Vinnan - 01.06.1943, Qupperneq 15

’ -áll (úluidii (J'tir (r«ni).
ÍSAFOLD.
XXXII. árg. j
Rcybjarlk IniigiirdaKÍnn 1. júli 1IK>.%
40. blað.
GafDbáturiDn Rejkjatik
ler npp i Borgernsa 20. og 26. júli;
on •uðor I Keflavik 4. og 22. júll.
Bámrinn kemur viS á Akraneei
hverri BorgarijarSaiIerð.
zr k"®r nlt af kl. 8 árdeRle
kúðnn.
Alt at or nóg af öllu i
Verzl. EDINBORG Reykjavik,
þvl einlxp er siglingin p.inga3. nú siðast gnfuskipift Sagi nýkomið sflkklilaðid alls kooar vaminp, nnuð-
Nynjnvðrnni, niiinuðurvðrinn. vcfkiaðurvöruin og tfii hðluft öllu pvi, er menmrmt hafa komist upp
i aft nou 1 kriiiKtiin "i«. 1 nig ok á.
I»nð or bœðl gagn og gaman að koma 1 Edlnborg, elna og )>1S vltiö.
Marconi-lohskeyti.
Meðtekin i Reykjavik frá Poldhu i Corntvall á Englandi.
Fjarlægðin 1S50 rastir (= um 240 mílur danskar).
20. jiini 1905, kl. 10u eiftdnpie.
Brczkt Kuhiabip Aiiconn rak»t n dnnnkt Hkólnakip nólæKt Knupninnnnliörii or »ök«l þvt. Tuttuifu <>s tvolr
elrrnffir druknuðu.
Brozku licrskipið Carnnrvon rnk"t á þýzkn lirrKklpið Coblcnz út af Rpánl. Carnurvon tók vlð KkipNliOfnlnnl
oK dró Coblenz, »eni lckl Imrðl komlð nð, lll Ferrol.
Mr. llay (utanriklNráÖKjnfl Bundnrikjanna) NýktÍNt NnUeKlcKH I Ncwhury. Xow HainpMhirc, «r nýrnnvcikl.
Kcnt iini kvcll. Ncin liann luill rcnKið á lclðinni tli KtimnrbúnLuðnr níiin. Lwtknar dróeo úr þruutuniini og mcnn
Kcra NÓr von um hráðan butu.
28 júnl 1905 kl.T0» Biídcgin.
Fyrlnikipnn frá BtoakeÍMra tclur InndNtjórnnum I Vnr«jú æð»tn licrNtjórnurvald þar.
LÖKrCKliiliðNrorlnKl vnr »kotlnn til bnnn I dnK I hOriiðmnrkaÖNMkálnnum I Vornjá.
Sendihorrann þýzbi I PurÍN licllr aflicnt avar þýzku Hljórnnrlnnur upp á rrniiHbn h(jómnr»kjulið iun Mnrokko.
IILnn [»áttv>enlCKÍ blær á ovnrinu vlrðlnt niýkjn málið þnð, þótt mðnnum »kUJÍNt nein þar »ó linldlð .............
rikjafúndar.
l'mræður fórn fram á »æn»kn riklNþlnKÍnn lum nor»ku mnllð). Stjórnlnnl var ámælt fyrir istððulcyhl. Vm»lr
þclr cr tðluðn hcldii frnm hcmiiðarri'iðNtðruniini. ForNæti»ráðhcrriiiin tnluðl um. Iivcr holniHka væri nð fnra I ófrlð,
mcð þvl uð ríkjKNiiuibund vlð XorvcK ylirunnlnil yrði Ntór <>« Nirddur liiiskl.
Mðnnnm skilRt nvo. hciii Curzon lávnrður (lndlund>0arl) hufl pcllð ( akyn nð hnnn mundl NCKja nl »cr. ncmn
nokkrnr mlkllvægar breytlngar veröl irciðnr á fyrirNklpmmni iun licrNljórii á Indlundl.
I.loydH hraðskcytl frá Odoiwa NCKlr. nð liætt nó nllrl vlnnu þnr á hðhilnnl. SkipNhðfii á licr»kipi þnr á
hðfiilnni gcrðl Numsæri og mjrU forlngjana. og NnBt cr að hún linll liótuð uð »kjótu á bæinn.
|>cssi fyrstu hraðskejii hingað til lands utan úr heimi voru birt hír i bxnum i fyrra dag, um miðjan dag, i frcgnmið;
fri lsafold or Fjallkonunni.
Aldrci hefir ibúum höfuðslaðarins fundist mcira um nokkurn viðburð.
Miðarnir, rauðir að lit, voru fcstir upp viðsvegar um bxinn. 1‘ar fyltist óðara af fólki að lcsa hina miklu nvjung. orðin,
scm flogið hölðu, hvcrt um sig cða hvcrt mcrki um sig, annan eins vcg og nx-rri þvt 4 sinnum alt lsland cndilangt á Vim*
parti úr sekúndu. '
Qg ös var liðlangan daginn I afgrciðslustofum blaðanna af fólki, utan bx|.tr og innan, scm þurfti að ná i frcgnniiðana;
þcim var útbj-tt þar ókeypis.
AUir fundu, að hér hafði gcrst hinn sögulcgasti atburður, sem dxmi cru til á þcssu landi margar aldir.
Landið komið loks i það scm kalla mætti lifrxnt samband við umhciminn.
Hólmanuni alt i cinu kipl fast að hlið hcimsins höfúðbóli, hinni frxgustu bygð og blómlegustu á öllum hncttinum.
Fagnandi kvöddust þeir, sem hittust á strxtum og gatnamótum, ókunnugir jafnt scm kunnugir.
En fyrir brá á stöku stað nokkurs konar vofum, er sáust skrcppa fyrir gótuhorn og inn i fylgsni sín.
Það vorn fáeinar hrxður úr lifvcrði ritsimasamningshöfðingjans, mannsins utan við lögin, — utan vfÖ fjárlögin.
þ e i r sáu n ú fyrir forlög Kartagóborgar.
Isafold birtir fyrstu loftskeytin, sem móttekin vora hér á landi,
árið 1905.
og litlu síöar í eimsk. Gullfoss, hin nýju skip Eimskipa-
féiags Islands. Og þegar svo var komið málum varð að
sjálfsögðu ekki lijá því komizt, að loftskeytastöð yrði
reist í landi tii viðskipta við skipin og önnur skip, er-
lend, er húin voru loftskeytatækjum.
Friðbjörn Aðalsteinsson forstjóri loftskeytastöðvar-
innar í Reykjavík og Þorsteinn Gíslason símastjóri á
Seyðisfirði, höfðu urn þetta leyti smíðað sér tilrauna-
stöð, bæði sendistöð og viðtæki og tókst þeim að ná
með þessum tækjum sínum, sambandi við nokkur skip.
Árið 1916 voru samningar gerðir við Marconifélagið
í London um að reisa loftskeytastöð í Reykjavík og var
hón opnuð til viðskipta tveim árum síðar, eins og fyrr
var getið.
Síðan loftskeytastöðin hóf starfsemi sína hefur þeim
skipum fjölgað ört, sem bóin hafa verið loftskeyta-
tækjum.
Árið 1920 fékk botnv. Skallagrímur, fyrstur íslenzkra
togara, slík tæki til afnota.
Radiomiðunartæki og bergmálsdýptarmælir voru
fyrst sett í íslenzk skip árið 1926, öryggistæki, sem
hafa, á síðari tímum, orðið sjómannastéttinni til ómet-
anlegs gagns. Á sarna ári hóf h.f. Útvarp, undir forustu
Ottó B. Arnar, ótvarpsstarfsemi hér á landi.
Talstöð var fyrst sett í íslenzkan vélbát árið 1928.
Það var Auðbjörn frá Isafirði, eign Samvinnufél. Is-
firðinga. Henry Hálfdánarson loftskeytamaður smíðaði
stöðina. Skömmu síðar var sett upp á Isafirði önnur
samskonar stöð til viðskipta við bátinn — einnig smíð-
uð af Henry.
Síðan 1932 hefur Landssími Islands annazt smíði
slíkra tækja fyrir ísienzk skip og leigt þau viðkomend-
um fyrir ákveðið gjald.
Árið 1930 Jióf ríkisótvarpið starfsemi sína og árið
1935 var opnað talsamband við önnur lönd yfir stutt-
bylgjustöðina að Vatnsenda.
Fyrsti radiovitinn, sem reistur var á Islandi, land-
tökuvitinn á Dyrhólaey, hóf starfsemi sína árið 1938.
Sama ár var talbróin opnuð á loftskeytastöðinni í
Reykjavík og símanotendum á þann hátt gert mögu-
legt að komast í samband við skip á höfum óti, eins og
um venjulegt símasamband væri að ræða.
Hér hefur aðeins verið stiklað lauslega á helztu á-
föngunum í þróunarsögu loftskeytatækninnar, miðað
við framkvæmdir þær, sem orðið hafa í þeim efnum
irér álandi. En þegar rætt er um þessi mál og saga þeirra
rakin, má ekki gleyma því sporinu, sem stærst hefur
verið stigið til að tryggja íslenzkum sjómönnum afnot
þeirrar uppgötvunar, sem öðru fremur hefur valdið
byltingu á lífskjörum þeirra.
Árið 1936 var reglugerð sett um það, samkvæmt
fyrirmælum Alþingis, að frá 1. apríl 1937 skyldu öll
íslenzk skip, sem í förum eru milli Islands og annarra
landa og sem að minnsta kosti hafa 12 manna áhöfn,
og farþegaskip öll, bæði í innan- og utanlandssigling-
um, sem stærri eru en 200 smál. bróttó, hafa fullkom-
lega starfrækta loftskeytastöð. Mun lengi verða í minn-
'um höfð, meðal íslenzkra sjómanna, hin hatrama bar-
átta, sem háð var um mál þetta, bæði á Alþingi og i
dagblöðunum. Og seint mun verða metin að verðleik-
um hin drengilega málsvörn Sigurjóns Á. Ólafssonar
gegn þeirn blekkingavaðli, sem þyrlað var upp um mál-
ið af andstæðingum þess. Barátta hans í þeirn efnum
gaf tilefni, sem kunnugt er, til prófessorsritgerðarinnar
frægu um ferðalagið með e.s. Fulton, þar sem harátta
sjómannastéttarinnar fyrir bættu öryggi, vinnuvernd og
tryggingum, var einu nafni nefnd „Sigurjónska“ í ís-
lenzku stjórnmálalífi, og ákveðnar kröfur gerðar um
afnám slíkra hafta á íslenzku athajnalífi.
Forstöðumaður loftskeytastöðvarinnar í Reykjavík
hefur frá byrjun verið Friðbjörn Aðalsteinsson. íslenzk
sj ómannastétt sendir honum á þessum tímamótum hug-
heilar árnaðaróskir, með þakklæti fyrir samstarfið.
Heill fylgi stöðinni og starfsliði hennar í framtíðinni.
VINNAN
87