Morgunblaðið - 12.11.2020, Blaðsíða 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. NÓVEMBER 2020
Þegar frost
er á fróni
Þinn dagur, þín áskorun
Sölustaðir:
Hagkaup • Fjarðarkaup • Útilíf • N1 • Vesturröst • Verslun Guðsteins Eyjólfssonar • Verslunin Bjarg, Akranesi
JMJ, Akureyri • Lífland, Hvolsvelli og Blönduósi • Verslunin Blossi, Grundafirði • Efnalaug Vopnafjarðar
Kaupfélag Skagfirðinga, Sauðárkróki • Verslun Grétars Þórarinssonar, Vestmannaeyjum • Borgarsport, Borgarnesi
Kaupfélag V-Húnvetninga, Hvammstanga • Verslun Bjarna Eiríkssonar, Bolungarvík • Þernan, Dalvík • Siglósport, Siglufirði
Bókaverslun Breiðarfjarðar, Stykkishólmi • Vaskur, Egilsstöðum • Skóbúð Húsavíkur • Efnalaug Suðurlands, Selfossi • run.is
100% Merino
ullarnærföt
fyrir dömur og herra
Stærðir: S–XXL
Höfðabakka 9, 110 Reykjavík | run@run.is | www.runehf.is
OLYMPIA
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Fiskeldi Austfjarða hefur fengið líf-
ræna vottun samkvæmt reglugerð
Evrópusambandsins. Tryggir þetta
fyrirtækinu eftirsóttan markað fyrir
hágæða laxaafurðir í Evrópu.
Aðeins fjögur önnur fyrirtæki í
heiminum standast þessa vottun enda
gilda um hana afar ströng skilyrði, að
sögn Jónatans Þórðarsonar, þróunar-
stjóra Fiskeldis Austfjarða. Þannig
má ekki nota lyf eða önnur efni og að-
eins hágæða fóður og aðrar vistvænar
aðferðir við eldi laxins. Sem dæmi má
nefna að litarefni fóðursins er fram-
leitt úr brúnþörungum og er það jafn-
framt afar öflugt andoxunarefni úr
náttúrunni. Raunar eru öll hráefni í
fóðrið lífrænt vottuð. Jónatan segir að
vissulega sé meiru til kostað en í hefð-
bundnu sjókvíaeldi en á móti fáist
mun hærra verð fyrir afurðirnar.
Allt selt fyrirfram
Fiskeldi Austfjarða selur megnið af
framleiðslu sinni til verslana Whole
Foods-sælkerakeðjunnar í Banda-
ríkjunum. Það er gert með samning-
um til langs tíma þar sem verðið er
ákveðið fyrirfram. Tekur söluverðið
því ekki þeim miklu sveiflum sem ver-
ið hafa á heimsmarkaðsverði á laxi
undanfarin misseri. Jónatan segir að
kröfur í lífrænni vottun ESB séu svip-
aðar og þær kröfur sem Whole Foods
gerir en þó ekki eins. Segir hann að
vottunin skapi tækifæri fyrir fyrir-
tækið í Evrópu og víkki þannig mark-
aðssvæðið út. Þar sem svo lítið fram-
boð sé á lífrænt vottuðum
laxaafurðum og varan eftirsótt vegna
gæðanna sé hægt að selja laxinn fyr-
irfram á góðu verði. Það hafi þegar
verið gert, bæði til Evrópu og Japan,
auk Bandaríkjanna.
Vottunin nær til sjókvíaeldis Fisk-
eldis Austfjarða í Berufirði og Fá-
skrúðsfirði og seiðastöðvarinnar Rif-
óss í Kelduhverfi.
Fá lífræna vottun á lax
 Eitt af fjórum fyrirtækjum í heimi með vottun ESB
Morgunblaðið/Þorgeir Baldursson
Fáskrúðsfjörður Lífræn vottun fyrir laxeldi Fiskeldis Austfjarða í sjókvíum
á Austfjörðum skapar fyrirtækinu ný sóknarfæri á markaði í Evrópu.
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Unnið er að því þessa dagana að
kanna hvort unnt er að leigja viðbót-
arhúsnæði fyrir kennslu framhalds-
skólanna svo fleiri nemendum verði
gert kleift að stunda nám í staðnámi.
Lilja Alfreðsdóttir mennta- og
menningarmálaráðherra vakti máls
á þessu í grein í
Morgunblaðinu
fyrr í vikunni og
sagði að verið
væri að kanna
hvort viðbótar-
húsnæði, s.s. ráð-
stefnusalir, kvik-
myndahús og
íþróttahús sem
hafa staðið tóm,
gætu nýst skól-
unum svo ung-
mennin lokist ekki inni í herbergjum
sínum út veturinn.
Spurð um viðbrögð við þessum
hugmyndum sagði Lilja í samtali við
Morgunblaðið í gær að margir hefðu
sett sig í samband við sig vegna
málsins. „Það er auðvitað skólanna
að skipuleggja skólastarfið og þau
vita að þessi valmöguleiki er fyrir
hendi,“ segir hún.
Leita allra leiða
„Ég vil að sjálfsögðu koma unga
fólkinu okkar í skólana sem fyrst.
Við erum að leita allra leiða til þess
að gera það í samvinnu við rektora
og skólameistara og hvernig við get-
um aukið staðnámið. Við höfum lagt
okkur eins mikið fram og við höfum
getað miðað við þær aðstæður sem
eru uppi í samfélaginu.
Við höfum verið að skoða mögu-
leika á að fá viðbótarhúsnæði og ég
hef beðið skólameistara og rektora
að láta mig vita hvernig það kæmi út
og hvort þeir gætu þá verið með
fleiri nemendur í staðnámi,“ segir
Lilja.
Öllum möguleikum sé velt upp til
að geta boðið upp á meira staðnám
en hún bendir á að tekist hafi að
halda verknámi og listnámi gang-
andi í mörgum skólum við þessar að-
stæður.
Biskup Íslands hefur hvatt sóknir
kirkjunnar til að bjóða fram safn-
aðarheimili undir skólastarf. Spurð
um þetta segir Lilja að þessu hafi
verið komið til skila. Þetta sé já-
kvæður kostur þar sem safnaðar-
heimili eru í öllum hverfum því mik-
ilvægt sé að viðbótarhúsnæði sé í
grennd við skólana.
Hafa staðið sig frábærlega
Lilja segir að skólar á öllum skóla-
stigum hafi staðið sig afskaplega vel
allt frá því að veirufaraldurinn
braust út. „Kennslu hefur auðvitað
verið haldið uppi og við erum eitt
fárra ríkja sem hafa haldið leik- og
grunnskólum gangandi allan tímann
í ferlinu. Skólastjórnendur, kenn-
arar og nemendur hafa staðið sig
frábærlega í þessu,“ segir Lilja.
Hún bendir á að mælingar í fram-
haldsskólunum sýni að brotthvarf sé
minna en oft áður og segir að verk-
efnaskil og undirbúningur prófa
gangi vel. „Ég sem menntamála-
ráðherra vil auðvitað að við séum
með sem mest staðnám en við höfum
gert umgjörðina þannig úr garði að
við erum að tryggja nám,“ segir hún
og bætir við að öllum sé ljóst að
nemendur vilji líka komast í skólann
og hitta félaga sína.
Aðlaga að ólíkum aðstæðum
Komið hefur fram að mikil
óánægja er meðal nemenda með
framkvæmd lokaprófa í mörgum
framhalds- og háskólum og segja
þeir að mikil þörf sé á meiri sveigj-
anleika. Spurð um þetta segir Lilja
að ráðuneytið hafi sett sig inn í þetta
mál varðandi breytingar á náms-
mati. „Við þurfum að sýna sveigj-
anleika og geta aðlagað okkur að
þessum ólíku aðstæðum og það er
verið að gera það. Við byrjum vinnu
við það mjög fljótlega. Námsmat er
mismunandi eftir háskólum og líka í
framhaldsskólum og það er verið að
færa þetta meira í heimapróf og
heimaverkefni,“ segir hún.
Lilja ítrekar að samstarfið við
skólasamfélagið, háskóla, fram-
haldsskóla og grunn- og leikskóla
hafi verið mjög gott. „Við þurfum að
fara í gegnum þetta saman og við
ætlum að gera það,“ segir hún.
Hvetja skóla til
að hafa samband
Biskupsstofa hefur fengið upplýs-
ingar um þrjár kirkjur sem hafa
boðið safnaðarheimili sín undir
skólastarf en þær eru Víðistaða-
kirkja, Grafarvogskirkja og Lága-
fellskirkja. „Vafalaust hafa fleiri
kirkjur gert það líka þó svo við höf-
um ekki beina vitneskju um það. Svo
óskaði Klettaskóli eftir að fá að nota
safnaðarheimili Háteigskirkju. Ekki
hefur orðið af skólastarfi í þessum
safnaðarheimilum enn sem komið
er. En þessum skólum stendur það
til boða,“ segir í skriflegu svari Pét-
urs G. Markan, samskiptastjóra
Biskupsstofu, við fyrirspurn blaðs-
ins.
Samkvæmt upplýsingum Péturs
býðst öllum skólum að nota safn-
aðarheimilin þar sem hægt er að
koma því við.
„Við hvetjum því skólana ekki síð-
ur til að hafa samband ef sóknar-
kirkjan getur aðstoðað eða létt undir
starfinu á þessum tímum. Þjóð-
kirkjan er kirkja fólksins og er hluti
af viðbragði samfélagsins sem glímir
við krefjandi tíma,“ segir hann.
„Þurfum að sýna sveigjanleika“
 Geti leigt viðbótarhúsnæði fyrir skóla  Breytingar á námsmati og mögu-
leikar á heimaprófum eru til skoðunar  Safnaðarheimili standa til boða
Morgunblaðið/Eggert
Nám Nemendur í sjónlist í Borgarholtsskóla. Boðið hefur verið upp á verk-
legt nám með staðkennslu í skólum en gæta þarf að sóttvarnaráðstöfunum.
Lilja Dögg
Alfreðsdóttir
Hlutfall nýnema í framhaldsskólum
landsins sem hófu nám í starfsnámi í
haust jókst lítillega frá síðasta ári.
Karlkyns nemendur sækja fremur í
starfsnám en kvenkyns og eru 66%
allra nemenda í starfsnámi fram-
haldsskólanna en kvenkyns nem-
endur eru 34%.
Þetta er meðal þess sem lesa má úr
nýrri samantekt Menntamála-
stofnunar um val og innritun nýnema
framhaldsskólanna og samsetningu
nemendahópsins í 34 framhalds-
skólum á yfirstandandi haustönn.
Þar kemur einnig fram að ásókn í
starfsnám eykst verulega með
hækkandi aldri. Segir í samantekt-
inni að það kunni að benda til þess
að nokkur hluti nemenda hafi ekki
unað sér á þeirri námsleið sem valin
var í upphafi og fært sig yfir í starfs-
nám síðar.
Ef eingöngu er litið á þann hóp
framhaldsskólanemenda sem eru
orðnir 25 ára eða eldri þá eru lang-
flestir þeirra eða 73,6% í starfsnámi.
Hlutfallið meðal 17-18 ára sem eru í
starfsnámi í framhaldsskólum er hins
vegar 16,1%.
Alls innrituðust 4.226 nýnemar í
framhaldsskólana í haust eða sem
samsvarar nærri 94% þeirra sem
fæddir eru á árinu 2004. 72,2% voru
innrituð í almennt bóknám, en 15,2%
fóru í starfsnám og 12,6% í undirbún-
ingsnám í haust.
Alls voru 22.644 nemendur í fram-
haldsskólum 1. október sl.
Langflestir eru skráðir á stúdents-
brautir, flestir á náttúrufræðibraut
og félagsfræðibraut en meðal starfs-
námsgreina eru húsasmíði og raf-
virkjun fjölmennastar.
Í starfs-
nám með
hærri aldri
 66% nema í starfs-
námi eru karlkyns