Skólavarðan - 2019, Qupperneq 21

VOR 2019 SKÓLAVARÐAN 21
Tækni / UMFJÖLLUN
allir í vasanum og bíða þess að þeir
hringi eða eigendurnir taki þá upp til að
hringja. Öðru nær. Ef tækifæri gefst, og
jafnvel þótt það gefist ekki, er fólk með
símann í hendinni – en þó ekki endilega
að tala. Það er bara verið að „tékka á
hlutunum“, senda kunningjunum skila-
boð, skoða vefsíður eða sendingar frá
öðrum, svo eitthvað sé nefnt. Sumum
dugir jafnvel ekki einn sími. Í strætó, á
biðstofum, veitingastöðum og kaffihús-
um, alls staðar er fólk gónandi á símann
en tekur varla eftir neinu í kringum sig.
Iðulega má sjá tvö eða fleiri ungmenni
ganga hlið við hlið. Í stað þess að spjalla
saman er hver og einn með augun og
puttana á símanum. Allir kannast við
þessar lýsingar.
Símafíkn
Fyrst eftir að farsímarnir komu til
sögunnar leiddu líklega fáir hugann að
því hve stórt hlutverk þetta undratæki
(sem það vissulega er) myndi leika í
daglegu lífi fólks. Fáum datt í hug að
setja þyrfti sérstakar reglur um notkun
farsímans. Þegar farið er í leikhús eða
á tónleika eru viðstaddir beðnir um að
slökkva á farsímum og við útfarir eða
aðrar kirkjulegar athafnir gildir hið
sama.
Víða hefur farsímanotkunin og það
sem henni fylgir (skilaboð og tölvu-
póstur) mikið verið rædd og á mörgum
vinnustöðum hafa verið settar ákveðnar
reglur varðandi þessa notkun, einkum
tölvupóstsendingar utan vinnutíma.
Margir skólar hafa sömuleiðis sett
ákveðnar reglur um notkun símanna.
Þegar heimilissíminn var eini
sími heimilisins var svonefnd símafíkn
óþekkt en með tilkomu farsímans hafa
margir, og þeim fer sífellt fjölgandi,
orðið símafíkninni að bráð. Þar er
enginn aldurshópur undanskilinn en
tiltölulega fæsta fíkla er að finna meðal
eftirlaunafólks.
Börnunum blöskrar
Á fjölmörgum heimilum er síðdegið og
kvöldmatartíminn eina samverustund
fjölskyldunnar; heimanám, kannski
með aðstoð foreldra, matartilbúningur
og kvöldmaturinn ásamt uppvaski
og tilheyrandi. En síminn kærir sig
kollóttan um slíkt og mörg börn upplifa
það að foreldrarnir séu mjög uppteknir
af símanum.
„Þetta gæti verið mikilvægt“ eða
„ég á von á mikilvægum tölvupósti
vegna vinnunnar“ er algengt viðkvæði
foreldra. Börnunum leiðist þetta og
finnst þau vera afskipt og að síminn sé
sífellt tekinn fram yfir þau.
Símasamningurinn
Fyrir nokkru kvörtuðu börnin í 2. bekk
(7-8 ára) í Fynslundskólanum í Kolding
'ÎNGUFERÈIN ÖÅN ER ¹ UTIVISTIS
3KOÈAÈU FERÈIR
¹ UTIVISTIS
á Suður-Jótlandi undan því við bekkj-
arkennarann að foreldrarnir væru alltaf
svo uppteknir við símann að þeir mættu
ekki vera að neinu. Ein stúlka nefndi að
kvöldið áður hefði hún verið að undirbúa
matinn, mexíkóskar pönnukökur, með
pabba sínum. Hún hefði spurt hvort ekki
væri nóg að hafa þrjú avókadó (lárperur)
í maukið með pönnukökunum. Pabbinn,
með símann í höndunum,
svaraði ekki og þegar hún
spurði aftur hváði hann.
Undir þessa lýsingu tóku
mörg börn í bekknum og
sögðu hana dæmigerða;
foreldrarnir svöruðu út í
hött og gæfu sér einfaldlega
ekki tíma til neins annars
en vera í símanum.
Kennarinn spurði
hvað þau vildu gera í því.
Þá stakk einn nemandinn
upp á því að bekkurinn
myndi í sameiningu
búa til símareglur, eins
konar samning sem
allir á heimilinu myndu
undirrita. Þetta þótti
öllum í bekknum heillaráð
og létu ekki sitja við orðin
tóm. Útkoman var samningur sem
börnin ákváðu að kalla „Símasamning
fjölskyldunnar“. Hann er ekki flókinn.
Síminn er lagður til hliðar
XX Í klukkutíma þegar komið er heim
úr skóla eða vinnu
XX Meðan heimanám fer fram
XX Meðan kvöldmatur er borðaður
XX Eftir kvöldmatinn meðan vaskað er
upp og gengið frá
XX Þegar fjölskyldan horfir á
sjónvarpið saman
Hægt er að bæta við fleiri atriðum ef
þurfa þykir. Fjölskyldan skrifar svo undir
og samningurinn er látinn vera á áber-
andi stað, t.d. á hurðinni á kæliskápnum.
Samstaðan skapar
þrýsting á foreldrana
Andreas Lieberoth, aðjúnkt
við Háskólann í Árósum,
sagði í viðtali við Danska
útvarpið (DR) að annars-
bekkingarnir í Fynslundskól-
anum ættu mikið hrós skilið
fyrir að hafa haft frumkvæði
að símasamningnum. Hann
hafði ekki áður heyrt um
slíkan samning en kvaðst
viss um að margir myndu
notfæra sér hugmyndina.
„Börn vilja nefnilega skýrar
reglur og standa við þær.“
„Samningur skapar
líka ákveðinn þrýsting á
foreldrana, sem fá að heyra
að það séu allir með þennan
samning og þau geti ekki
annað en verið með,“ sagði Andreas
Lieberoth.
Samningurinn er, eins og áður sagði,
nýtilkominn en hefur vakið talsverða
athygli í Danmörku. Danska útvarpið hef-
ur fjallað ítarlega um hann á vefsíðu sinni
og á aðalrás útvarpsins og sömuleiðis
hefur verið sagt frá honum í nokkrum
stærstu blöðum landsins.