Hinsegin dagar í Reykjavík - aug 2007, Qupperneq 36

Þ o r v A l d u r K r i S T i N S S o N
Sjaldan á ævinni hef ég orðið eins
undrandi og laugardaginn 12. ágúst
árið 2000. Við Rauðarárstíg í Reykjavík
vorum við, rúmlega 150 manns, að
stilla upp göngu. Gleðiganga Hinsegin
daga var í startholunum og brátt
skyldi haldið af stað fyrir hornið á
Hlemmi, niður Laugaveg.
Hvergi sást kvíði á nokkrum manni, samt var
þetta uppátæki litað slíkum kvíða vikurnar
og dagana á undan að mér þótti stundum
nóg um. En nú skyldi bitið á jaxl-
inn. Þetta var ekki í fyrsta sinn
sem hópur lesbía og homma
hafði lagt upp í göngu um
miðborgina. Árið 1993 höfðum
við farið um Laugaveginn 70
saman, og það gerði okkur
gott. Árið eftir tókst að telja 74 í hópnum. Þá
gáfumst við upp og spurðum hvert annað:
Erum við ekki bara að afhjúpa smæð okkar
og umkomuleysi?
Mikið hafði verið deilt um réttmæti
göngunnar sumarið 2000 og úrtöluraddirnar
háværar. Hvernig færi þetta allt saman?
Samt þóttumst við viss um að
tíminn hefði unnið með okkur frá
því um árið, að við gætum treyst
á að 200–300 manns úr hópi vina
og stuðningsfólks myndu mæta og
fagna. En var það nóg? Yrðum við ekki
enn sem fyrr að athlægi þeirra sem
töldu okkur smánarblett á fríðu samfélagi?
Yrði þessi dagur ekki enn einu sinni til að
sanna það sem við áttum að vita, að okkur
væri ætlað að lifa öllu okkar lífi á jaðrinum?
Að það væru nú einu sinni aðrir sem ættu
Laugaveginn og eins gott að horfast í augu
við það?
Hvaðan kom þetta fólk?
Ég var staðsettur með þrjátíu metra langan
blöðrusnák í miðri fylkingu og þegar ég náði
loks fyrir hornið á Hlemmi sá ég það sem
haft hefur meiri áhrif á mig en nokkuð annað
þau tuttugu ár sem ég hafði lagt hreyfingu
homma og lesbía lið. Þúsundir stóðu á
gangstéttunum til að fagna, vera með, bíða
eftir að komast í gönguna og mynda halann.
Og það sem meira var, ég þekkti varla
eitt einasta andlit. Hvaðan kom þetta fólk?
Ég þekkti ekki þjóð mína, en þarna var
hún komin og hafði ákveðið að upplifa
það að vera hinsegin í einn dag og mæta
okkar reynslu á jafnréttisgrundvelli. Svo
sannarlega munar um hvern þann dag sem
heimurinn gengur inn í heim okkar, gengur í
okkar spor, fylgir okkar nótum.
Með árunum vandist maður þessari sýn,
fór að líta á hana sem sjálfsagða. En þá
birtist gestur síðasta
sumar.
Séra Pat Bumgardner,
prestur úr söfnuði hinsegin fólks í New
York, Metropolitan Community Church,
kom til landsins í boði Hinsegin daga í
Reykjavík og predikaði yfir þéttsetnum
bekkjum í Hallgrímskirkju. Þar gerði hún
meðal annars sérstöðu Íslands að umræðu
efni. Hún sagði frá því að í Jerúsalem, þar
sem hún var gestur vikuna áður, hefði orðið
að aflýsa Gay Pride göngu á síðustu stundu
til að stofna ekki lífi göngufólks í hættu.
Hún minnti okkur líka á það
að í heimaborg hennar, New
York, er hliðstæð gleðiganga
vandlega umkringd girðingum
í tilefni dagsins. Alls staðar
þar sem ganga fer um borg-
ina sér lögregla ástæðu til
að reisa virki við gangstétt-
arnar, halda almenningi frá
þátttakendum – einfaldlega til að verja líf
þeirra og limi.
„En í göngunni í gær,“ sagði séra Pat
þegar við settumst niður um kvöldið til að
spjalla saman, „var fólkið á gangstéttinni
beinlínis ofan í okkur, fjölskyldufólk, gamalt
fólk, unglingar og smábörn sem veifuðu
og biðu þess að vera með. Engin lína var
dregin milli manna, allir voru ein fjöl-
skylda. Hugsið nú um það sem ykkur er
gefið,“ sagði séra Pat, „hugsið um hvað
það þýðir að þurfa ekki að draga línu
milli ykkar og annarra. Sjáið vináttu-
vottinn og segið heiminum frá sérstöðu
ykkar svo hann geti lært.“
Okkar stærsta áskorun
Einmitt þetta held ég að sé ein
okkar stærsta áskorun í næstu
framtíð. Að hugsa um
það hvað okkur er gefið
og reyna að nýta það
til góðs. Ísland hefur
margvíslega sérstöðu
hvað varðar stöðu
samkynhneigðra, en
eitt er þar merkilegra en
annað – fjölskylduböndin.
Stór hluti af veruleika hverrar
manneskju snýst um tengsl-
in við ætt og fjölskyldu, við getum
ekki kvatt uppruna okkar svo glatt,
eins og svo margir gera annars staðar í
heiminum til að gera samkynhneigt líf sitt
að veruleika. Nútímamenning Íslendinga
er barnung, fyrsti vísir að vestrænu borgar-
samfélagi hefur orðið til hér á landi í manna
minnum. Við stöndum ennþá öðrum fæti í
samfélagi sveitarinnar og ættarinnar, og
eftir ýmsum leiðum og með ýmsum tákn-
um staðfestum við skyldleikann hvert við
annað. Samstaða ættar og fjölskyldu sem
svo margri ungri manneskju finnst stundum
fjötur um fót, jafnvel aulaleg tímaskekkja,
varð þrátt fyrir allt helsti styrkur hinsegin
fólks á Íslandi við aldamót. Hver skyldi nú
hafa trúað því?