Skessuhorn - 05.02.2020, Blaðsíða 18

MIÐVIKUDAGUR 5. FEBRúAR 202018
Síðastliðinn laugardag hófst funda-
ferð um landið á Akranesi með al-
mennum fundi í Gamla kaupfélag-
inu á Akranesi. Heiti fundanna er:
„Gerum Ísland heilt á ný – kvót-
ann heim.“ Á fundinum kom fram
sterk undiralda fyrir breytingum á
núverandi kvótakerfi í fiskveiðum.
Fjölmenni mætti á fundinn. Ög-
mundur Jónasson, fyrrum þing-
maður og ráðherra hélt framsögu.
Í máli hans kom fram að hugsun-
in að baki þessum fundum væri að
kvótakerfið í þeirri mynd sem við
þekkjum það hefur brotið samfélög
og sé verkefnið að gera þau heil á
ný. „Kvótann heim þýðir síðan að
tryggja þurfi að eignarhald á sjáv-
arauðlindinni verði ekki bara orð-
in tóm heldur raunveruleg á borði.
Kvótann heim þýðir einnig að færa
þarf ráðstöfunarrétt og nýtingu
auðlindarinnar til sjávarbyggðanna
víðs vegar um landið,“ sagði Ög-
mundur.
Auk Ögmundar hélt Gunn-
ar Smári Egilsson fyrrverandi rit-
stjóri ræðu. Hann sagði þetta fyrsta
kvótafundinn sem boðað yrði til úti
á landi, en þeir yrðu fleiri ef marka
mætti góðan áhuga heimafólks
á Akranesi fyrir málefninu. „Ég
ræddi þarna um auðlindina, hver
ætti hana, hver hefði nýtt hana og
hverjir fengju arðinn af henni og
lýsti því jafnframt hvernig kvóta-
kerfið virkar; hvernig það flytur
í raun allan kvóta til hinna allra
stærstu og færir þeim ekki bara arð-
inn af auðlindinni heldur hagnað-
inn af samþjöppun, fækkun starfa
og eyðingu byggða,“ sagði Gunnar
Smári.
Stór skellur
fyrir samfélagið
Næst flutti Vilhjálmur Birgisson,
formaður Verkalýðsfélags Akra-
ness, ávarp heimamanns. „Eins og
flestir vita þá hefur núverandi fyr-
irkomulag við stjórn fiskveiða gert
það að verkum að nánast allur sjáv-
arútvegur í sjálfum bænum sem
kallaður var Skipaskagi hefur lagst
af,“ skrifaði Vilhjálmur eftir fund-
inn. Hann rakti í máli sínu hvað
gerst hefur í veiðum og vinnslu á
Akranesi eftir að Haraldur Böðv-
arsson & Co sameinaðist Granda
árið 2004. „Ég byrjaði á því að
nefna að það væri grátbroslegt og
í raun nöturlegt að sjávarútvegsris-
inn Haraldur Böðvarsson, sem var
stofnaður árið 1904 og hafði því
lifað af tvær heimsstyrjaldir, skyldi
hafa þurft að lúta í lægra haldi fyr-
ir græðgisvæddu fyrirkomulagi við
stjórn fiskveiða. Ég fór einnig yfir að
árið 2004 hafi um 350 manns starf-
að við veiðar og vinnslu hjá HB &
Co hér á Akranesi og greiddi fyrir-
tækið um 2,2 milljarða króna í laun,
en núvirt eru það um 4,7 milljarðar
í launagreiðslur. Haraldur Böðvars-
son var einn stærsti launagreiðandi
á Vesturlandi fyrir sameiningu við
Granda. Ég fór einnig yfir að um
170 þúsundum tonna var landað á
Akranesi 2004 og var bæjarfélagið
þriðja stærsta vertíðarstöð lands-
ins. Í dag er allt farið og til að setja
þetta í samhengi þá væri þetta svip-
að og 6.000 þúsund störf yrðu flutt
á einni nóttu í burtu frá Reykjavík.
Þarna ræddi ég þá skoðun mína að
við eigum ekki að láta átölulaust að
hægt sé að svipta heilu byggðarlög-
unum lífsviðurværi sínu og skilja
fólkið eftir í átthagafjötrum,“ sagði
Vilhjálmur.
Þorskurinn étur
sjálfan sig
Fleiri kváðu sér hljóðs. Þeirra á
meðal Jóhann Ársælsson, fyrrum
alþingismaður Vesturlands, sem
minnti á þau varnaðarorð er höfðu
verið uppi um framsal aflaheimilda
og að ekki væri hægt að losna úr
viðjum kvótakerfisins fyrr en upp-
gjör hefði farið fram um eignar-
aðild samkvæmt 1. grein laga um
stjórn fiskveiða.
Stefán Skafti Steinólfsson benti
á gallana í veiðiráðgjöf sem hefðu
verið grunnurinn undir kvótakerf-
ið. „Sú ráðgjöf mistókst hrapa-
lega og hafa sterkir árgangar eftir
þá skýrslu dæmt um það. Árangur
kvótakerfisins er afleitur. Áætlað
var að skila um 500 þúsund tonna
afla, en veiðin hefði dottið niður í
um 170 þúsund tonn og er nú rétt
rúmlega 200 þúsund tonn eftir öll
þessi ár í kvótakerfi. Kerfi þetta
hefur auk þess lagt fjöldamörg sjáv-
arpláss í rúst og hindrað nýliðun
og atvinnufrelsi í greininni. Ástand
fiskistofna er í raun mjög slæmt
þar sem m.a. þorskurinn er farinn
að éta sjálfan sig. Ekki er hægt að
geyma fisk í sjó ef hann hefur ekki
æti, heldur verður að grisja. Nauð-
synlegt er að auka veiðar, ekki þarf
að taka neinar heimildir af neinum,
heldur veiða meira samfélaginu til
heilla.“ Stefán Skafti benti auk þess
á þá þöggun sem honum virtist
í gangi gegn þeim sem hafa mót-
mælt veiðiráðgjöfinni. „Til dæmis
er Jón Kristjánsson fiskifræðingur
nánast í fjölmiðlabanni þar sem
hann er mótfallinn veiðiráðgjöfinni
og kvótakerfinu. Þöggunin með
kvótakerfinu er mikil og víðtæk.
Því verður að breyta með rökum
og mælingum á árangri sem er haf-
ið yfir vafa,“ sagði Stefán Skafti.
Fisk á markað
Ólafur Jónsson skipstjóri tók til
máls á fundinum og þakkaði fyrir
að farið er af stað með þessa fundi.
Sem leið út úr ógöngum kerfis-
ins benti hann að að menn skyldu
byrja á því að setja allan fisk á
markað, síðan væri hægt að setja á
sóknarmark í áföngum. Það myndi
tryggja eðlilega verðmyndun á fiski
og fjarlægja galla kvótakerfisins.
„Það er skortveiðikerfi sem hvet-
ur til brottkasts og slæmrar um-
gengni um auðlindina. Auk þess
að skilja eftir sviðna jörð um allt
land. Kvótakerfið hefði algerlega
brugðist sem veiðistjórnunartæki
og svarta skýrsla Hafró var röng,
það hefur aflinn árin á eftir sýnt. Á
árum áður var gott samtal milli sjó-
manna, Hafró og ráðherra. Það var
hlustað á þá sem lifðu og hrærðust
með auðlindinni og fiskveiðum.“
Ýmsir fleiri tóku til máls og
ræddu stöðu Akraness og fisk-
veiða almennt. Ögmundur þakk-
aði að lokum fyrir góða mætingu
og hreinskiftar umræður. Greindi
hann frá kveikjunni að þessari
fundaherferð, sem voru boðaðar
skaðabótakröfur af hendi stórút-
gerða vegna makrílúthlutunar til
smærri báta og útgerða. Það væri
kornið sem hefði fyllt mælinn. „Nú
er mikilvægt að fá kvótann heim og
gera Ísland heilt á ný,“ sagði Ög-
mundur.
mm/sss
Lítið hefur verið um snjókomu
undanfarin misseri og því lítið um
snjó á skíðasvæðinu í Grundar-
firði. Sá litli snjór sem hefur fallið
á svæðinu hefur verið troðinn nið-
ur með snjótroðara í von um að
hann héldist lengur. Þeir Hjalti All-
an Sverrisson hjá Rútuferðum ehf.,
sem á snjótroðarann og Sigurbjörn
Hansson hafa borið hita og þunga
af þeirri vinnu í vetur.
Sunnudaginn 2. febrúar síðast-
liðinn buðu þeir Hjalti og Sigur-
björn upp á ferðir með snjótroðar-
anum upp að Eldhömrum sem eru
fyrir ofan skíðasvæðið í meiri hæð
og þar af leiðandi með meiri snjó.
Þónokkur fjöldi fólks nýtti sér þetta
enda veður með eindæmum milt á
sunnudaginn. Troðarinn fór nokkr-
ar ferðir á heila tímanum en skíða-
færi var ágætt og var þetta kærkom-
ið framtak fyrir skíðaþyrsta heima-
menn. „Á hluta þessa svæðis eru
hugmyndir og draumar bæjarbúa
um að byggja upp nýtt og fjölbreytt
skíðasvæði á Snæfellsnesi,“ segir í
færslu á Facebook síðu Grundar-
fjarðarbæjar.
mm/ Ljósm. tfk. Ekið var með fólk á troðaranum upp fyrir Eldhamra.
Skíðað
í Grundarfirði
Sigurbjörn Hansson ökumaður
troðarans kampakátur.
Húsfyllir á fundi um kvótamál
Vilhjálmur Birgisson ræddi á fundinum um áhrif kvótakerfisins á útgerð á
Akranesi.
Á Akranesi var 170 þúsundum tonna landað árið 2004 og var bæjarfélagið þriðja stærsta vertíðarstöð landsins.