Fjarðarfréttir - 01.12.1982, Qupperneq 10

10
Fjarðarfréttir
„ALLT GEKK SAMKVÆMT ÁÆTLUN, NEMA...“
Tveir ungir Hafnfiröingar, Ragnar Gautur Stein
grímsson og Ragnar Bragason segja frá ævintýra
ferð tii ísraels.
„Þreyttir, sveittir,
hungraðir og ó! hitinn er
að drepa okkur! Við
skreiðumst upp fjallshlíð-
ina og húumst við sporð-
drekabiti á nœsta andar-
taki. Við stoppum og lítum
upp. Sólin stingur sér í
augu okkar eins og vatna-
dísa í sœ. Húðin brennur,
en það vita máttarvöldin
að þetta er margfalt skárra
en kuldinn á skerinu. En til
hvers er allt þetta príl og
hvert er ferð okkar heitið?
En, vel á minnst, hvar
byrjaði þetta? Hvar erum
við? Hver á sökina og
hvernig komum við
hingað?“
Sennilega hefur það verið sam-
bland örvæntingar, þreytu, svefn-
leysis og sprengfulls maga sem olli
því að allt virtist sem í draumi. Við
sátum skeifingu lostnir í parísarhjól-
inu og horfðum yfir kóngsins Kaup-
mannahöfn. Skínandi borgarljósin,
sem lýstu upp myrkrið, gerðu veru-
leikann að draumi. Burt séð frá því
að okkur grunaði ekki að við slypp-
um lífs úr parísarhjólinu, sýndist
það enn fjarstæðukenndara að níu
dögum siðar sætum við á Kastrup-
flugvelli og hlustuðum á þýða kven-
mannsrödd segja með hjálp hátal-
ara: „Flight number NB313 to Tel-
Aviv, gate number 11.“ Við fórum
um borð. Flugvélin ók út á brautar-
enda. Stuttu síðar yfirgáfum við
Kaupmannahöfn.
Seinni hluti ferðalagsins var haf-
inn. Við vorum á leið til ísraels.
I fjóra og hálfan tíma virtum við
fyrir okkur stóran hluta meginlands
Evrópu. Þótt við teldum okkur
orðna sæmilega vana hita eftir átta
daga veru í Kaupmannahöfn i hita-
bylgju var það því likast sem við
gengjum á múrvegg þegar við stig-
um frá borði á Ben Gurion-flugvelli
í Tel-Aviv. Móttökurnar voru eins
og vænta mátti. Við okkur blasti
gínandi vélbyssuhlaup. En hér var
land í stríði og við þóttumst alvanir,
glottum út í annað munnvikið er við
sáum græn andlit samferðafólks
okkar, þvi við vissum betur: Hér var
engin hætta. Þó var allur varinn
góður og við læddumst sem kettir
inn í flugstöðvarbygginguna. Og um
leið og við komum inn, þá vissum
við svo sannarlega hvað loftkæling
var. Ó, hvað við áttum eftir að elska
hana.
Allt gekk samkvæmt áætlun:
Eftir áfallalausa passaskoðun, villt-
umst við í flugstöðvarbyggingunni.
En hvað ísraelar voru elskuleg þjóð.
Allir voru svo hjálplegir. En þó voru
leigubílsstjórarnir elskulegastir
allra. Hvað eftir annað snéru þeir
sér að okkur og sögðu: „Can we
help you? Tel-Aviv? Friend, friend.
You want taxi? I'11 give you taxi.“
Og svo brostu þeir svo elskulega,
líkt og snákur sem hæðist að bráð.
Þeir eltu okkur á röndum, svo annt
var þeim um að við týndumst ekki,
því þar í landi er nefnilega erfiðara
að losna við leigubílsstjórana en að
fá þá. Sennilega væru þeir ennþá á
eftir okkur, hefðum við ekki álpast
í veg fyrir einn hinna ábyrgu fara-
stjóra okkar.
Var nú farið til Jerusalem,
þangað sem framundan var viku-
dvöl á hótel Ritz. Klukkan sex voru
hinir þreyttu og svöngu ferðalangar
boðaðir til fundar með fararstjórum
Tjæreborgar (ferðaskrifstofunnar
dönsku). Átti nú að leggja okkur
lífsreglurnar fyrir næstu vikuna.
Það gerðu fararstjórarnir með mikl-
um leikrænum tilþrifum. Og fylgja
hér nokkur helstu boðorðin: 1) Þú
skalt ekki geyma veskið í vasanum.
2) Þú skalt síst treysta þeim sem
hjálplegstir eru. 3) Þú skalt fyrst í
stað ekkert kaupa nema í samráði
við vana menn, alls ekkert. 4) Þú
skalt þamba eins og þú ættir lífið að
leysa allan þann vökva sem nærri
þér er. Skemmtilegt spjall fylgdi í
kjölfarið um hvernig lifa skyldi i
landinu helga.
Um leið og við nutum hinnar ljú-
fengu máltíðar öðluðumst við fyrstu
kynni af hinum stórkostlegu sam-
ferðamönnum okkar, sem allir áttu
sér hliðstæðu í stórslysamynd-
um. Þar var kominn snyrtilegi
maðurinn sem fyrstur hefði staðið
upp ef stórslys bæri að höndum og
hrópað: „No panic“ (hin sanna
óeigingjarna hetja); gamli feiti upp-
fyndingamaðurinn sem alltaf týndi
öllu og helst sjálfum sér, með
honum konan hans; ungi áhugasami
námsmaðurinn; leyndardómsfullu,
þöglu systkinin; og fleiri: Ó, Já: Allt
gekk samkvæmt áætlun.
Hótel Ritz stendur skammt frá
borgarmúrum gömlu Jerúsalem, en
þangað lögðum við leið okkar eftir
matinn í svölu kvöldloftinu. Var
það eins og að stökkva tvö þúsund
ár aftur í tímann inn í ævintýraheim
biblíunnar. Þar sem við nú gengum
í völundarhúsi arabísks ævintýra-
heims eftir þröngum strætum með
seiðandi músík sem bakgrunn var
ekki að furða þótt hugar okkar leit-
uðu til upphafs þessa ferðalags. Allt
hafði þetta hafist þann fyrsta ágúst
er fundum okkar bar saman í Kaup-
mannahöfn og voru þá framundan
átján óráðstafaðir dagar til að eyða
sumarhýrunni. Ljómi sumarfrísins
var sá helstur að við höfðum enga
hugmynd um hvað það bæri í skauti
sér. Eftir átta daga skemmtun og
peningaeyðslu í Kaupmannahöfn,
hvar við höfðum íbúð vinar okkar
að láni, borðuðum á fínustu veit-
ingastöðum, fórum níu sinnum í
bíó, hjóluðum um allt og enduðum
dag hvern í dúnmjúkum sætum með
drykki í höndum á okkar uppá-
haldsbar, litum við að vanda gegn-
um bíóauglýsingar og rákum þá
augun í tilboðsferð til Jerúsalem.
Skipti það engum togum að við
gleymdum bíóinu og skelltum okkur
til hins fyrirheitna lands. Skal því
engan undra þótt okkur fyndist
margt gerast á þessum eina degi.
Skipti það litlu máli þótt við
kæmumst ekki í bíóið, því allt var
ferðalagið sem i kvikmynd.
Að morgni annars dags í Jerú-
salem beið okkar venjulegur
continental morgunmatur í stað
æsilegra ísraelska krása, en það
gerði ekki mikið til þar sem boðfé-
lagarnir bættu það margfaldlega
upp, svo ekki sé minnst á þjónana.
Strax eftir morgunmat hófust hinar
týpísku skoðanaferðir sem engin
getur án verið sem fer til framandi
landa. Fórum við í fimm ferðir með
Tjæreborg en notuðum tvo daga til
eigin óhlutdrægna rannsókna á
Ísraelsk-Arabísku mannlífi. Auk
þess nýttum við kvöldin til hins
ýtrasta til að kynna okkur kaffihús
og næturlíf Jerúsalem, en komumst
þó ekki í miðbæ Vestur-Jerúsalem
fyrr en að kvöldi þriðja dags. Þegar
farið er úr Austur-Jerúsalem til
Vestur-Jerúsalem er munurinn svip-
aður og þegar stigið er út úr lifandi
þjóðminjasafni inn í stórborgir
Vestur-Evrópu. í þessum kvöld-
göngum okkar var hálfvegis stefnt
á kaffihús, svo eiginlega voru þetta
kaffihúsakvöldgöngur. Gangan yfir
til Vestur-Jerúsalem var ævintýri út
af fyrir sig. Allstaðar var sölu-
mennskan að verki þótt komið væri
myrkt kvöld. Fátt er hættulegra, sé
manni annt um peningana, en stinga
við fæti framan við minjagripabúð.
Koma þá þegar í stað sölumennirnir
svífandi að eins og gammar á bráð.
Það var alltaf jafn afslappandi að
setjast inn á nútíma kaffihús i
Vestur-Jerúsalem og virða fyrir sér
það sem i boði var fyrir sælkerann.
Kaffiþambarar höfðu minnst úr sjö
gerðum kaffis að velja, allt frá
venjulegu kaffi til bleksterks tyrk-
nesks kaffis með gromsinu í.
Kökurnar náðu yfir allan einkunn-
arrskalann frá núlli og upp í tíu og
brögðuðust yfirleitt hið besta, fyrir
utan það að tilfinnilega vantaði
þeyttan rjóma. Þar sem óhætt var
að versla, þ.e.a.s. þar sem ekki
þurfti að prútta, var verðlagið
svipað því sem við þekkjum.
Það kom sér ákaflega vel að hafa
lágmarks þekkingu á biblíusögum
þar sem maður fetaði oft á dag í fót-
spor einhverrra Biblíupersóna, ekki
síst Jesús sjálfs. Það lét óneitanlega
einkennilega í eyrum að heyra leið-
sögumanninn segja: „Hér gæti Jesú
hafa fæðst“. „Hér trúa menn að
Jesú hafi verið dæmdur“. „Nú
fetum við í fótspor Jesú með kross-
inn“ og „Hér gæti krossinn hafa
staðið.“. Þegar leiðsögumaðurinn
sagði það síðastnefnda stóðum við
inni í stórri og mikilli kapellu með
Ragnar Bragason
loftpressur á fullu allt í kring sem
notaðar voru til viðgerða. Meðal
annars heimsóttum við Galíleu-vatn
og komumst að því að það er ekki
að furða þótt Jesú hafi gengið á því
þar sem bátafargjöldin eru hrika-
lega há. í einar tíu mínútur undirbjó
,,guidinn“ okkur fyrir þá miklu lifs-
reynslu að fara yfir Jórdanfljót.
Þegar að fljótinu mikla kom voru
allir dregnir út úr bílnum, því það
er trú manna að maður verði að
nýjum manni við að ganga yfir. En
hið mikla fljót reyndist aðeins orðið
smá spræna vegna hinna miklu
áveituframkvæmda ísraela. Ekki
fundum við tiltakanlega til breyt-
inga á okkur eftir göngu þessa.
Einhverju sinni áttum við leið
framhjá Dauðahafinu og var þá
ákveðið að baða skrílinn. Þótti þeim
sem í vatnið fóru það hin mesta lífs-
reynsla og trylltist annar greinarhöf-
unda þegar í saltið kom. Allt það
sem hægt er að segja um bað í
Dauðahafinu mun aldrei hljóma
sem annað en ýkjur. Maður fékk
sterka tilfinningu fyrir því hvernig
korktappa líðu í vatni. En á meðan
annar lét fara vel um sig í vatninu
og hinn tók myndir í gríð og erg,
hvað við allsvakalegur sprengihvell-
ur og varð greinarhöfundum ekki
um sel. Vorum við nú lentir í miðri
loftárárs? Ekki varð það nú séð af
svip ísraelana í kring, sem vart
virtust taka eftir ósköpunum. Já,
öllu má venjast, en það má líka
segja að sé einkennilegt að vera í
sumarfríi fimmtíu til hundrað kíló-
metra frá blóðugu stríði. Á þessum
degi gerðist upphaf greinar okkar og
skal því ekki lýst nánar. Dauðahafið
er lægsti punktur jarðar, 397 metra
undir sjávarmáli, og skemmtum við
okkur konunglega við tilhugsunina
jafnvel þótt geislar hádegissólarinn-
ar dunduðu sér við að steikja okkur
í hina fullkomna logni við um 50
gráðu hita á Celsius. En við stóð-
umst prófraunina og vildum þetta
heldur en vetrarkuldann sem beið
okkar á íslandi.
Auk þess sem þegar er nefnt
heimsóttum við fjölda þekktra staða
sem of langt mál yrði að telja upp.
Öðrum af þeim tveim dögum sem
við notuðum til eigin rannsókna
eyddum við í mikla gönguferð nær-
fellt hringinn í kringum Jerúsalem.
Við létum hitann ekkert á okkur fá
og svöluðum þorsta okkar á Hilton-
hótelinu. Lentum við þar í samræð-
um við amerískan milljónamæring
af Gyðingaættum og konu hans,
Ragnar Gautur Steingrímsson
sem borguðu tvö hundruð dollara
fyrir nætursvefninn. Eyddum við
um tveim klukkustundum í þessum
mjög svo glæsilegu húsakynnum og
ræddum við fólk þetta um peninga,
gyðingdóm og heimsmálin. Þar á
eftir litum við á Knessið og aðrar
nýtískulegar byggingar í Vestur-
Jerúsalem. Bar þessa gönguferð
okkar upp á laugardag, sabbatinn,
og gerðum við þá okkur ljósan
muninn á milli hins ísraelska og
arabíska heims, þar sem hinar alda-
gömlu siðavenjur voru í heiðri
hafðar í Vestur-Jerúsalem, þar sem
Gyðingarnir ráða lögum og lofum.
Á meðan gekk lífið sinn vanagang
í Austur-Jerúsalem.
Daginn eftir fórum við í eigin
rannsóknarferð til Tel-Aviv. Urðum
við þá enn varir við hinar miklu
andstæður sem ríkja í Israel, því
Tel-Aviv er eingöngu byggð af Gyð-
ingum og tekur mörgum nútíma-
borgum hins vestræna heims fram
hvað glæsileik snertir. Varð nú kú-
vending í áliti okkar á ísrael til betri
vegar. Þetta var sem að koma til
annars lands og urðum við okkur til
skammar með því að ætla að prútta
um verð, en eftir samskipti okkar
við Arabana í Jerúsalem stóðum við
í þeirri trú að prútt væri þjóðar-
venja.
Allt of fáum dögum eftir að við
fyrst snertum jörð i ísrael, áttum við
enn fjögra og hálfs tíma flug fyrir
höndum. Áður en við fengum að
stíga inn í flugstöðvarbygginguna
urðum við að ganga frá einum
öryggisverðinum til annars, úr einni
tollskoðuninni til annarrar og úr
einni yfirheyrslunni í aðra, því hér
var land í stríði.
Það rigndi í Kaupmannahöfn og
borgarljósin spegluðust í pollunum
þegar við komum þangað klukkan
níu um kvöld. Leið okkur nú rétt
eins og við værum komnir heim og
tómleikatilfinningin greip okkur
sem alltaf grípur mann þegar ferð
er á enda, jafnvel þótt enn væri löng
leið fyrir höndum heim. f þessari
þægilegu tómleikavímu fórum við í
íslendingahúsið, teygðum úr löpp-
unum og spjölluðum við fólk. Við
fórum seint að sofa og vöknuðum
seint. Fylgdum við þá eftir vikugam-
alli hugmynd og fórum í bíó. Síðan
trítluðum við í búðir, gengum um,
kvöddum Kaupmannahöfn, sumar-
fríið og hið ljúfa líf. Seint um kvöld-
ið svifum við í loftið með ævintýra-
legar minningar geymdar í rugluð-
um hausum.
Frá Jerúsalem
Við Dauðahafið