Skólavarðan - 2019, Síða 34

34 SKÓLAVARÐAN VOR 2019
SKÓLASTARF / Danmörk
Ófreskjuhan
dbókin
Í ágúst 2018 kom út í Danmörku bók með ofangreindum titli. Hún fjallar þó hvorki um forynjur né furðuskepnur heldur skólakvíða; ótta og
áhyggjur barna yfir því að eiga að fara í
skólann. Ófreskjuhandbókin, Monster-
manualen, er eins konar leiðbein-
ingabók, ætluð börnum, foreldrum og
kennurum.
Það er ekki ný bóla að börn kvíði
því að fara í skólann. Allir sem komnir
eru á fullorðinsaldur minnast þess að
hafa komist í kynni við skólakvíðann
með einum eða öðrum hætti. Hafa
kannski sjálfir verið með kvíðahnút
í maganum
við upphaf
skólaársins eða á
hverjum einasta
degi allan veturinn
– eða átt vini og
skólafélaga sem
svona var ástatt um.
Þótt ekki sé rétt að
halda því fram að þetta hafi verið
talið allt að því eðlilegt var eigi að síður,
að minnsta kosti víðast hvar, lítið um
slík mál rætt.
Margt foreldrið leit á kvíðann
sem eins konar mótþróa sem kannski
tengdist því að barninu gekk ekki
sérlega vel í skólanum. Datt kannski
ekki í hug að mótþróinn tengdist
kvíða, sem aftur hafði svo neikvæðar
afleiðingar þegar að náminu kom.
Með þessu er hvorki gert lítið úr
kennurum á fyrri tíð, né foreldrum.
Kvíðinn var einfaldlega ekki til sem
„fyrirbæri“.
Fyrir fáeinum áratugum voru
námsráðgjafar og skólasálfræðingar
sjaldséðari en stjörnuhrap en nú er það
breytt. Alls kyns ,,greiningar“ fyrir-
fundust ekki og orð eins og lesblinda
og skrifblinda voru ekki til, hvað þá
ofvirkni.
Skólakvíði er röng lýsing
Í danska tímaritinu Folkeskolen.
dk (áður Folkeskolen), sem er eins
og nafnið gefur til kynna tímarit um
skólamál, birtist árið 1997 viðtal við
Palle Hansen sálfræðing á Sálfræði-
ráðgjafastofu Árósaborgar. Í þessu
viðtali hélt hann því fram að það sem
nefnt er skólakvíði (skolefobi) sé í raun
rangnefni. Kvíðinn sem lýsi sér í því að
barn vilji ekki fara í skólann stafi ekki
af því að barninu líði illa í skólanum
og skólinn geri eitthvað rangt, heldur
sé um að ræða aðskilnaðarkvíða. Þetta
orð, aðskilnaðarkvíði, var ekki nýtt af
nálinni en Palle Hansen taldi að orsökin
ætti sér rætur í heimilisaðstæðum og
það var ný ályktun. Hana dró hann af
tilvikum sem hann hafði kynnst í starfi
sínu. Í áðurnefndri grein rekur hann
mál Louise (ekki hennar rétta nafn),
sem var átta ára. Henni gekk vel í
skólanum og átti þar góða vini.
Þegar bekkurinn átti að fara í
skólabúðir í nokkra daga harðneitaði
Louise hins vegar að fara og fékk á
endanum að vera heima.
Síðan gerðist það dag eftir dag
að Louise vildi ekki fara í skólann.
Hún var, sagði Palle Hansen, komin
með skólakvíða. Samtöl hans við
fjölskylduna leiddu svo í ljós að Louise
og móður hennar kom ekki sérlega
vel saman og þær rifust oft en faðir
Louise blandaði sér sjaldnast í málin.
Í samtölum Palle Hansen við Louise
kom fram að stúlkan hafði efasemdir
um hvort mamma hennar elskaði hana
og sama gilti um pabba hennar, vegna
afskipaleysis hans. Með samtölum við
fjölskylduna tókst að vinna bug á skóla-
kvíðanum eða aðskilnaðarkvíðanum.
Borgþór Arn
grímsson sk
rifar