Morgunblaðið - 23.12.2020, Qupperneq 33

MENNING 33
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. DESEMBER 2020
Andrea Bræin Hovig leikur Önju í norsku kvikmynd-
inni Håp eða Von, 43 ára konu sem greinist með æxli í
heila og er vart hugað líf. Einn læknanna segir hana
eiga um þrjá mánuði eftir ólifaða og ráðleggur henni
að njóta þeirra í stað þess að kveljast
mánuðum saman í meðferð sem muni
að öllum líkindum engu skila. Anja
gengur í gegnum miklar tilfinn-
ingasveiflur í myndinni, örvæntingu
og eftirsjá um leið og hún getur ekki
sofið fyrir verkjum og steralyfjum
sem hún þarf að taka.
Frelsi til túlkunar
Hovig var tilnefnd til Evrópsku
kvikmyndaverðlaunanna sem besta
leikkonan og veitti blaðamönnum
viðtöl af því tilefni degi fyrir afhendingu þeirra. Hún er
spurð að því hvernig hún hafi undirbúið sig fyrir hlut-
verkið og segist hún hafa kynnt sér ýmislegt tengt
krabbameini og þá meðal annars ólík áhrif lyfja. Maria
Sødahl, handritshöfundur og leikstjóri myndarinnar,
hafi upplifað það sem Anja gengur í gegnum í mynd-
inni en gætt þess að vera fyrst og fremst leikstjóri en
ekki fyrirmynd persónunnar. Hovig segist fyrir vikið
hafa haft frelsi til að túlka Önju með sínum hætti undir
styrkri leikstjórn Sødahl. „Ég myndi þó ekki segja að
þetta hafi verið slétt og fellt því þetta voru erfiðar tök-
ur,“ segir Hovig. Hlutverkið hafi reynt verulega á hana
sem leikkonu en engu að síður forréttindi að fá að leika
í myndinni. „Ég svaf varla neitt í sex mánuði og var
lengi í burtu frá fjölskyldu minni,“ segir Hovig og bæt-
ir við að heilsa hennar hafi oft verið betri en á þessu
tímabili.
Myndaði samband við öll börnin
Hovig segist hafa náð mjög góðu sambandi við mót-
leikara sinn, Stellan Skarsgård, sem leikur eiginmann
Önju og til að ná góðu sambandi við börnin sem leika í
myndinni hafi hún farið í helgarferð með þeim og reynt
að mynda samband við hvert barnanna, sex talsins.
„Samband móður við hvert barn er sérstakt og ég vildi
ná því,“ útskýrir Hovig og til að flækja málin eru börn-
in sex í myndinni og þar af þrjú stjúpbörn. Í einu atriða
myndarinnar segir Anja við unnusta sinn Tomas að sér
þyki ekki jafnvænt um stjúpbörnin og sín eigin og segir
Hovig að það atriði hafi reynt mikið á sig líkt og svo
mörg í myndinni.
„Ég hef aldrei farið til Íslands,“ segir Hovig þegar
blaðamaður nefnir að kvikmyndin hafi ekki enn verið
sýnd hér á landi og þá líklega vegna Covid-19. Mögu-
lega gæti Hovig fengið hlutverk í kvikmynd eða sjón-
varpsþáttum á Íslandi? „Já, mér þætti það æðislegt!“
segir hún og hefur þar með kastað út netinu.
„Þetta voru erfiðar tökur“
 Aðalleikkona Vonar, Andrea Bræin Hovig, segir
forréttindi að hafa fengið að leika í kvikmynd Sødahl
Andrea
Bræin Hovig
VIÐTAL
Helgi Snær Sigurðsson
helgisnaer@mbl.is
Norska kvikmyndin Håp, Von á ís-
lensku, er ein þeirra sem til-
nefndar voru til Evrópsku kvik-
myndaverðlaunanna í ár, fyrir
bestu leikstjórn og bestu leikkonu
í aðalhlutverki. Leikstjóri mynd-
arinnar er Maria Sødahl sem skrif-
aði einnig handritið og byggði á
eigin reynslu af því að fá krabba-
mein í heila. Segir í myndinni af
Önju, sem leikin er af Andreu
Bræin Hovig, sem læknast hefur
af lungnakrabbameini en kemst að
því, skömmu fyr-
ir jól, að meinið
hefur dreift sér
og að hún er
með æxli í heila.
Eru lífslíkur
hennar taldar
litlar en þó örlítil
von um að með
skurðaðgerð
verði hægt að
útrýma meininu.
Anja áttar sig á því að mögulega
séu jólin hennar síðustu með sam-
býlismanni hennar Tomas (Stellan
Skarsgård) og börnum þeirra
þremur en Tomas á til viðbótar
þrjú börn frá fyrra sambandi.
Kulnað hefur í glæðum ástarinnar
og til viðbótar því að horfast í
augu við mögulegan dauða þarf
Anja að gera upp tilfinningar sínar
í garð Tomasar og greina börnum
sínum frá krabbameininu en um
leið vekja með þeim von um að allt
muni á endanum fara vel.
11 dagar í lífi Sødahl og Önju
Sødahl segir þau veikindi sem
hún gekk í gegnum í raun svipuð
þeim sem Anja glímir við í mynd-
inni. Meinið fannst skömmu fyrir
jól og líkt og í myndinni giftist Sø-
dahl unnusta sínum á gamlársdag,
tveimur dögum áður en hún
gekkst undir skurðaðgerð á heila,
sem er einnig afmælisdagur henn-
ar. Í myndinni er fylgst með Önju
og fjölskyldu hennar í ellefu daga,
frá því skömmu fyrir jól fram að 2.
janúar.
Sødahl er spurð að því hvort
hún hafi ekki haft áhyggjur af því
að fjalla um svo persónuleg mál í
myndinni.
„Jú, algjörlega. Á vissan hátt
langaði mig ekki að gera þessa
kvikmynd, fannst þetta alltof mikið
einkamál og óttaðist að þetta yrði
ákaflega tilfinningaþrungin
krabbameinssaga. Það er eiginlega
sérstök tegund kvikmynda,“ segir
Sødahl kímin. Hún hafi reynt að
skrifa um eitthvað annað en þessi
reynsla hafi hvílt svo þungt á
henni að hún hafi á endanum orðið
að segja frá henni í kvikmynd til
að losna undan farginu. „Þetta er
bæði persónuleg og sammannleg
saga, fólk getur tengt við hana þó
það hafi ekki upplifað nákvæmlega
það sama og ég,“ útskýrir Sødahl.
Ástarsaga en ekki
krabbameinssaga
Hún segir kvikmyndina miklu
heldur ástarsögu en krabbameins-
sögu, sögu um langtímasamband
karls og konu sem rakin sé á
rúmri viku. Sødahl segir að þó
handritið sé sannsögulegt hafi hún
þurft að ná ákveðinni fjarlægð frá
atburðum til að geta skrifað það.
Ákveðinn tími hafi þurft að líða
frá atburðunum því annars hafi
verið hætta á því að sögumaðurinn
yrði of upptekinn af sjálfum sér.
„Svo þarf líka hæfileikann til þess
að segja sögu en ég er nú kvik-
myndagerðarmaður,“ segir Sødahl
sposk.
„Maður verður að vera
trúr minningunni“
Hún segir frásögnina snúast um
að tækla minningarnar og að með
ákveðinni fjarlægð sé hægt að
skilja hismið frá kjarnanum. „All-
ur hávaðinn hverfur, tilfinning-
arnar verða skýrari og sammann-
legar. Maður verður að vera trúr
minningunni og ekki reyna að
stjórna henni. Hún getur verið
skammarleg, óhefluð, falleg en líka
ljót. Ef maður gerir þetta og rit-
skoðar ekki sjálfan sig verður út-
koman sammannleg.“
Krabbamein er ógn sem þeir
sem veikjast af því losna aldrei
við, segir Sødahl og að hún hafi á
tímabili óttast að hún myndi aldrei
aftur geta sinnt starfi sínum,
skrifað handrit og leikstýrt kvik-
myndum. „Þá hringdi erlendur
framleiðandi í mig og sagðist vera
með risaverkefni handa mér,
Glenn Close í Stokkhólmi. Ég
sagði bara halló, veistu ekki hvað
kom fyrir mig?! Hann sagðist vita
það og spurði hvort ég væri ekki
búin að ná mér. Nei, mér leið ekki
vel og ég hágrét eftir þetta sam-
tal. Mig langaði ekki að búa til
kvikmynd með Glenn Close í
Stokkhólmi,“ segir Sødahl og hlær
að minningunni.
Í kjölfarið losnaði ritstíflan og
handritið að Von varð til.
Svarið annaðhvort já eða nei
Sødahl skrifaði handritið mörg-
um árum eftir að atburðirnir áttu
sér stað og segir hún að það hafi
komið henni á óvart, þegar hún
rifjaði þá upp, og heillað hana um
leið hvaða áhrif þessi dauðadómur
hafði á hana og konuna í mynd-
inni, Önju. „Hún heldur einræðu
um að núna geti hún séð líf sitt í
tímaröð sem hún gat ekki áður.
Og það er enginn tími til að syrgja
og enginn tími fyrir „kannski“,
annaðhvort er svarið já eða nei.
Allt verður mjög skýrt og maður
verður mjög hreinskilinn. Ást-
arsambandið getur auðvitað líka
farið í hundana,“ útskýrir Sødahl.
Kvikmyndin hefur hlotið lofsam-
lega dóma það sem af er og Sø-
dahl er spurð að því hvort gagn-
rýni skipti hana máli. Hún segir
hana auðvitað skipta máli en um
leið sé hún skaðleg. „Ef hún er já-
kvæð rænir hún þig orku og líka
ef hún er neikvæð,“ segir Sødahl
og hlær við.
Kvikmyndin var frumsýnd í
Toronto í fyrra og þá stóð í upp-
hafi myndarinnar að hún væri
byggð á sannri sögu. Sødahl sagði
öll viðtöl hafa, fyrir vikið, snúist
um hennar persónulegu reynslu en
eftir að setningunni var breytt í
,,þetta er saga mín eins og ég man
hana“ hafi athyglin beinst meira
að myndinni sjálfri.
Sammannleg
og persónu-
leg saga
 Maria Sødahl byggði handrit kvik-
myndarinnar Von á eigin glímu við
krabbamein  Minningar verða skýr-
ari í ákveðinni fjarlægð, segir hún
Maria Sødahl
Ástarsaga Andrea Bræin Hovig og Stellan Skarsgård í hlutverkum Önju og Tomasar í kvikmyndinni Von.
GLEÐILEG JÓL
Fjölbreytt úrval glæsilegra
listaverka eftir listamenn Gallerís Foldar
opið til kl. 20 í dag og 10-12 á aðfangadag