Stefnir - 01.05.1962, Síða 32

arfélaganna sem kostnaðarmestar eru á sviði
menningar- og heilbrigðismála og vík nú að
atvinnumálunum.
5) Góðar samgöngur eru frumskilyrði þess
að atvinnurekstur geti blómgast.
Svcitarfélögin við sjávarsíðuna hafa því öll
lagt á það megináherzlu, að bæta hjá sér hafnar-
skilyrðin. Án góðrar hafnar er í sjávarplássun-
um, hvorki um mikla verzlun eða útgerð að
ræða. Hafnargerðir teljast því til þeirra fram-
kvæmda, sem sjálfsagt er talið að ríkið styrki
með beinum framlögum. Reykjavíkurhöfn er
eina undantekningin.
Um hufnargerðir og lendingarbœtur gilda lög
nr. 29 frá 1946. 1 lögunum eru taldir upp þeir
staðir á landinu, sem ríkinu ber skylda til að
styrkja til hafnargerða og lendingarbóta. Það
skilyrði er sett í lögunum, að allar áætlanir um
framkvæmdir hafi verið samþykktar af viðkom-
andi ráðuneyti. Til kostnaðar við hafnargerðir
og lendingarbætur telst: „Hafnargarðar, bryggj-
nr, dýpkanir, uppfyllingar, dráttarbrautir, þurr-
kvíar, krana- og innsiglingarmerki, hafnsögubát-
ar og ennfremur verbúðir í viðleguhöfnum.“
Meginreglan er sú að ríkissjóður greiðir %
hluta kostnaðar við hafnargerð og helming kostn-
aðar við lendingarbætur. Jafnframt hefur ríkis-
stjórnin heimild til þess að ábyrgjast lán vegna
þessara framkvæmda.
Framlög til þessara framkvæmda fara eftir
þeim fjárveitingum sem teknar eru upp á fjár-
lög hverju sinni. Ríkið er nú langt á eftir með
sínar greiðslur og hefur það komið sér iila fvrir
mörg sveitarfélög. Á fjárlögum í ár eru veittar
til hafnargerðar og Iendingarbóta 13,8 millj. kr.
og 7,5 millj. til hafnarbótssjóðs.
Bankarnir hafa lánað töluvert til hafriarfram-
kvæmda en aðal lánveitingarnar munu hafa
komið frá atvinnuleysistryggingarsjóði nú síðari
árin. Einnig verulegar upphæðir verið veittar í
þessu skyni af atvinnuaukningarfé. Þá hefur
ýmsum sveitarfélögum verið útveguð erlend lán
til hafnargerðar og má í því sambandi sérstak-
lega benda á Akranes og Vestmannaeyjar.
Nýlega hefur verið gerð 10 ára áætlun um
hafnarframkvæmdir hér á landi. Eigi hún að
komast í framkvæmd verður óhjákvæmilegt að
útvega erlent lánsfé. Er það eitt af verkefnunum
sem núverandi ríkisstjórn vinnur að.
6) Ef fyrirsjáanlegt þykir að sveitarfélög
geti ekki með hæfilegum vatnsskatti staðið
straum af stofn- og rekstrarkostnaði valnsveitu.
getur ráðherra veitt til hennar styrk, enda hafi
verið tekin upp á fjárlögum fjárveiting til vatns-
veitna. Skv. lögum nr. 93 frá 1947 má styrkur-
inn nema allt að helmingi stofnkostnaðar. Þá
er ríkisstjórninni heimilt skv. nefndum lögum
að ábyrgjast nauðsynleg lán, sem sveitarfélag
kann að taka til vatnsveituframkvæmda. Styrkur
og lán má þó samanlagt ekki fara fram úr 85%
stofnkostnaðar allrar veitunnar. Á fjárlögum í
ár eru áætlaðar til vatnsveitna 1.270.000.00 kr.
Þessi aðstoð mun að mestu leyti hafa verið
veitt hinum smærri sveilarfélögum, þar sem
bæjarfélögin almennt geta staðið undir fram-
kvæmdum á þessu sviði. Vatnsveitur eiga að
vera góð fyrirtæki.
7j Samkvæmt lögum um jarðhitasjóð og
jarðboranir ríkisins nr. 55 1961 geta sveitarfélög
fengið lán úr sjóðnum til þess að standa straum
af kostnaði við jarðhitarannsóknir og boranir
eftir heitu vatni. Lánin verði síðan endurgreidd,
er hitaveitan fer að skila arði.
8) I raforkumálunum hefur orðið sú þróun,
að ríkið er nú orðið eigandi að Sogsvirkjun með
Revkjavík og Laxárvirkun með Akureyri. Eigna-
hlutföllin eru ákveðin í samningi sem staðfest-
ur hefur verið með lögum. Ilíkið hefur haft
forgöngu um öflun lánsfjár til virkjananna og
ábyrgst fyrir þær erlend lán.
Svo til allar Dieselstöðvar í landinu eru nú
30 STEFNIR