Iðjuþjálfinn - 01.01.2018, Side 34

34
Iðjuþjálfar eiga í nánu samstarfi við aðrar
fagstéttir á heilbrigðissviði og að öllu jöfnu
eru þeir hluti af teymi fagmanna.
Teymismeðlimir þurfa að þekkja sitt eigið
hlutverk sem og þekkja hlutverk annarra
teymismeðlima svo að árangursrík
teymisvinna geti átt sér stað. Aukinn áhugi
hefur verið undanfarin ár á því að þróa
þverfaglegt nám til að bæta gæði samvinnu
meðal heilbrigðisstarfsstétta í skjólstæð-
ingsmiðaðri þjónustu. Markmið þverfaglegs
náms er að nemendur frá tveimur eða fleiri
fagstéttum læri með hvor öðrum og um
hvor aðra svo þeir verði færir um að eiga í
árangursríkri samvinnu og bæta með því
heilbrigðisþjónustuna. Tilgangur þessarar
rannsóknar er að kanna viðhorf og þekkingu
hjúkrunarfræðinema á þriðja og fjórða ári
við Háskóla Íslands og Háskólann á Akureyri
á iðjuþjálfun annars vegar og að bera
saman þekkingu og viðhorf milli skólanna
tveggja hins vegar. Einungis ein svipuð
rannsókn hefur verið gerð á viðfangsefninu
á Íslandi og var það fyrir 19. árum.
Rannsóknin er lýsandi þversniðsrannsókn.
Úrtakið var 243 nemendur á þriðja og fjórða
ári í hjúkrunarfræði á Íslandi, þar af voru
103 í Háskólanum á Akureyri og 140 í
Háskóla Íslands. Notaður var spurningalisti
sem sendur var rafrænt til þátttakenda til
að afla upplýsinga um viðhorf og þekkingu
þeirra á iðjuþjálfun. Svarhlutfallið var
46,9% þar sem 114 nemendur svöruðu
könnuninni. Niðurstöður voru settar fram
með lýsandi tölfræði í texta, töflum og
súluritum. Helstu niðurstöður sýna að
þekking þátttakenda á iðjuþjálfun er
takmörkuð en viðhorf þeirra til iðjuþjálfunar
er almennt jákvætt. Ekki er munur á
þekkingu og viðhorfi milli nemenda í
skólunum tveimur. Meirihluti þátttakenda
telur sig þekkja hlutverk og starfsvettvang
iðjuþjálfa en þrátt fyrir það hefur stærstur
hluti þeirra ekki fengið fullnægjandi fræðslu
um iðjuþjálfun í námi sínu og flestir sögðu
að heimsókn á starfsvettvang iðjuþjálfa
væri ekki liður í námi þeirra. Af þessu má sjá
að bæði Háskólinn á Akureyri og Háskóli
Íslands þarf að auka fræðslu milli fagstétta
á heilbrigðissviði, til dæmis í formi
þverfaglegs náms, þar sem það hefur sýnt
sig að þekking á hlutverkum annarra
fagstétta skilar sér í árangursríkari
teymisvinnu og þar af leiðandi betri
heilbrigðisþjónustu.
Lykilhugtök: Iðjuþjálfun, hjúkrunarfræði-
nemar, viðhorf, þekking, teymisvinna,
þverfaglegt nám.
Viðmiðunarstaðlar um færni fagstétta eru
mikilvægir til að stuðla að öruggri og
skilvirkri þjónustu, auka gagnsæi og
aðgreina hlutverk ólíkra starfsstétta, sem
og til áhrifa á mótun náms. Mikilvægt er að
tekið sé mið af þörfum samfélagsins,
menningu þess og sjónarmiðum við þróun
slíkra staðla. Tilgangur þessarar rannsóknar
var að kanna viðhorf iðjuþjálfa á Íslandi, af
fjölbreyttum starfsvettvangi og með
mislangan starfsferil, til þeirrar færni sem
nýútskrifaðir iðjuþjálfar eiga að hafa.
Leitast var við að svara eftirfarandi
rannsóknarspurningu: Hvaða færni þurfa
nýútskrifaðir iðjuþjálfar að hafa til að veita
góða og skilvirka þjónustu, að mati
iðjuþjálfa á Íslandi? Um er að ræða eiginlega
rannsókn þar sem gagna var aflað með
tveimur rýnihópum sem fram fóru í
Reykjavík og á Akureyri í apríl 2017.
Þátttakendur í rýnihópnum í Reykjavík voru
þrír talsins en á Akureyri voru þeir helmingi
fleiri. Stuðst var við opinn viðtalsramma
sem hannaður var af rannsakendum. Við
mótun viðtalsrammans og greiningu gagna
var notast við sniðmátun. Niðurstöður
rannsóknarinnar voru settar fram í sex
þemum: Samband iðju, einstaklings og
umhverfis og tengsl við heilsu; Eflandi og
fagleg tengsl; Þjónustuferli iðjuþjálfa;
Fagleg rökleiðsla og atferli; Samhengi starfs
og breytingasýn og Að nota sjálfan sig sem
verkfæri. Rauði þráðurinn í umræðum þátt-
takenda var mikilvægi samskiptafærni
iðjuþjálfans og myndun eflandi tengsla.
Samhljómur var um nauðsyn þess að iðju-
þjálfi sé sveigjanlegur, bæði í starfi og
samskiptum og að hann hafi skjólstæðings-
miðaða nálgun sér ávallt að leiðarljósi.
Mikilvægi þess að iðjuþjálfi láti rödd sína
heyrast kom einnig skýrt fram þar sem um
var að ræða hlutverk hans sem breytingar-
aðila, talsmanns og frumkvöðuls. Þá töldu
viðmælendur sjálfstraust og sjálfsþekkingu
iðjuþjálfa skipta megin máli sem grunn að
færni hans. Þótt niðurstöður rannsóknar-
innar bendi til þess að ákveðinn samhljómur
sé við alþjóðlega færnistaðla er mikilvægt
að viðhorf iðjuþjálfa hvers lands séu
könnuð.
Lykilhugtök: færni - iðjuþjálfar -
færnistaðlar - eigindleg rannsókn
Höfundar: Halldóra Sif Sigurðardóttir
og Rakel Bærings Halldórsdóttir
Leiðbeinandi: Gunnhildur Gísladóttir
Höfundar: Sigrún Björg Steinþórsdóttir
og Katrín Elva Eiríksdóttir
Leiðbeinandi: Sonja Stelly Gústafsdóttir
VIÐHORF OG ÞEKKING
HJÚKRUNARFRÆÐINEMA Á IÐJUÞJÁLFUN
„ÞETTA ER STÓRKOSTLEGUR
GRUNNUR TIL AÐ GERA NÁNAST
HVAÐ SEM ER“ FÆRNI NÝÚTSKRIFAÐRA IÐJUÞJÁLFA:
SJÓNARHORN IÐJUÞJÁLFA Á ÍSLANDI