Fjarðarfréttir - 01.12.1982, Side 18

18
Fjarðarfréttir
KUBUFERÐ 25. JUNI -
N. Valdimarsson segir frá
Albert H.
Óviðráðanleg forvitni að kynnast
því sem er að einhverju eða öllu leyti
hulið eða er haldið leyndu dregur
fólk sí og æ út í alls konar ævintýri.
Sem ungling dreymdi mig dag-
drauma að fá tækifæri til að sjá mig
um í heiminum og kynnast fjar-
lægum þjóðum. Ég man Ijóslega
hugarvíl mitt þegar ég eitt sinn á
mínum ungu árum veiktist skyndi-
lega og hélt að ég væri að deyja úr
botlangabólgu. Ég bað þess heitt að
fá að lifa lengur, því aðjnig langaði
svo mjög að sjá svolítið meira af
þessari veröld. Á háskólaárum
rnínum fékk ég loks tækifæri til að
sjá meira en mitt kæra föðuriand.
Norðurlödin urðu fyrir valinu og
svo Evrópa öll. Forvitnin dró mig
til Austur-Evrópu. Þar ferðaðist ég
um mörg lönd og naut þess ríkulega
að kynnast öðruvísi mannlífi en ég
var vanur.
Að námi loknu fluttist ég heim til
íslands, því að ,,heima er best að
vera“. Ég var fullsaddur á flakkinu
í bili og hafði það á tilfinningunni
að ég ætti lítið eftir að upplifa ný-
stárlegt í þessari heimsálfu. Árin
liðu og ég fylgdist vel með heims-
málunum. Því er þó ekki að leyna
að vissir hlutar heims urðu útundan,
og eitt af þeim löndum sem urðu
mér meir og meir hulin með árunurn
var Kúba. Þaðan fréttist lítið, og
ekki minnkaði forvitni mín við það
að uppgötva aftur og aftur að það
litla sem kom í heimsfréttunum var
lítið trúverðugt. Auðvitað hef ég
leitað eftir sönnum fróðleik um
margar aðrar þjóðir án þess að láta
verða af því að gera vettvangskönn-
un. Oftast er slíkt ókleyft fyrir fólk
flest, bæði of dýrt og óaðgengilegt.
Ódýrar ferðir, eins og t.d. sólar-
landaferðir, gefa fólki ekki kost á
að kynnast raunverulegu lífi fólks í
framandi löndum. Ég hef lítinn
áhuga á slíkum ferðum, en þegar ég
frétti af vinnu- og kynningarferð til
Kúbu, sem Vinaáttufélag íslands og
Kúbu (VÍK) skipulagði ásamt
systurfélögum sínum á hinum
Norðurlöndunum, þá þurfti ég ekki
miklar upplýsingar í viðbót áður en
ég ákvað að fara í ferðina.
Allt frá 1970 hafa slíkar kynnis-
ferðir verið farnar árlega frá
Norðurlöndum, og eru Kúbanir því
orðnir vel þjálfaðir í að taka á móti
ferðafólkinu og koma því svo fyrir
að það fái að kynnast náið kúb-
önsku þjóðlífi.
Vináttufélag íslands og Kúbu
(VÍK) hélt námskeið fyrir tilvonandi
Kúbufara. Það hófst s.hl. apríl-
mánaðar. Við lásum fjölritað upp-
lýsingarrit um Kúbu, og þeir sem
áður höfðu gerst Kúbufarar sögðu
frá reynslu sinni, Ingibjörg Haralds-
dóttir, formaður VÍK, stjórnaði
námskeiðinu, og var hún einnig
okkar aðalfræðari. Hún bjó á Kúbu
í 6 ár, og þekkir því náið bæði land
og þjóð. Við fengum góða innsýn
í sögu kúbönsku þjóðarinnar allt frá
því fyrir Kólumbus. Kúba varð
spænsk nýlenda. Spánverjar þrælk-
uðu og drápu frumbyggja landsins
og fluttu svo svertingja frá Afríku
þegar þá vantaði fleiri þræla. Spán-
verjar misstu ítök sín á Kúbu laust
fyrir síðustu aldamót í hendur
Bandaríkjanna. Ekki tók þá betur
við, því að bandarískir auðmenn
arðrændu kúbönsku þjóðina. Þetta
er blóðug raunasaga allt þar til kúb-
anska þjóðin braust undan okinu
með Fidel Castro í broddi fylking-
ar. f ársbyrjun 1959 varð kúbanska
þjóðin loks sjálfstæð og gat ráðið
sínum málum án erlendrar íhlutun-
ar. Á síðustu 23 árum hefur kúb-
anska þjóðin risið úr sárustu
fátækt, og getur nú talist meðal
þeirra þjóða heims sem skapar
öllum þegnum sínum góð lífs-
skilyrði. Eljusemi og dugnaður
þjóðarinnar svo og mannúleg
stjórnvinnsla Fidel Castro og félaga
hans hefur m.a. gert þetta kleyft á
svona skömmum tíma. Hér er ekki
mikið sagt, en eitt er víst að náin
þekking á sögu kúbönsku
þjóðarinnar gerði mér kleyft að
skilja svo ótal margt sem fyrir mig
bar á Kúbu.
Ferðalagið til Kúbu og mín
fyrstu kynni þar.
Lagt var af stað snemma morg-
uns 25. júní. Þota Flugleiða flutti
okkur íslendingana, 22 talsins, til
Kaupmannahafnar. Þar gistum við
eina nótt á farfuglaheimili ásamt
Norðmönnum. Frá Noregi komu 24
að þessu sinni og eins og í fyrri
Kúbuferðum komu þeir til að verða
nánustu ferðafélagar okkar íslend-
inganna. Danir og Svíar voru fjar-
lægari, e.t.v. vegna þess að þeir
voru svo margir, um 60 frá hvoru
landi. Finnar voru fjarlægari aðal-
lega vegna tungumálaerfiðleika, en
38 komu þaðan.
Þessar árlegu vinnu- og kynning-
arferðir norrænu þjóðanna til Kúbu
ganga undir nafninu „Brigada
Nordica,,, skammstafað BN. í þær
komast árlega um 200 manns.
Nefnd á vegum vináttufélaga Kúbu
á Norðurlöndunum sér um að út-
vega sem ódýrast fargjald fyrir allan
hópinn, ákveður hámarksfjölda
þátttakenda frá hverju landi o.s.frv.
Að þessu sinni var samið við danska
ferðaskrifstofu sem hefur sérhæf-
ingu í að skipuleggja ferðir til Kúbu.
Flogið var með austurþýska flugfé-
Iaginu Interflug fyrst til Berlín og
þaðan með þotu til Kúbu með milli-
lendingu á Ganderflugvelli á Ný-
fundnalandi. Ferðaskrifstofan hefur
sjálfsagt fundið þessa leið ódýrasta.
Eitt er víst að ódýrt er að fljúga með
austur-evrópskum flugfélögum, en
sú staðreynd að stjórnvöld Banda-
ríkjanna halda uppi viðskiptabanni
á Kúbu og reyna að þvinga aðrar
„vestrænar þjóðir“ til að beygja sig
eftir sínum vilja í þeim efnum setur
svo sannarlega sinn svip á samskipti
Kúbu við umheiminn. Ferðin með
Interflug var þægileg. Við fengum
góðan mat og rauða leista til að hafa
á fótunum. Lýsóllyktin bar vott um
hreinlæti og minnti mig þægilega á
Rússlandsferð mína sumarið 1967,
en samferðafólk mitt lét lítt af
þessari ágætu ,,austantjaldslykt“. Á
Gander var glaðasólksin, sann-
kallað „gott íslenskt veðurlag,“
svalt og tært loft. Landslagið
hrjóstrugt kjarrlendi á ávölum
hæðadrögum. Allt yfirbragð á flug-
vellinum minnir á Keflavíkurflug-
völl. Þegar ég kom í hlýjuna og
gróðursældina í Havana, höfuðborg
Kúbu, 4 klsts. síðar, þá fann ég að
koman til Gander kryddaði vel þau
fyrstu áhrif sem ég varð fyrir við
komu mína til Kúbu. Það var
byrjað að kvölda og hitinn vel yfir
30°C. Ég skimaði eftir pálmatrjám,
en þau setja sterkan svip á landslag-
ið á Kúpu. Ég sá þau í fjarska þessi
merkilegu tré sem ég las fyrst um í
barnaskóla. Á flugvellinum gekk
allt fremur greiðlega fyrir sig. Bið-
raðir mynduðust við skoðun á
pappírum og við fundum fyrir hit-
anum í mannhafinu þar sem beðið
var eftir farangrinum. Margir
stundu og svitinn rann, en enginn
féll í yfirlið. Þegar við komum út úr
flugstöðvarbyggingunni var myrkur
skollið á og okkur fannst notalegt
í kvöldsvalanum, sem var þó um
30°C. Margt fólk tók á móti okkur
og vísaði okkur á fólksflutningar-
bíla sem biðu okkar. Þar sem við
biðum við bílana var mér litið upp
og sá þá vaxandi tungl ótrúlega hátt
á himni. Pálmatrén, hitinn og stað-
setning tunglskífunnar á himninum
voru fyrstu náttúrlegu teiknin, sem
FARGJALDASTYRKIR
Bæjarsjóður Hafnarfjarðar tekur þátt í fargjalda-
kostnaði nemenda úr Hafnarfirði, sem sækja skóla
til nágrannabyggðarlaganna.
Rétt á fargjaldastyrk eiga þeir nemendur, sem
stunda nám í framhalds— og sérskólum, enda
standi námið yfir í a.m.k. eina önn (3 — 4 mán.)
og ljúki með prófi eða veiti starfsréttindi.
Nemendum er bent á að snúa sér til bæjarskrif-
stofunnar, Strandgötu 6, og fá þar eyðublöð, sem
fylla þarf út og fá stafest hjá viðkomandi skóla.
Útborgun fargjaldastyrkja fer fram í des.—jan.,
fyrir fyrri hluta skólaársins, en í apríl — maí fyrir
síðari hluta skólaársins.
Sérstök athygli er vakin á því að vitja þarf
styrkja fyrir liðið skólaár fyrir l.ágúst ár hvert, ella
fellur réttur til þeirra niður.
Bæjarritarinn í Hafnarfirði.
Hér er íslenski hópurinn að vinna við að reisa orlofshús á nýju útivistar-
svæði skammt frá Havana. Pálmablöð eru notuð sem klæðning á þakið
og fornu byggingarlagi Indíána haldið við. Þessi hús reynast vel á Kúbu.
24. JÚLÍ 1982
Greinarhöfundur, Albert H. N.Valdemarsson ásamt konu sinni Ingibjörgu
Sigmundsdóttur og syni þeirra, Óskari.
sögðu mér ótvírætt að ég væri
staddur í suðlægu landi. Viðmót
heimamanna og fjölskrúðugur litar-
háttur var í fyrstu framandi, en
glaðværðin og velviljinn í okkar
garð leyndi sér ekki, og ég fann
strax til vissrar öryggistilfinningar
sem erfitt er að lýsa. Fólksflutninga-
bílarnir voru gamlir strætisvagnar,
sem skröltu mikið. Klukkustundar
akstur frá flugvelli út í sveit til
vinnubúðanna komu mér til að
minnast kaupstaðaferða æskuár-
anna í skröltandi bílum. Lítið sást
vegna myrkurs, en af og til var keyrt
gegnum byggðakjarna þar sem fólk
stóð forvitið úti á svölum húsa sinna
og horfði á bílalestina fara hjá. Jú
mér tókst að fá á tilfinninguna að
ég væri kominn til lands, sem til-
heyrir ,,þróunarlöndunum“. Þó
sást það ekki á útliti og klæðaburði
fólksins, heldur frekar á hinum ytri
efnislegu gæðum. í vinnubúðunum
var tekið á móti okkur með söng og
hljóðfæraslætti. Fólkið stóð í löng-
um röðum og klappaði í takt við
tónlistina. Gleðin skein úr hverju
andliti, og ég fann mig velkominn
þegar ég gekk gegnum fólksmergð-
ina inn í stóran fundarsal, sem var
opinn í alla enda. Móttökuathöfnin
var stórbrotin og alveg ógleyman-
leg. Þarna sátum við í salnum. Ég
leit í kringum mig og sá fólk alls-
staðar, öll sæti voru setin, fólk stóð
meðfram veggjum og andlit sáust í
öllum dyrum og glu^gum, sum svört
önnur hvít og allt þar á milli, glöð
og eftirvæntingarfull. „Þetta er
Paradís á jörðu“, hugsaði ég, um
leið og ég áttaði mig á því að hér
þarf ekki að Ioka kulda úti opið
milli baks og veggja, og ekkert gler
í gluggum.
Kvöldmaturinn var ríkulegur, kjúkl-
ingar, hrísgrjón og grænmeti. Mat-
salurinn var langur og lokaður upp
í rjáfur, flugnanet fyrir öllum glugg-
um og málverk af tveim hönum í
slag yfir afgreiðsluborðinu. Þá var
okkur vísað á svefnskála. Þröngt
var þar leginn bekkurinn miðað við
okkar venjur. Langur gangur eftir
miðju endilöngu húsi milli fótagafla
kojanna og fataskápar milli koja.
Yfir rekkjum eru strengd þéttriðin
net til varnar moskítóflugum. í búð-
unum höfðum við ýmis þægindi,
pósthús, banka, læknisþjónustu,
rakarastofu, þvottahús, bókasafn,
útisamkomustað með leiksviði,
verslun, bjór- og ölsölu, sjónvarps-
herbergi, tafl- og spilaherbergi,
íþróttavelli, fundarsal með hátalara-
kerfi og aðstöðu fyrir túlka, útibíó
og magnólundinn. Mangólundurinn
er svolítið afsiðis og þar mátti
dansa, syngja og spila á hlóðfæri
eftir kl. 23.00 á kvöldin. Magnótré
eru há og mikil ávaxtatré. Þau flétta
krónur sínar saman hátt yfir
mangólundinum. Milli trjánna er
komið fyrir borðum og bekkjum og
malbikuð breiðgata er notuð fyrir
dansgólf. Ég átti erfitt með svefn
fyrstu nóttina vegna hita og mér
fannst ég vera óþægilega innilokað-
ur undir moskítónetinu. En þetta
vandist furðu fljótt.
FYRSTI DAGURINN Á KÚBU.
Sunnudagurinn 27. júní var minn
fyrsti heiti dagur á Kúbu. Hann var
óendanlega viðburðaríkur, og ég
ætla hér að taka það ráð að láta það
flakka sem ég skrifaði í stuttu máli
í dagbók mína. „For snemma á
fætur, í sturtu og út í morgunsval-
ann. Sólin kom upp kl. að ganga
sjö, allt baðað í morgundögg. Kl.
9.00, eftir morgunmat, var fundur
með kúbönsku fylgdarliði okkar ís-
lendinganna. Við myndum einn
vinnuhóp, 22 landar ásamt fjórum
kúbönskum háskólanemum, sem
tala sæmilega ensku. Þeir verða með
okkur í blíðu og stríðu allan tímann.
- Sólskin og hiti, og undir hádegi
fann fólk að mangólundurinn var
líka þægilegur um miðjan daginn.
Þar er gott að liggja undir laufum
trjánna og drekka kalt öl. - Róleg-
heit yfir fólki í hádegishitanum. -
Að loknum hádegisverði kl. 12.00
var farið í könnunarferð til Havana.
Nú sáum við hið gróðurríka lands-
lag betur og að allir vegir voru með
bundnu slitlagi. Á leið okkar inn í
miðbæ höfuðborgarinnar sáum við
m.a. fólk og húsnæði þess, sykur-
reyrekrur, kýr á beit og samyrkju-
Götumynd frá Havana. Strætisvagninn er smíðaður á Kúbu, en hinn er
af gamalli amerískri gerð, en slíkir bílar eru áberandi á Kúbu, sumir yfir
30 ára gamlir. Kúbubúar eru snillingar við að halda þeim gangandi, þótt
ekkert fáist í þá.