Málfríður - 15.12.1985, Page 21

bagalegt að ekki skuli vera fastráð-
inn íslenzkur kennari við deildina.
Dönskudeildin sinnir fyrst og
fremst þeirri faglegu hlið, sem lýtur
að dönskunni sjálfri. Kennslurétt-
indanámið á að leiða kennara inn í
töfraheim „pedagogiskra“ mögu-
leika. Kennslufræði greinarinnar er
þó ekki sinnt þar. Tungumálakenn-
arar fá því aldrei minnstu nasasjón
af kennslufræði erlendra tungumála
þó að árangurinn af starfi þeirra
standi og falli með því hvernig þeim
tekst að miðla kunnáttu sinni til
nemenda. Prautalendingin hjá okk-
ur kennurunum verður því sú, að við
flýjum í þær aðferðir sem við
þekkjum bezt. Pýðingaraðferðirnar
sem voru notaðar af örlæti á okkur í
framhaldsskóla eða jafnvel bók-
menntagreiningu, sem við kynnt-
umst í háskóla. Á þann hátt við-
höldum við stöðnuðum kennslu-
háttum.
Eins og áður er getið eru ótal
tækninýjungar á markaðnum, sem
nýta mætti í þágu kennslunnar. Pessi
tæki er yfirleitt alls staðar annars
staðar að finna en í skólum. Petta á
ekki sízt við um þau tæki, sem að
gagni mættu koma í málakennslu.
Kannski gæti það gefið okkur vís-
bendingu um að mönnum finnist
ekki málakennslan skipta svo miklu
máli eftir allt. Alla vega stenzt
mikilvægi hennar ekki samanburð
við t.d. kennslu í tölvu- eða raun-
greinum. En ef til vill er líka ein
ástæðan fyrir því að kennarar hafa
sætt sig við afar fátæklegan tækja-
kost sú. að þeir hafa aldrei fengið
menntun eða þjálfun í að nota tækn-
ina í þágu kennslunnar.
Pá vil ég nefna það ófremdar-
ástand, sem ríkt hefur í sambandi
við kennsluefni. í mörgárhefurekki
verið á boðstólum kennsluefni. sem
útbúið er fyrir dönskukennslu í ís-
lenzkum framhaldsskólum. Það
hefur því komið í hlut kennaranna
sjálfra að Ieita uppi nothæft efni.
Þrautalendingin hefur orðið samtín-
ingur af smásögum og öðru efni, sem
ætlað er til móðurmálskennslu í
dönskum skólum. Sjónarhorn okkar
íslendinga vantar alveg, þ.e. hverju
viljum við miðla, svo ekki sé minnst
á þá kennslufræði, sem miðar að því
að kenna dönsku sem erlent tungu-
mál.
Árið 1945 þ.e. fyrir 40 árum út-
skrifuðust samtals 115 stúdentar á
öllu landinu. Til samanburðar má
nefna að árið 1983 voru þeir orðnir
1484 talsins og þeim tjölgar enn.
Gífurleg fjölgun nemenda í fram-
haldsskólum hefur í för með sér
breytta samsetningu nemendahóps-
ins. Ef unnt á að reynast að koma til
móts við mismunandi þarfir þessa
ólíka hóps þarf að framleiða náms-
efni, sem tekur mið af mismunandi
kunnáttu og getu nemendanna. Ef
það er mat manna að fjögurra ára
framhaldsnám að loknum grunn-
skóla eigi að vera almenningseign
verður framkvæmdin að vera í sam-
ræmi við það. Þá dugir ekki að láta
eins og skólarnir hafi enn að geyma
hina útvöldu elítu fortíðarinnar.
Árið 1982 var gefin út reglugerð
um stofnun í erlendum tungumálum
við Háskóla íslands. Hlutverk stofn-
unarinnar er samkvæmt reglugerð-
inni m.a.:
..a) Að vera vettvangur rannsókna í hag-
nvtum málvísindum og kennslufræði
erlendra tungumála. og að fást við
hver önnur þau verkefni. er stuðlað
geta að því að efla tungumálakennslu
innan háskólans og utan.
b) Að vera vettvangur rannsókna í er-
lendum tungumálum. sem kennd eru
við Háskóla íslands.
e) Að gangast fvrir öflun og miðlun upp-
lýsinga um erlend tungumál og tungu-
málakennslu. t.d. með ráðstefnum.
fræðslufundum, námskeiðum og fvrir-
lestrum. og með tengslum við erlendar
stofnanir.
f) Að annast rekstur á æfingastofu(m)
heimspekideildar í erlendum tungu-
málum og skipuleggja nýtingu hennar
(þeirra).
g) Að vera til ráðuneytis um kennslu,
námsefni og próf í erlendum tungu-
málum í skólum landsins. svo og um
æfingakennslu stúdenta í erlendum
tungumálum og um námsdvöl þeirra
við erlenda háskóla, í samvinnu við
aöra aöila, sem hlut eiga að máli, og að
fást við hvað annaö, er gildi getur haft
fyrir tungumálakennslu í skólum
landsins."
Pessi stofnun í erlendum tungu-
málum fékk enga fjárveitingu
hvorki árið 1983 eða árið 1984.
Ekki þarf þó að fjölyrða um mikil-
vægi þess, að slík stofnun sé starf-
andi og sinni rannsóknum, er geti
orðið til viðmiðunar við samningu
og gerð námsefnis og við mótun á
aðferðum, sem geri tungumála-
kennsluna markvissari og árangurs-
ríkari.
Islendingar eru fámenn þjóð og
þurfa oft á því að halda að geta skilið
og gert sig skiljanlega á erlendri
grund. Vel menntaðir kennarar
óska eftir endurmenntun til að geta
sinnt störfum sínum í samræmi við
þarfir tímans, tæknimöguleikar eru
óþrjótandi, en eru ekki nýttir í þágu
kennslunnar. Rannsóknir, sem gætu
stuðlað að markvissari og árangurs-
ríkari kennslu eru ekki framkvæmd-
ar. Hver er stefna okkar í þessum
málum? Er hún einhver? Hér verð-
ur að verða breyting á.
Ef ekkert er að gert finnst mér
aðgerðarleysið endurspegla engu
minna ábyrgðarleysi, en afstaða
dönskukennarans til kennslunnar,
sem vitnað var til hér í upphafi og er
það ekki til að auka virðingu manna
á skólunum og því starfi sem þar fer
fram. Eg lýk máli mínu með því að
gera orð danska rithöfundarins Kjell
Abells að mínum. Det sku’ være sá
godt, og sá’ det faktisk skidt.
Atiúur Hauksdóttir er kennari við
Flensborgarskóla í Hafnarfirði.
21