Morgunblaðið - 17.12.2020, Blaðsíða 54

54 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. DESEMBER 2020
✝ Jón SigurðurEiríksson
fæddist 8. janúar
1929 á Grófargili í
Skagafirði. Hann
lést á hjúkr-
unardeild Heil-
brigðisstofnunar
Norðurlands á
Sauðárkróki 24.
nóvember 2020.
Foreldrar Jóns
voru hjónin Krist-
ján Eiríkur Sigmundsson, f. 10.
júní 1897, d. 10. október 1964, og
Birna Jónsdóttir, f. 18. nóv-
ember 1905, d. 28. júlí 2008.
Systkini Jóns eru Guðrún Ingi-
björg, f. 28. apríl 1930, d. 13.
nóvember 2013, Sigurlaug Bryn-
hildur, f. 11. desember 1931, Sig-
mundur Vigfús, f. 15. febrúar
1933, d. 25. september 1977, og
Kristján Þórarinn, f. 19. nóv-
ember 1945.
Jón var tvíkvæntur. Fyrri
kona hans var Ingibjörg Sigríð-
ur Viggósdóttir, f. 16. mars
1940. Börn þeirra eru: 1) Eirík-
ur, f. 3. janúar 1958, maki Birna
Jónsdóttir, börn þeirra eru Guð-
rún Kristín, Jón Marz og Jó-
hanna Sigurlaug. 2) Sigurjón, f.
2. desember 1958, maki Ásrún
Heiðdís og stjúpdóttir Alex-
andra Ósk. 9) Brynjólfur Þór, f.
16. mars 1978, maki Auður Inga
Ingimarsdóttir, börn þeirra eru
Hafþór Ingi, Brynja Rósanna og
Sólon Sigmundur. 10) Jón Kol-
beinn, f. 20. maí 1986, maki Jó-
hanna Ey Harðardóttir, börn
þeirra eru Birkir Heiðberg,
Hólmar Thor og Bergdís Birna.
Jón flutti ungur að Reykjum á
Reykjaströnd í Skagafirði og
síðar í Fagranes þar sem hann
bjó lengst af. Hann lauk námi við
Héraðsskólann á Laugarvatni. Á
Fagranesi rak Jón blandað bú,
fór á vertíðir, starfaði í héraðs-
lögreglunni ásamt því að gegna
fjölmörgum trúnaðarstörfum.
Jón var sigmaður í Drangey í
rúm 50 ár. Hann byggði upp
ferðaþjónustu á Reykjum og hóf
Drangeyjarferðir um 1990. Frá-
sagnarhæfileikar Jóns voru ein-
stakir og Drangeyjarferðir með
honum mörgum ógleymanlegar.
Jón var stórhuga enda voru já-
kvæðnin og drifkrafturinn alls-
ráðandi í hans hugarfari. Hann
gangsetti rafstöð á Fagranesi
1958. Jón steypti upp bryggju í
Drangey ásamt því að byggja
upp Grettislaug og Jarlslaug á
Reykjum þar sem hann reisti
einnig vatnsaflsvirkjun og kom
upp hafnaraðstöðu. Jón var mik-
ill hagyrðingur og til margar
góðar vísur eftir hann. Hann var
Drangeyjarjarlinn.
Útförin fór fram 8. desember
2020.
Traustadóttir, börn
hans eru Kristín
Rós, Árni Viggó og
Signý Ósk. 3)
Viggó, f. 13. októ-
ber 1960, maki
Rannveig Lilja
Helgadóttir, börn
þeirra eru Helgi
Rafn, Sigríður Inga
og Elfar Már. 4)
Sigmundur, f. 8.
janúar 1962, maki
Guðrún Ólína Geirsdóttir, synir
þeirra eru Eyþór og Hjalti. 5)
Alda, f. 26. október 1964, maki
Pétur Kolbeinsson, börn þeirra
eru Sandra og Arnar.
Seinni kona Jóns var Hólm-
fríður Heiðbjört Agnarsdóttir, f.
6. september 1944, d. 13. októ-
ber 1997. Börn þeirra eru: 6)
Sigfús Agnar, f. 3. september
1966, maki Linda Heide Reyn-
isdóttir, börn þeirra eru Heið-
björt, Hjálmar Jón og Hlynur
Jón. 7) Björn Sigurður, f. 15.
febrúar 1969, maki Camilla
Munk Sörensen, dætur þeirra
eru Hólmfríður Sylvía og Vikt-
oría Lind. 8) Ásta Birna, f. 31.
maí 1973, maki Guðmundur Sig-
urjón Guðlaugsson, dætur henn-
ar eru Fríða Freydís og Hildur
Nú kveð ég pabba minn. Við
áttum stutt en gott samband.
Ég ólst upp við það að pabbi
vildi ekki eiga mig og sá ég
hann fyrst eftir fermingu. Ég
vatt mér hins vegar að honum á
hestamannaárshátíð þegar ég
var á unglingsaldri, sagði til
nafns og að ég væri dóttir hans.
Það þurfti svo sem ekkert að
ræða það meira. Hann heim-
sótti mig þegar nú þrítug dóttir
mín var nýfædd og þá gerðum
við upp öll okkar mál, grétum
smá. Síðan bauð hann mér út í
Drangey nokkru seinna.
Ég á fjóra eldri albræður og
með pabba fékk ég fimm hálf-
systkini sem gerðu mig ríkari
manneskju. Fyrir átti ég fjögur
hálfsystkini mömmu megin sem
voru mín systkini. Í mínum
vinahópum var fólk löngu hætt
að fylgjast með eða sofnað þeg-
ar ég taldi upp alsystkinin,
systkinin mömmu megin og
systkinin pabba megin alls fjór-
tán að mér meðtalinni. Pabbi
átti okkur tvær dæturnar, en
átta stráka. Oft var ég spurð að
því hvort ég væri þessi sem sigi
í Drangey, en nei, ég var hin.
Eftir að pabbi missti seinni
konuna sína urðu ferðirnar til
hans fleiri og síðustu árin hans
heima hafði ég þann starfa að
koma vor og haust til að þvo
stóran stafla af ullarpeysum
fyrir hann. Stuttu eftir eina ull-
arpeysuþvottaferðina fyrir um
tíu árum þar sem Maja vinkona
mín kom í heimsókn til okkar út
í Fagranes, þá hittast hún og
pabbi í kaupfélaginu og talið
berst að því að Maja væri að
reyna að fá mig með sér til
Boston. Ég var búin að vera á
einhverjum ferðalögum og
sagði henni að þetta haustið
væri ekki til peningar fyrir
Bostonferð. Vorið eftir þegar
ég kveð pabba með allar ull-
arpeysurnar nýþvegnar réttir
hann mér umslag með pening-
um. Ég sagðist ekki taka við
peningum frá honum gömlum
manninum á ellilífeyri. Þá sagð-
ist hann aldrei hafa gefið mér
fermingagjöf og að þetta væri
hún. Þannig að ég fór ferming-
arferðina 45 ára gömul fyrir
pening frá pabba. Mikið sem
þetta gladdi hann ekki síður en
okkur Maju.
Pabbi byggði upp ferðaþjón-
ustuna á Reykjum, hlóð upp
laugarnar og byggði upp húsin
þegar hann var um sjötugt.
Hann fékk styrki til að gera
bryggju í Drangey og á Reykj-
um. Hann fór með ferðafólk út í
Drangey og oft vildi fólk fá
mynd af sér með honum. Hann
var svo stór hluti af upplifun-
inni.
Pabbi var montinn af því
þegar hann var fenginn til að
segja Grettissögu í skólanum á
Sauðárkróki fyrir börn fædd
1994, sem voru þá um ferm-
ingu. Hann var karl um áttrætt,
íklæddur nýþveginni ullarpeysu
og hafði frá mörgu að segja.
Einn strákurinn fór beint heim
til sín og fann alltof litla ull-
arpeysu sem hann fór að ganga
í eftir þetta því hann vildi vera
eins og Drangeyjarjarlinn.
Þó að pabbi hafi átt erfiðar
stundir síðustu tvö árin var
hann stoltur af sínu, svo sem
rafstöðunum, öllu sem hann
áorkaði á Reykjum og í Drang-
ey. Maður varð að minna hann
á að hann gæti bara verið nokk-
uð ánægður með þessi tíu börn
sín líka. Hann rifjaði oft upp
daginn sem elsti bróðir minn
fæddist og hann setti fyrstu
rafstöðina sína í gang. Það var
mikill gleðidagur og þá var
dansað á Fagranesi.
Hvíldu í friði, pabbi minn,
þess óskar hin stelpan þín,
Alda.
Elsku pabbi minn!
Ekki grunaði mig það að sím-
talið okkar kvöldið áður en þú
ákvaðst að yfirgefa þennan
heim væri okkar hinsta kveðja.
Eftir að dvalarheimilinu var
lokað heyrðumst við bara í síma
og ræddum um allt á milli him-
ins og jarðar. Í þessu seinasta
símtali okkar ræddum við um
veiðiskap og sjóinn, ég hafði
farið á svartfugl um daginn og
sagði þér frá því. Þú varst
ánægður að heyra það og
spurðir um hvernig veiðin hefði
gengið.
Nú þegar ég hef kvatt þig í
hinsta sinn þá koma margar
minningar þig í huga minn.
Þú varst stór karakter, hafð-
ir gaman af félagsstörfum og að
umgangast fólk, varst lestrar-
hestur og hagyrðingur mikill.
Þú varst bóndi, sjómaður og
framsýnn frumkvöðull. Þér var
hugleikið að nýta það sem jörð-
in gaf okkur, hvort sem það var
að nýta rekavið, sjóinn eða bæj-
arlækinn. Talandi um bæjar-
lækinn þá held ég að rafstöðin
sem þú lést smíða 1958 sé eitt-
hvað sem þú hefur verið hvað
stoltastur af. Þú varst mikill
áhugamaður um það hvernig
mætti nýta vatnsaflið betur.
Það eru ansi margar góðar
sögur til af þér og væri í raun-
inni efni í góða bók. Mér er
minnisstætt þegar við fórum
eitt sinn saman á grásleppu-
veiðar. Það var bjartur vordag-
ur og við höfðum veitt ágæt-
lega. Þegar við erum á heimleið
undir morgun í blankalogni og
á sléttum sjó segist þú ætla að
fara sundin milli Ingveldar-
staðahólmans og lands en þú
vissir nákvæmlega hvernig átti
að fara þar um. Við sigldum
þarna inn sundið en þú fórst
svo að brasa í stýrishúsinu og
beygðir þig niður og lagðir á
stýrið um leið þannig að bát-
urinn beygði örlítið. Ég kallaði
á þig og sagði að þú hefðir
beygt en því ansaðir þú ekki.
Báturinn fór upp á skerið en þú
komst í gluggann og sagðir ans-
ans vesen! Við losuðum bátinn
eftir smástund og héldum leið
okkar áfram í land.
Já, þú varst ekki mikið að
stressa þig á hlutunum, elsku
pabbi. Ég man ekki eftir því að
þegar eitthvað kom upp á hafir
þú verið að setja það eitthvað
sérstaklega fyrir þig. Þú gekkst
bara í verkið og lagaðir hlutina
eða fékkst einhvern til að laga
þá fyrir þig.
Drangey var stór hluti af
þínu lífi. Þangað fórstu fyrst til
þess að sækja björg í bú.
Seinna meir fannst þér réttast
að ferðamenn fengju að sjá
þessa náttúruperlu og hófst
siglingar í Drangey.
Ég er þakklátur fyrir þær
stundir sem við höfum átt sam-
an í Drangey.
Pabbi minn, nú ertu farinn
að sigla á öðrum miðum og
verður eflaust nóg um að vera
hjá þér þar.
Þó svo við deildum og deild-
um stundum hart þá vorum við
sammála um að vera ósammála
ef þess þurfti, en við vorum
alltaf sammála um að vera vin-
ir.
Elsku pabbi, takk fyrir okkar
vináttu og takk fyrir að láta
engan reka fleyg okkar í milli.
Hvíldu í friði, elsku pabbi
minn.
Þinn sonur,
Viggó Jónsson
Þegar ég frétti andlát Jóns
frænda míns á Fagranesi kom
mér í hug alkunn vísa úr Háva-
málum:
Deyr fé.
Deyja frændur.
Deyr sjálfur ið sama;
en orðstír
deyr aldregi
hveim er sér góðan getur.
Far þú sæll kæri Nonni
frændi.
Við Ingiríður sendum börn-
um Jóns Eiríkssonar, systkin-
um hans og fjölskyldum þeirra
samúðarkveðjur vegna fráfalls
hans.
Sigmundur Sigfússon,
Akureyri.
Við erum miklum gáfum gæddir
getum sigrað hvað sem er.
Þó munu allir feigir fæddir
forðað getur enginn sér.
Látinn er í hárri elli Jón Sig-
urður Eiríksson, lengst af bóndi
á Fagranesi á Reykjaströnd í
Skagafirði. Síðustu mánuðina
dvaldi hann á hjúkrunardeild
HSN á Sauðárkróki og lést þar.
Jóni var margt til lista lagt
og meðal annars var hann hag-
orður vel. Er því við hæfi að
hefja þessi fáu orð á vísu, sem
hann orti fyrir allmörgum ár-
um.
Jón á Fagranesi, „Drangeyj-
arjarlinn“, eins og margir köll-
uðu hann, var heljarmenni að
burðum, handsterkur með af-
brigðum, samanrekinn og vel
byggður. Sem ungur maður var
hann einnig liðugur og snarpur
í öllum hreyfingum. Margar
sögur hafa verið sagðar í
Skagafirði af kröftum hans og
þeirra bræðra. Einkum kemur
þar við sögu Sigmundur bróðir
hans, sem varð bráðkvaddur við
vinnu sína langt um aldur fram.
Þriðji bróðirinn er Kristján,
cand. mag., langyngstur þeirra
systkina og býr hann í Reykja-
vík og systurnar voru Guðrún,
sem er látin, og Sigurlaug,
bóndi á Hólakoti á Reykja-
strönd, sem lifir enn. Snemma
fóru þeir bræður að sækja til
Drangeyjar, fyrst með föður
sínum og fleirum. Jón fór
snemma að síga í bjargið og var
þar bæði kappsamur og gætinn
bjargmaður og farsæll í þeim
verkum. Bjargnytjarnar skiptu
lengi vel miklu máli í fæðuöflun
þeirra sem nutu og raunar
stórs hluta Skagfirðinga. Valt
því á miklu að þeir sem höfðu
kjark, þor og líkamlega burði til
að sinna þeim, gerðu það af
festu og fyrirhyggju. Jón sinnti
þessu starfi í áratugi og síðar
átti dóttir hans, Ásta Birna, eft-
ir að taka við af honum í siginu.
Er áreiðanlega leitun að því
fólki, körlum eða konum, sem
fer í hennar spor í þeim efnum.
Jón var tvíkvæntur og átti
fimm börn með hvorri konu.
Fyrri kona hans var Sigríður
Viggósdóttir og er hún enn á
lífi.
Síðari kona hans, Hólmfríður
Heiðbjört Agnarsdóttir, lést um
aldur fram 1997.
Börn Jóns af báðum hjóna-
böndum eru glæsilegt fólk og
bera vitni kynfestu og góðum
eiginleikum, bæði líkamlegum
og andlegum.
Þegar ellin á mig kallar
inn ég henni tæpast býð,
en vona, þegar hausti hallar,
hitti ég á góða tíð.
Svo kvað Jón um það leyti
sem hann varð sextugur. Lýsir
vísan vel viðhorfi hans til lífsins
og tilverunnar.
Skagafjörður er ekki samur
að Jóni Drangeyjarjarli gengn-
um. Hann setti svip á samtíð
sína og verður þeim minnis-
stæður, sem urðu honum sam-
ferða á lífsgöngunni.
Sá sem þetta ritar vill þakka
honum og öllu hans fólki vin-
áttu og félagsskap liðinna ára
og vottar fjölskyldu Jóns allri
samúð sína. Hvíli hann í friði að
loknum farsælum vinnudegi.
Guðbrandur Þ.
Guðbrandsson.
Jón Sigurður
Eiríksson
Sterk verkalýðs-
hetja, ekki sú sem
hrópar á torgum
heldur þessi sem
vinnur að góðum verkum á bak við
tjöldin, lætur ekki mikið fara fyrir
sér, hljóðlát, fylgin sér, ötul og
sannfærandi. Þannig var Halldór
Grönvold, kær vinur og félagi sem
nú er fallinn frá. Halldór var minn
mentor og helsti hvatningar- og
stuðningsaðili í baráttunni gegn fé-
lagslegum undirboðum, launa-
þjófnaði og vinnumansali. Fyrir
tæpum þremur árum bauð Halldór
mér að koma til ASÍ og vinna með
sér að þeim málaflokki. Eldmóður
hans hafði hrifið mig á námskeiði
sem ég sótti á vegum verkalýðs-
hreyfingarinnar. Hann hafði þá um
skeið unnið að verkefni sem fól í
sér samkomulag milli Samtaka at-
vinnulífsins og Alþýðusambands
Íslands, ásamt aðildarsamtökum
þess, að standa saman gegn und-
irboðum á vinnumarkaði og svartri
atvinnustarfsemi með yfirskrift-
inni Einn réttur – Ekkert svindl!
Verkefnið kenndi mér um það
myrkur og óréttlæti sem viðgengst
á íslenskum vinnumarkaði en ekki
síður um mikilvægi þess að standa
vörð um réttindi fólks, að vinna að
heilbrigðum vinnumarkaði. Það
voru forréttindi að vinna með Hall-
dóri. Hans dyr stóðu ætíð opnar.
Alltaf gat ég leitað í hans visku-
brunn í þeim baráttumálum sem
upp komu og við unnum saman að.
Hans sjónarhorn og innlegg voru
traust og yfirveguð enda byggt á
áratuga reynslu og baráttu fyrir
betra lífi launafólks. Halldór hafði
góða nærveru, djúp og hlý augu
hans endurspegluðu mannúð og
góðmennsku en urðu glettin þegar
stríðnispúkinn kom upp í honum,
þá gat hann laumað sögu eða
brandara að samstarfsfólki sínu.
Halldór var fylginn sér, þegar
hann talaði var hlustað enda skarp-
greindur, einstaklega góður grein-
andi, var rökviss og hafði betri yf-
irsýn en margur annar. Hann
kenndi eftirlitsfulltrúum verkefn-
isins á námskeiðum okkar, gaf
okkur kraft og klappaði á öxl fyrir
elju og dugnað í vinnustaðaeftirlit-
inu. Með hugsjónina að leiðarljósi,
ósérhlífni og þrotlausri vinnu vann
þessi fallna verkalýðshetja marga
sigra, hans speki er okkur leiðar-
ljós.
Hnípin stöndum við eftir, sam-
starfsfélagarnir, syrgjum góðan
vin og félaga.
Ég votta fjölskyldu hans og öðr-
um aðstandendum innilega samúð.
Hafðu þökk kæri vinur, ég kveð
þig með djúpri virðingu og sökn-
uði.
María Lóa Friðjónsdóttir.
Það var bjartur dagur í nóvem-
ber þegar síminn hringdi og mér
voru færð sorgartíðindi. Það var
eins og dregið hefði fyrir sólu og
mig setti hljóða. Dóri var horfinn á
vit feðra sinna. Þrátt fyrir alvar-
leika veikindanna hafði ég þá ein-
lægu trú að tækifæri myndi gefast
á að hitta Dóra aftur við skötu-
borðið nú um jólin þar sem hann
myndi maula rúgbrauð og rófus-
töppu, fá sér einstaka snafs og
halda utan um Gretu sína. Hugur
minn reikaði þrjátíu ár aftur í tím-
ann og ég minntist þess með hlýju
þegar Dóri bjargaði okkur krökk-
unum frá því að þurfa að sitja yfir
miskæstu skötuborði matar-
klúbbsins, því okkur til happs
borðaði Dóri ekki skötu. Enn þann
dag í dag er ég þó ekki viss um
hvert okkar var glaðara yfir að
sleppa frá kæstri skötunni, við
Halldór Þór
Grönvold
✝ Halldór ÞórGrönvold
fæddist 8. mars
1954. Hann lést 18.
nóvember 2020.
Útför Halldórs
fór fram 7. desem-
ber 2020.
krakkarnir eða Dóri.
Það sem ein-
kenndi Dóra alla tíð
var einstök ró og góð
nærvera. Þá skein úr
brúnu augunum
hans öll heimsins
hlýja og mann-
gæska. Það var
mögulega þessi
blanda sem gerði
það að verkum að öll
börn drógust að
Dóra, óháð aldri. Mér er minnis-
stæð ferðin þegar ég fékk far með
Evu og Björgvin í páskabústaðinn
til matarklúbbsins með dóttur
mína þá rétt tveggja mánaða. Hún
var eitthvað ergileg þann daginn
og ég efins um að það hefði verið
góð hugmynd að fara í þessa ferð.
Við komuna var Dóri þó ekki lengi
að vinna hana á sitt band en við
fyrsta gól vippaði Dóri þeirri litlu í
fangið og hóf að raula og ræða við
hana um heimsins gagn og nauð-
synjar. Það hefur líklega verið blíð-
ur rómur Dóra og hin stóíska ró
sem einkenndi hann, að það fékk
enginn að taka við. Sú stutta svaf
því í Dórafangi nánast þar til kom
að heimferð.
Ég hef oft hugsað til þess, hvílík
lukka það var fyrir foreldra mína
og okkur systur að „matarklúbb-
urinn“ varð til og með fráfalli Dóra
er stórt skarð hoggið í þann hóp.
Það er erfitt að hugsa til þess að
Dóri verði ekki með okkur um
komandi hátíðir og verður nær-
veru hans sárt saknað. Elsku
Greta, Eva, Arnar og fjölskylda, ég
votta ykkur mína dýpstu samúð.
Elva Benediktsdóttir
og fjölsk.
Hverju fær einstaklingur áork-
að á æviskeiði sínu? Hvað situr eft-
ir sem reiknað verður hverjum og
einum til tekna? Hvert er hlutverk
eða mikilvægi einnar manneskju í
framrás sögunnar, áhrif hvers og
eins á framvinduna og það sem
verður?
Slíkar vangaveltur leita á hug-
ann við ótímabært andlát félaga
míns, Halldórs Grönvold. Í mínum
huga lék hann lykilhlutverk sem
fulltrúi launafólks í uppbyggingu
fræðslukerfis í anda ævináms-
stefnunnar á Íslandi. Á fyrsta ára-
tugi 21. aldarinnar óx fram og varð
til framhaldsfræðsla með drif-
kraftinn í Fræðslumiðstöð at-
vinnulífsins og með neti fræðslu-
miðstöðva um land allt. Þetta kerfi
öðlaðist síðan formlegan sess með
lögum um framhaldsfræðslu 2010.
Tilurð þessa kerfis má að miklu
leyti þakka skeleggri baráttu aðila
vinnumarkaðarins. Með menn eins
og Halldór Grönvold í broddi fylk-
ingar var leitað allra leiða til þess
að tryggja fólki á vinnumarkaði
með minnstu menntunina endur-
komu til náms. Hin farsæla veg-
ferð skilaði þeim árangri að hlutfall
fólks án formlegra námsloka á
framhaldsskólastigi fór úr 40% í
20% á einum áratug eða svo.
Halldóri var mjög hugleikið að
skapa launafólki aukin tækifæri til
náms og festa ný námstilboð í
sessi. Í sama anda var barátta hans
fyrir fagháskólanámi, sem felur í
sér aukna möguleika fyrir iðn-
lærða til náms á háskólastigi.
Halldór gekk fram af málsnilld
og myndugleik í glímunni við okk-
ur í stjórnsýslunni. Manni hitnaði
óneitanlega stundum um eyrun í
verstu orðasennunum, en aldrei
mikið og aldrei þannig að undan
sviði. Oftast fór það svo að allt var
gleymt þegar mesti móðurinn var
runninn af Dóra og menn tóku upp
léttara hjal í mesta bróðerni.
Ég minnist Halldórs með hlýju
og þakklæti. Íslensk verkalýðs-
hreyfing hefur misst mikið, áhrifa-
valdar í hans númeri eru ekki á
hverju strái.
Blessuð sé minning Halldórs
Grönvold.
Ólafur Grétar Kristjánsson.