Morgunblaðið - 12.11.2020, Blaðsíða 41

MINNINGAR 41
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. NÓVEMBER 2020
Óskilvirkni
rammaáætlunar
veldur því að ný
verkefni í raf-
orku hafa ekki
fengist sam-
þykkt í sjö ár.
Auðveldlega má
líta á þá stöðu
sem alvarlega
viðskipta-
hindrun.
Rammaáætlun bætir litlu við
aðra samþykktarferla sem
verkefni þurfa að fara í gegn-
um lögum samkvæmt og tef-
ur verkefni um mörg ár með
miklum tilkostnaði.
Samkvæmt raforkulögum
nr. 65 frá 2003 þá er frjáls
samkeppni í vinnslu og sölu
raforku (lög nr 65/2003). Til-
gangur þess er að tryggja
lægsta verð til almennings.
Allar hindranir sem koma í
veg fyrir framboð má því líta
á sem viðskiptahindrun sem
gæti leitt til hærra verðs
vegna ónógs framboðs.
Rammaáætlun er heiti yfir
lög nr. 48/2011 um verndar-
og orkunýtingaráætlun en í
lagafrumvarpi sem varð að
lögum segir: „Markmið laga
þessara er að tryggja að nýt-
ing háhitasvæða og land-
svæða þar sem er að finna
virkjunarkosti fallvatna
byggist á langtímasjónar-
miðum og heildstæðu hags-
munamati þar sem tekið er
tillit til verndargildis náttúru
og menningarsögulegra
minja, hagkvæmni og arð-
semi ólíkra nýtingarkosta og
annarra gilda er varða þjóð-
arhag, svo og hagsmuna
þeirra sem nýta þessi sömu
gæði, með sjálfbæra þróun að
leiðarljósi.“
Þetta markmið næst í
gegnum önnur lög sem gilda
um sömu verkefni og því er
rammaáætlun ofaukið.
Núgildandi rammaáætlun,
niðurstöður 2. áfanga, var
samþykkt á Alþingi með
þingsályktun þann 14. janúar
2013. Síðan þá eru liðin 7 ár
og ekkert nýtt verkefni hefur
fengist samþykkt, sem er
óviðunandi ástand.
En er einhver þörf á
rammaáætlun? Í dag gilda
um ný verkefni ýmis lög og
reglugerðir, m.a. lög um um-
hverfismat nr. 106/2000,
skipulag nr. 123/2010 (lands-
skipulagstefna, svæðisskipu-
lag, aðalskipulag, deiliskipu-
lag, framkvæmdaleyfi) og
reglugerð um
skipulag nr. 90/
2013 og 100/2011
um lands-
skipulagsstefnu,
lög um mann-
virki nr. 160/
2010, bygging-
arreglugerð nr.
112/2012 (fram-
kvæmdaleyfi og
byggingarleyfi),
lög um bruna-
varnir nr. 75/
2000, raforkulög
nr. 65/2003
(virkjunarleyfi) og reglugerð
nr. 1040/2005, lög um holl-
ustuhætti og mengunarvarnir
nr. 7/1998 og reglugerð nr.
941/2002. Þessi lög tryggja að
verkefni eru ekki samþykkt;
á svæðum sem eru friðuð,
sem hafa ófullnægjandi áhrif
á umhverfið, sem brjóta í
bága við heilbrigðisreglur og
byggingarreglur.
Hvað er það þá sem
rammaáætlun bætir við þenn-
an nú þegar flókna feril? Við
skoðun þá er það fátt. Sam-
kvæmt starfsreglum verk-
efnastjórnar rammaáætlunar,
reglugerð nr. 515 frá 2015,
kemur fram í 6. grein að: „Áð-
ur en virkjunarkostur og
landsvæði eru tekin til form-
legrar umfjöllunar í faghóp-
um skal fullnægjandi upplýs-
inga aflað um eftirfarandi
þætti: 1) Jarðminjar og
vatnafar, 2) Lífverur, 3) Vist-
kerfi og jarðveg, 4) Landslag
og víðerni, 5) Menning-
arminjar, 6) Ferðaþjónustu
og útivist, 7) Landnytjar.“
Athyglisvert er að öll þessi
atriði eru til skoðunar í um-
hverfismati verkefna sem eru
10 MW uppsett rafafl eða
meira (Viðauki 1 við lög nr.
106, gr. 3.02), sjá lög nr. 106
frá 2000 og reglugerð nr. 660
frá 2015.
Samkvæmt 15. grein reglu-
gerðarinnar skal fram-
kvæmdaaðili leggja fram
matsáætlun til Skipulags-
stofnunar þar sem fram koma
ýmsar upplýsingar, s.s. al-
menn atriði um staðsetningu
og lýsingu verkefnis. Einnig
skal koma fram samkvæmt 2.
b.-lið „lýsing á staðháttum
framkvæmdasvæðis: lands-
lagi, gróðurfari, dýralífi og
landnotkun, yfirlit um vernd-
arsvæði og kvaðir og tak-
markanir á landnotkun, s.s.
vegna náttúruvár“, og sam-
kvæmt 2. d.-lið hvernig fram-
kvæmdin samræmist fyrir-
liggjandi skipulagsáætlunum
og samkvæmt 3. a.-lið „grein-
ing á því hvaða þættir fram-
kvæmdar og starfsemi, sem
henni fylgir, séu líklegir til að
valda umhverfisáhrifum og
lýsing á þeim…“, og sam-
kvæmt 3. b.-lið „greining á
því hvaða þættir umhverf-
isins er talið líklegt að geti
helst orðið fyrir áhrifum þeg-
ar tekið er tillit til allra um-
hverfisáhrifa framkvæmdar-
innar…“.
Til að uppfylla þessi skil-
yrði þarf framkvæmdaaðili að
framkvæma víðtækar og
mjög kostnaðarsamar rann-
sóknir á umhverfi verkefn-
isins, s.s. fornminjum, fugl-
um, gróðri, jarðlögum, ásýnd,
áhrifum á ferðamenn, hljóð-
vist og fleira. Að rannsóknum
loknum leggur fram-
kvæmdaaðili fram skýrslu um
umhverfismat verkefnisins og
leiðir til mótvægis ef með
þarf. Umhverfismatið fer í
gegnum strangt og tímafrekt
ferli með víðtæku samráði við
stofnanir og almenning sem
getur tekið allt að tveimur ár-
um að ljúka við.
Að þessu sögðu þá er það
niðurstaða undirritaðs að
rammaáætlun bæti litlu við
það faglega ferli sem önnur
lög kveða á um að fram-
kvæmdir þurfi að undirgang-
ast. Rammaáætlun bætir hins
vegar við mörgum árum í bið-
tíma fyrir eigendur verkefna
með tilheyrandi kostnaði sem
er á fárra færi að standa und-
ir.
Í raun mætti segja að tvö-
falt kerfi sé í gildi í dag því
verkefni sem fara í gegnum
rammaáætlun þurfa engu að
síður að fara í gegnum um-
hverfismat og uppfylla öll
önnur ofangreind lög til að
öðlast tilskilin leyfi. Ramma-
áætlun er því óþarfa við-
skiptahindrun í samkeppn-
isumhverfi og velta má því
fyrir sér hvort hún samræm-
ist kvöðum sem Ísland hefur
undirgengist með EES-
samningnum um frelsi í raf-
orkuiðnaðinum.
Er rammaáætlun nauð-
synleg eða skaðleg?
Eftir Magnús
Björgvin Jó-
hannesson
» Tvöfalt kerfi er í
gildi í dag því
verkefni sem fara í
gegnum ramma-
áætlun þurfa
að fara í gegnum
umhverfismat og
uppfylla önnur lög.
Magnús Björgvin
Jóhannesson
Höfundur er framkvæmda-
stjóri Storm Orku.
✝ Þorgrímur Eiríks-son fæddist 11.
október 1938 í Kaup-
mannahöfn. Hann lést
á Vífilsstaðaspítala 5.
október 2020.
Foreldrar hans
voru Eiríkur Magn-
ússon kennari frá
Hurðarbaki í Austur-
Húnavatnssýslu,
fæddur 3. apríl 1904,
lést 9. september 1941
og Guðrún Sigríður Þorgríms-
dóttir verslunarkona frá Laug-
arnesi í Reykjavík, fædd 28. febr-
úar 1911, lést 25. júní 1972.
Hálfbróðir sammæðra er
Þórður Valdimarsson, fæddur 9.
júlí 1951, kona hans er Unnur
Guðbjartsdóttir, fædd 10. febrúar
1946.
Fyrri kona Þorgríms er Björg
Irene Andreassen frá Þránd-
heimi í Noregi, fædd 2. nóvember
1945.
fæddur 26. mars 1948 og Marís
Rúnar Gíslason, fæddur 6. októ-
ber 1960, kona hans er Sigríður
Ellertsdóttir, fædd 8. desember
1962.
Afabörnin eru 13 og langafa-
börnin orðin 7.
Þorgrímur missti föður sinn úr
berklum aðeins 3ja ára og ólst
hann upp hjá móður sinni við gott
atlæti á Laugamýrarbletti nr. 33 í
Laugarnesinu. Eftir að hafa klár-
að gagnfræðapróf frá Laug-
arnesskóla lá leið hans í Mennta-
skólann í Reykjavík.
Þorgrímur lauk síðan námi í
byggingarverkfræði frá háskól-
anum í Þrándheimi í Noregi. Eft-
ir námið hóf hann störf hjá VSO
verkfræðistofu þar til hann stofn-
aði sína eigin stofu undir nafninu
Klettur.
Þorgrímur var virkur félagi í
Oddfellowreglunni frá 1973 þar
sem hann gegndi ýmsum trún-
aðarstörfum innan reglunnar.
Útför hans fer fram frá Laug-
arneskirkju í dag, 12. nóvember
2020, klukkan 13.
Streymt verður frá útförinni:
http://y2u.be/ARN-HWJtGUQ
Virkan hlekk á slóð má nálgast
á: https://www.mbl.is/andlat
Dóttir þeirra er
Sigrún Þorgríms-
dóttir Höiberg,
fædd 13. nóvember
1965, maður hennar
er Arve Höiberg,
fæddur 18. nóv-
ember 1965.
Seinni kona Þor-
gríms er Ansa Sús-
anna Hansen frá
Sörvogi í Færeyjum,
fædd 25. ágúst 1936.
Börn þeirra eru Eiríkur
Þorgrímsson, fæddur 24. nóv-
ember 1972, kona hans er Martha
Holst, fædd 21. febrúar 1967 og
Sigríður Þorgrímsdóttir, fædd
13. maí 1974, maður hennar er
Páll Ingi Haraldsson, fæddur 26.
maí 1967.
Börn Önsu Súsönnu eru Guð-
björg Gísladóttir, fædd 15. ágúst
1956, Andrea Jenný Gísladóttir
Aas, fædd 5. september 1957,
maður hennar er Annar Aas,
Nú er komið að leiðarlokum hjá
Togga okkar og reiknum við með
að hann sé hvíldinni feginn, enda
reyndust síðustu árin honum erfið
vegna veikinda hans. Hann kvart-
aði þó aldrei því það var ekki hans
stíll og tókst hann á við sjúkdóm-
inn með sama jafnaðargeði sem
einkenndi allt hans lífshlaup. Þol-
inmæði og þrautseigja endur-
speglaðist í persónuleikanum.
Hann Toggi kom inn í líf okkar
systkina fyrir um hálfri öld síðan
þegar hann hóf sambúð með móð-
ur okkar, sem fyrir átti okkur
þrjú. Fimmtíu ár er langur tími og
margt er að minnast. Til dæmis
þegar hann kom fyrst að heilsa
upp á mömmu, sem hann hafði hitt
á balli. Hann stóð þarna í dyra-
gættinni rúmlega þrítugur, fjall-
myndarlegur með hatt og blóm-
vönd. Að ganga þremur börnum í
föðurstað hefur heldur ekki verið
auðvelt alla daga en það hlutverk
axlaði hann með miklum sóma.
Enda var hann barngóður með
eindæmum og hampaði öllum
jafnt hvort sem um væri að ræða
hans eigin börn eða stjúpbörnin,
svo ekki sé talað um barnabörnin
eða langafabörnin.
Annað dæmi um persónuleik-
ann er eftirfarandi saga af Systu.
Henni var gefið bílpróf þegar þeg-
ar hún hafði aldur til og með nýtt
próf upp á vasann fékk hún bílinn
lánaðan til að fara með vinkonurn-
ar á rúntinn. Skemmst er frá því
að segja að bílnum var ekki skilað i
sama ástandi og hann var fenginn,
enda straujaður frá húddi til aft-
urstuðara. Toggi brosti kíminn
þegar hún skömmustuleg kom og
skilaði lyklinum. Næsta dag bauð
Toggi henni bílinn og sagði að öðr-
um kosti myndi hún aldrei læra að
keyra almennilega. Svipaðar sög-
ur mætti segja um okkur hin tvö.
Svona var Toggi okkar, örlátur og
með hjarta úr gulli. Aldrei bar
skugga á í samskiptum okkar og
ávallt hægt að leita til hans þegar
eitthvað bjátaði á.
Toggi var sælkeri mikill og var
skúffan með suðusúkkulaðinu og
lakkrís vel þekkt og eftirsótt af
börnum og barnabörnum. Ekki
vitum við hvort mamma hafi sagt
honum frá því að ef hún ætlaði að
fela sætindi fyrir Togga þá var
það geymt í pottaskápnum, enda
var hann maður sinnar kynslóðar
og átti sjaldan erindi þangað.
Hann kom okkur því rækilega á
óvart þegar mamma sextug fór til
Noregs í nám. Hann þurfti þá að
bjarga sér sjálfur á heimilinu. Eft-
ir nokkur óhöpp með þvottavél,
ryksugu og jafnvel heitt vatn gekk
allt betur. Vissulega hafði hann
marga aðra hæfileika þótt þeim
væri ekki alltaf flaggað.
Undanfarinn áratug var Gran
Canaria vetrardvalarstaður for-
eldra okkar og voru mikil lífsgæði
fólgin í því að geta flúið skamm-
degið á Íslandi og notið sólar og
yls á suðrænum slóðum. Þar þótti
þeim gott að vera innan um stóran
hóp samlanda. Voru þau dugleg að
taka þátt í öflugu félagslífi, s.s.
minigolfi og félagsvist. Þar eign-
uðust þau góða vini og kunningja.
Okkur þótti mjög gaman að fara í
heimsókn til þeirra og oftar en
ekki mættum við flest systkinin
með mökum og voru það góðir
tímar.
Elsku Toggi okkar, þótt göngu
þinni sé lokið hér á jörðu þá ertu
með okkur í minningunum um ald-
ur og ævi. Takk fyrir allt.
Við söknum þín,
Guðbjörg, Andrea (Systa)
og Rúnar og fjölskyldur.
Þorgrímur Eiríksson eða Toggi
eins og hann var ætíð kallaður
meðal ættingja og vina var hálf-
bróðir minn.
Fyrstu minningar mínar um
Togga voru þegar ég var 4-5 ára.
Hann hafði verið á sjó í 1-2 mánuði
og kom heim seint að kveldi, kaf-
loðinn og ófrýnilegur. Hann vakti
mig og brá mér svo að sjá þennan
villimann að ég fór að hágrenja.
Ári síðar var Toggi niðri í kjall-
aratröppum að reykja pípu. Ég
suðaði og suðaði að fá að prófa, en
Toggi þverneitaði, en gaf sig að
lokum. Ég saug hressilega að mér,
og svo fór allt að hringsnúast fyrir
mér og svo ældi ég eins og múkki.
Ég hef ekki reykt síðan.
Toggi vann sem sendill á vespu
eitt sumar og tók hann þá litla
bróður í túra um hverfið á vesp-
unni. Þetta hefur kannski orðið til
að vekja mótorhjóladelluna hjá
mér.
Er Toggi útskrifaðist sem verk-
fræðingur var ákveðið að fara í
Evrópuferð. Ég og mamma okkar
fórum til Hamborgar og hittum
Togga og Björgu konu hans.
Keyptur var bíll, tjald og viðlegu-
búnaður og keyrt alla leið niður til
Júgóslavíu, og svo til baka upp til
Þrándheims. Þar beið Sigrún eins
árs dóttir Togga eftir okkur.
Toggi var búinn að kaupa risastór-
an bangsa handa henni og koma
flautu fyrir í nebbanum á bangs-
anum. Alla tíð síðan var Toggi
með áráttu fyrir því að ýta á nebb-
ann á börnum og segja „dýddd“.
Stuttu eftir að Toggi kom heim
frá Noregi, þá fráskilinn, var hann
svo heppinn að kynnast Súsönnu
Hansen. Saman eignuðust þau tvö
börn, en fyrir átti Súsanna þrjú
börn sem Toggi gekk í föðurstað.
Margs er að minnast. Allar
veislurnar hjá Súsönnu og Togga.
Svíþjóðarferð, hittingar á Kanarí
og fleira.
Ég varð þeirrar gæfu aðnjót-
andi að við vorum með skrifstofu-
herbergi hlið við hlið í 15 ár og
hittumst nær daglega. Þar kom
berlega í ljós víðtæk menntun og
kunnátta Togga á flestum grein-
um verkfræðinnar. Einnig var
hann víðlesinn og minnugur og
fletti maður oft upp í honum í stað-
inn fyrir Google. Oft var kátt á
hjalla í kaffistofunni og margt
rætt.
Toggi minn. Ég vil þakka fyrir
allan þann stuðning og ánægju
sem þú, stóri bróðir minn, hefur
veitt mér í lífinu.
Þín er sárt saknað, en minning-
arnar lifa.
Súsönnu, börnum, barnabörn-
um, barnabarnabörnum ásamt
vinum og ættingjum votta ég mína
dýpstu samúð.
Þórður Valdimarsson.
Nú þegar Þorgrímur vinur
minn hefur kvatt og haldið á vit
hins ókomna er ljúft að minnast
trausts og góðs vinar. Fyrir mig
var það sérstakt að fundum okkar
bar fyrst saman fyrir rúmum þrjá-
tíu árum þegar við áttum báðir í
talsverðu basli og ógöngum og var
samfylgd með vini mínum Þor-
grími í öll þessi ár mikill styrkur
og lán, svo ég gleymi ekki öllum
gleði- og ánægjustundunum.
Þorgrímur var einstakt ljúf-
menni, vel að sér um allt sem við-
kom mannlegum samskiptum,
víðförull og vel heima á flestum
þeim sviðum og það var því gaman
og fróðlegt þegar hann sagði frá.
Segja má að allt mögulegt hafi
borið á góma og þá ekki síst það,
sem kom að hönnun, en Þorgrím-
ur var flinkur verkfræðingur,
reynslubolti eins og sagt er, með
mikla þekkingu á aðstæðum bæði
hér heima við byggingu stórhýsa
og við veituhönnun erlendis m.a. í
Keníu. Hann hafði því frá mörgu
að segja og fyrir mig upplýsandi
og gefandi. Þá unnum við saman
að nokkrum verkefnum hér
heima. Það sem var einkennandi
fyrir Þorgrím í samstarfi var hvað
hann var athugull og sanngjarn,
setti sig vel inn í annarra hug-
myndir, en var fastur fyrir ef svo
bar undir og varð þá ekki bifað
þótt reynt væri.
Þorgrímur og Súsanna kona
hans dvöldu yfir vetrarmánuðina
um árabil á Kanaríeyjum og nutu
þar veðurblíðunnar í góðum fé-
lagsskap, langt frá kulda og regni
hér heima. Við Maí heimsóttum
þau hjón nokkrum sinnum þar
syðra og nutum þar góðs fé-
lagsskapar með þeim.
Síðari ár átti Þorgrímur við
vanheilsu að stríða eftir erfiðar
skurðaðgerðir, sem drógu mjög úr
þrótti hans og var mér ljóst hvert
stefndi, en þrátt fyrir vanlíðan og
með áræði hans gátum við fé-
lagarnir, allt undir það síðasta,
hitt vini okkar í Kaffi Ness en þar
verður hans sárt saknað.
Að leiðarlokum minnumst við
Maí góðs og tryggs vinar og vott-
um Súsönnu, börnum þeirra og
fjölskyldu innilega samúð.
Helgi Hjálmarsson.
Þorgrímur
Eiríksson
Nú er ég kominn með í síma
minn eitthvað sem heitir
„app“ frá Íslandsbanka. Get
ég þar til dæmis fært fé milli
reikninga, sem til gamans
bera 0,05% vexti á hverju ári.
Fleira er skemmtilegt við
„appið“. Þegar það er opnað
heilsar það virðulega, eins og
hæfir þegar viðskiptavinur
kemur til að sinna mik-
ilvægum fjármálum sínum.
„Hæ Gunnar“, heilsar „appið“
viðskiptavininum, það er að
segja þeim sem heita Gunnar.
Hinir eru nefndir einhverju
öðru nafni. Ef einhverjum
þykir óviðkunnanlegt að vera
ávarpaður með hæ-i, þá verð-
ur að hafa í huga að fá önnur
ávörp eru svo framsækinni
bankastofnun möguleg. Ekki
gengur að segja „sæll“ eða
„sæl“, því þá væri gengið út
frá að viðskiptavinurinn væri
af einhverju sérstöku kyni,
sem nútímaleg bankastofnun
getur ekki verið þekkt fyrir
að halda. Það er ekki einu
sinni víst að það stæðist
heimsmarkmið Sameinuðu
þjóðanna.
Sparsamur fjáreigandi.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12.
Hæ Íslandsbanki
Bankar Nú sinna flestir bankaviðskiptum í gegnum app.
Morgunblaðið/Ómar