reiðbúin til þess
að halda umsjón með verkefninu
áfram miðað við þær forsendur sem
fyrir lágu,“ segir Páll S Brynjarsson
framkvæmdastjóri SSV.
Á ábyrgð ríkisins
Farþegar munu þó ekki verða var-
ir við breytingar á rekstri því Vega-
gerðin tók um áramótin við öllum
landsbyggðarleiðum Strætó. Um
er að ræða leiðir frá Reykjavík til
Hafnar í Hornafirði, Akureyrar, Eg-
ilsstaða, Snæfellsness og Hólmavík-
ur. Óvíst er hvort Vegagerðin held-
ur áfram samstarfinu við Strætó, en
Strætó innheimtir um 100 milljónir
króna árlega fyrir þjónustuna. Páll
segir að tillagan sem var til umræðu
milli landshlutafélaganna og Vega-
gerðarinnar hafi gert ráð fyrir því
að að stofnað yrði sameiginlegt fé-
lag Vegagerðarinnar og landhluta-
samtakanna og báðir aðilar myndu
koma að fjármögnun á rekstri þjón-
ustuskrifstofu sem héldi utan um
verkefnið, auk þess sem báðir aðil-
ar myndu bera hlutfallslega ábyrgð
af mögulegum hallarekstri félags-
ins. „Þar með væru landshlutasam-
tök sveitarfélaga komin í fjárhags-
lega ábyrgð fyrir rekstri almenn-
ingssamgangna á milli sveitarfé-
laga og vilji sveitarfélaganna stóð
ekki til þess. Landshlutasamtökin
og sveitarfélögin á landsbyggðinni
hafa litið svo á að almenningssam-
göngur á milli sveitarfélaga væru á
ábyrgð ríkisins enda hafa þær um
árabil verið fjármagnaðar af rík-
inu,“ segir Páll.
Hefur gengið vel
Vegagerðin hefur því að undan-
förnu búið sig undir að taka við
verkefninu. „Það liggur fyrir að
skipulag almenningssamgangna á
Vesturlandi verður með óbreytt-
um hætti árið 2020 og sömu aðilar
munu aka þær leiðir sem þeir hafa
ekið undanfarin sjö ár. Hins vegar
mun Vegagerðin bjóða út aksturinn
á árinu 2020 og akstri í samræmi
við það útboð verður væntanlega
komið á í byrjun árs 2021.“ Páll
segir að uppbygging og rekstur al-
menningssamgangna undanfarin ár
á Vesturlandi hafi um margt gengið
ágætlega. „Í könnunum sem gerðar
hafa verið hefur komið fram að íbú-
ar hafa verið þokkalega sáttir með
leiðakerfið sem tekið var upp 2012.
Reksturinn var erfiður á fyrsta
árinu, en eftir breytingar sem gerð-
ar voru árið 2013 náðist að snúa
honum til betri vegar og var hann
í jafnvægi fram til ársins 2017. Árin
2017 og 2018 var nokkur halli á
rekstrinum, en auknar fjárveitingar
frá Vegagerðinni á árinu 2019 gera
það að verkum að reksturinn verð-
ur í jafnvægi árið 2019. Við höf-
um rekið fimm leiðir og hafa árlega
á bilinu 140 þúsund til 175 þúsund
farþegar verið að nýta sér almenn-
ingssamgöngur á okkar leiðum, en
leið 57 Reykjavík-Akureyri hef-
ur verið langmest nýtt. Þar mun-
ar mestu að fjöldi Akurnesinga hef-
ur verið að nýta sér strætóinn með
reglubundnum hætti. Flestir voru
farþegarnir árin 2014 og 2015.“
„Við viljum nota tækifærið á
þessum tímamótum til að þakka
öllum þeim sem við höfum átt
samstarf við; Vegagerðina, Strætó
bs., verktökunum sem hafa séð
um aksturinn og farþegunum sem
hafa nýtt sér þessa þjónustu fyr-
ir samferðina undanfarin sjö ár.
Við teljum jafnframt mjög mik-
ilvægt að þó svo að Vegagerðin
hafi nú tekið þetta verkefni yfir
að hún muni í framtíðinni vera
í góðu samstarfi við heimaaðila
um skipulag leiðakerfis og tíðni
ferða,“ segir Páll S Brynjarsson
að lokum.
mm
Sambýliskona manns sem lést á síð-
asta ári var dæmd til að greiða dán-
arbúi hans fimm milljónir króna,
sem millifærðar höfðu verið inn
á reikning hennar skömmu fyrir
andlát mannsins. Dómurinn taldi
manninn ekki hafa verið í ástandi til
að gera slíkar fjárhagslegar ráðstaf-
anir, en konan bar því við að þau
hefðu gert mér sér samkomulag
um að peningurinn gengi til kaupa
á bifreið handa henni. Dómur var
upp kveðinn í Héraðsdómi Vestur-
lands 20. desember síðastliðinn.
Forsaga málsins er sú að við at-
hugun erfingja mannsins á dán-
arbúniu kom í ljós að skömmu fyr-
ir andlát hans hafði peningurinn
verið millifærður af bankareikningi
hans inn á reikning konunnar. Hún
hafði verið sambýliskona mannsins
í nokkur ár fyrir andlát hans. Fram
kemur í læknisvottorði sem dóm-
urinn vísar til að maðurinn hafi
nokkrum dögum fyrir millifærsluna
verið lagður inn á sjúkrahús vegna
ruglástands og óáttunar af óljós-
um toga. Við innlögn hafi hann
hvorki áttað sig á stað né stund
og því liggi til grundvallar próf og
rannsókn. Kemur fram í vottorð-
inu að maðurinn hafi á þeim tíma
verið ófær um að taka ákvarðanir
um ráðstöfun eigna sinna eða pen-
inga. Konan kvaðst hafa sótt mann-
inn á sjúkrahúsið nokkrum dögum
eftir millifærsluna og hann hafi þá
dvalið heima í sólarhring. Á þeim
tíma hafi maðurinn að sögn hennar
haft á hreinu að umrædda peninga
skyldi nota til kaupa á bifreið fyrir
konuna, sem gæti nýst þeim báðum.
Þrjár milljónir af þeim fimm millj-
ónum sem millifærðar voru gengu
til kaupa á bílnum, samkvæmt
skýrslu konunnar fyrir dómi.
Dánarbúið byggði kröfu sína á
því að millifærslan hefði verið lán
sem konunni bæri að endurgreiða,
en ekki gjöf eins og konan hélt
fram. Yrði ekki fallist á það krafð-
ist dánarbúið þess að um ógilda
gjöf hafi verið að ræða, enda mað-
urinn ófær um að taka ákvarðanir
um fjármál sín þegar peningarn-
ir voru millifærðir. Konan byggði
sýknukröfu sína á því að pening-
arnir hefðu verið gjöf og þau hafi
verið sammála um að ráðstafa pen-
ingunum með fyrrgreindum hætti.
Konan hafnaði því enn fremur að
maðurinn hafi verið óhæfur til að
gefa umrædda gjöf.
Dómurinn komst að þeirri nið-
urstöðu að telja yrði ljóst að mað-
urinn hafi ekki getað gert sér grein
fyrir því hvað feldist í ráðstöfun
peninganna á þeim tíma sem milli-
færslan var gerð, hvort sem um hafi
verið að ræða gjöf eða lán. Krafa
dánarbúsins var því að fullu tekin
til greina og konunni gert að greiða
dánarbúinu fimm milljónir króna
auk dráttarvaxta.
kgk
Gert að greiða dánarbúi
fimm milljónir
Starfsfólk Rarik að störfum í kjölfar óveðursins. Ljósm. Rarik.
Alvarlegir gallar í innviðum
komu í ljós í óveðrinu
Breytingar á rekstri almenningssamgangna á Vesturlandi