Morgunblaðið - 13.11.2020, Blaðsíða 4

Morgunblaðið - 13.11.2020, Blaðsíða 4
Kórónu- veirusmit Heimild: covid.is Nýgengi innanlands 11. nóvember: 106,1 ný smit sl. 14 daga á 100.000 íbúa 472 eru með virkt smit og í einangrun 992 einstaklingar eru í sóttkví 63 eru á sjúkrahúsi, þar af 3 á gjörgæslu Nýgengi, landamæri: 10,6 18 ný inn an lands smit greindust 11. nóvember 25 einstaklingar eru látnir Karitas Ríkharðsdóttir karitas@mbl.is Sviðsmyndir um þróun kórónuveiru- faraldursins eru verða skýrari sam- kvæmt nýju spálíkani sem birt var í gær á vef Háskóla Íslands. Áfram er gert ráð fyrir að smitum fækki jafnt og þétt, þó breytingin frá fyrri spám sé í raun ekki mikil. Thor Aspelund, prófessor í líftöl- fræði, segir við Morgunblaðið að út- litið sé gott en það sé í raun óþægileg staða þar sem Ísland sé algjör undan- tekning á heimvísu, annars staðar er vöxtur. Enn er kórónuveiran í miklum vexti á meginlandi Evrópu, mest í Tékklandi, Lúxemborg, Belgíu og Liechtenstein. Á Norðurlöndum er veiran í mestum vexti í Svíþjóð. Á miðvikudag fór tala látinna í Bretlandi af völdum veirunnar yfir 50.000. Þá hækkar tala daglegra smita stöðugt í Bandaríkjunum. Thor segir að með fleiri smitum úti í heimi aukist hætta á að smit sleppi í gegnum tvöfalda skimunarkerfið við íslensku landamærin. Mjög mikil- vægt sé, nú þegar Íslendingar koma heim fyrir jól úr námi eða lengri dvöl erlendis, að virða heimkomusótt- kvína. Snýst allt um smitstuðulinn Spálíkanið er birt á heimasíðunni covid.hi.is og segir þar að grundvall- aratriði sé að lækka smitstuðulinn marktækt undir 1 og halda honum þannig. „Ef smitstuðull fer yfir 1 er til staðar ástand þar sem smit geta auðveldlega blossað upp og þróað faraldurinn í veldisvísisvöxt. Hertar aðgerðir miða að því að lækka smit- stuðulinn og hraðar en forsendur okkar gera ráð fyrir,“ segir í pistli sem fylgir spálíkaninu. Í því fyrra – sem var birt í lok október – var smit- stuðull utan sóttkvíar metinn 2,1 með spábilið 0,8-4,4 og möguleiki á veldis- vexti fyrir hendi. Mat á smitstuðli stendur nú í 0,4 en óvissubilið er stórt og efri mörk þess setja smitstuðulinn rétt yfir 1. „Tölfræðilíkön þurfa oft stórar töl- ur eða stöðugar tölur og við höfum hvorugt svo þetta ber að túlka var- lega,“ segir Thor. „Smitum í heildina hefur verið að fækka þó að það komi smá kippir í þetta. Aftur eru 20 smit, plús mínus, það er há tala. Það er ekkert öruggt og smitin þurfa að fara eitthvað almennilega niður svo að maður geti verið rólegur með þetta.“ Thor segir árangur takmarkana vera heldur meiri en gert var ráð fyr- ir í fyrra líkani. Enn sé möguleiki á því að smitstuðull verði markvisst undir 1 fyrir upphaf aðventu. 20 ný veirusmit á dag eru of mörg  Nýtt spálíkan skýrir myndina  Thor er ekki rólegur Morgunblaðið/Eggert Skólastarf Grímurnar eru þarfaþing en þreytandi að bera til lengdar. 4 FRÉTTIRInnlent MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. NÓVEMBER 2020 Smiðjuvegur 68, Kópavogi | S. 587 1350 | bifreidaverkstaedi.is Höfum sérhæft okkur í Toyota viðgerðum síðan 1995 Fljót, örugg og persónuleg þjónusta Allar almennar bílaviðgerðir VERIÐ VELKOMIN Í SJÓNMÆLINGU Hamraborg 10, Kópavogi, sími 554 3200 Opið: Virka daga 9.30–18 Guðni Einarsson gudni@mbl.is Raforkuvinnslu var hætt í Elliðaár- stöðinni árið 2014. Síðan þá hefur Ár- bæjarstíflan verið notuð með hags- muni lífríkisins í huga, samkvæmt upplýsingum frá Orkuveitu Reykja- víkur (OR). Ákveðið var endanlega á fundi hjá OR 8. september í haust að tæma lónið með hagsmuni lífríkis Ell- iðaánna í huga. Þetta var rekstrarleg ákvörðun og því ekki borin undir stjórn, samkvæmt upplýsingum frá OR. Björn Gíslason borgarfulltrúi hefur gert athugasemdir við tæm- ingu lónsins og furðar sig á þeirri ákvörðun eins og lesa mátti í Morg- unblaðinu í gær. Í minnisblaði Hafrannsóknastofn- unar frá 28. október kemur m.a. fram að með byggingu Árbæjarstíflu 1920- 1929 hafi lokast fyrir allar göngur laxfiska upp árnar í sjö mánuði á ári. Lax var fangaður í laxakistu og hann fluttur á efra svæði árinnar þannig að hann kæmist á hrygningarstöðv- arnar. Mælingar sem gerðar voru í vor við reglulega tæmingu lónsins sýndu að súrefnismagn vatnsins neðan við stífl- una minnkaði mjög mikið vegna súr- efnissnauðs vatns úr botni lónsins. Um leið barst mikið grugg og set með árvatninu úr lónbotninum. OR óskaði eftir tillögum frá Haf- rannsóknastofnun sem lagði fram fjórar sviðsmyndir og raðaði þeim eftir vænleika með tilliti til vatna- lífríkis árinnar. Hagstæðustu kost- irnir voru taldir annars vegar að fjar- lægja stífluna og ganga frá svæðinu í „upprunalegu“ ástandi eða hins vegar að hafa allar lokur opnar árið um kring og gera skarð í einn þröskuld- inn Árbæjarmegin til að auðvelda göngur fiska. Einnig kemur þar fram að víða um heim sé lagt kapp á að fjarlægja stíflur sem ekki eru lengur í notkun og að endurheimta farvegi og fyrra lífríki. Tæming Árbæjarlónsins í haust fór fram undir eftirliti Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur. Það telur jákvætt og æskilegt að færa Elliðaár nær nátt- úrulegu ástandi og koma í veg fyrir neikvæð áhrif losunar vatns úr lóninu á vorin. Er á náttúruminjaskrá Náttúrufræðistofnun Íslands hefur ekki veitt umsögn um þá ákvörðun OR að tæma lónið við Árbæjarstífl- una varanlega, að sögn Trausta Bald- urssonar, forstöðumanns vistfræði- og ráðgjafadeildar Náttúrufræði- stofnunar Íslands (NÍ). Tölvupóstur OR þann 12. október 2020 til NÍ með ósk um mat á áhrifum tæmingar lóns- ins á fuglalífið á andapollinum ofan stíflunnar rataði ekki rétta boðleið og hefur því ekki verið svarað. Það verð- ur gert við fyrstu hentugleika, að sögn Trausta. Vatnasvið Elliðaánna, frá upp- tökum í Elliðavatni til ósa, er á nátt- úruminjaskrá. Trausti sagði að því fylgi almennt minni vernd en væri svæðið friðlýst. Árbæjarlónið er hluti af svæðinu og nýtur hvorki meiri né minni verndar en aðrir hlutar þess og þarf að taka afstöðu til mála hverju sinni. Vegna þess að gert er ráð fyrir að tæming lónsins sé til frambúðar og áhrifin varanleg þarf að leita um- sagna Umhverfisstofnunar og Nátt- úrufræðistofnunar Íslands um hana. Umsagnir liggja ekki fyrir og því er afstaða þessara stofnana til fram- kvæmdarinnar ekki ljós. Trausti benti á 37. grein laga um náttúruvernd. Þar kemur m.a. fram að skylt sé að afla framkvæmdaleyfis, eða eftir atvikum byggingarleyfis, vegna framkvæmda á svæðum á nátt- úruminjaskrá sem valda röskun. Áð- ur en slíkt leyfi er veitt á að leita um- sagna Umhverfisstofnunar, Náttúrufræðistofnunar Íslands og viðkomandi náttúruverndarnefndar, nema fyrir liggi staðfest aðalskipulag og samþykkt deiliskipulag. Stíflan tæmd í þágu lífríkisins  Árbæjarstíflan hefur lokið hlutverki sínu  Lokaði fyrir göngur laxfiska  Opnuð til frambúðar  Elliðaár á náttúruminjaskrá  Leita þarf umsagna Umhverfisstofnunar og Náttúrufræðistofnunar Morgunblaðið/Eggert Elliðaár Leirugur botn þar sem lónið var áður er nú á þurru. Fuglafræðingur bendir á að tryggja þurfi að menn og kettir komist ekki greiðlega í Blásteinshólma þar sem er varpland fugla þegar vatnsborðið lækkar ofan við stífluna.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.