Íslenskt mál og almenn málfræði - 2020, Blaðsíða 169

fleiri tungumál eru töluð í sama samfélaginu. Þótt margt sé vitað um slíkt
sambýli og áhrif þess á tungumálin sem um ræðir er alls óljóst hvort og að
hve miklu leyti hægt er að yfirfæra þær niðurstöður á stafrænt mál sam -
býli. Rannsóknir á stafrænu málsambýli eru mjög fáar enn sem komið er
og þær niðurstöður úr rannsóknarverkefninu sem fjallað er um í þessari
grein hafa þess vegna almennt fræðilegt gildi. Rannsóknarspurningar sem
leitast er við að svara í greininni eru eftir farandi:
(1) Hvernig er stafrænt málumhverfi þátttakenda? Hvernig er notkun
þátttakenda á stafrænum miðlum háttað?
(2) Hvaða viðhorf hafa þátttakendur til ensku og enskunotkunar?
(3) Hvernig er enskunotkun þátttakenda háttað?
(4) Að hve miklu leyti skýra stafrænt ílag og viðhorf enskunotkun íslenskra
unglinga?
Niðurstöðurnar sýna að stafræn málnotkun allra þátttakenda er mikil.
Allir aldurshópar fá einkum óvirkt stafrænt ílag, þ.e. með áhorfi, en yngri
aldurshópar horfa frekar á efni sem nálgast má á netinu og er að líkindum
aðallega á ensku og oft án texta en eldri þátttakendur horfa frekar á efni
á íslenskum sjónvarpsstöðvum. Yngri þátttakendur fá meira virkt staf-
rænt ílag, sem þeir bregðast við með tali eða skrifum, en þeir sem eldri
eru, t.d. í gegnum samfélagsmiðla og með spilun tölvuleikja, en á þeim
vett vangi eru líkur á ensku miklar. Yngri þátttakendur eru einnig jákvæð -
ari gagnvart ensku og enskunotkun en þeir sem eldri eru. Enskunotkun
allra þátttakenda er mikil en óvirk notkun er meiri en virk, þ.e. þátttak-
endur hlusta og lesa meira á ensku en þeir tala hana og skrifa. Þar kemur
einnig fram aldursmunur þar sem enskunotkun unglinga og yngra fólks
er meiri en þeirra sem eldri eru. Athugun á því hvað gæti haft áhrif á
enskunotkun unglinga leiddi í ljós að jákvæð viðhorf til ensku og ensku-
notkunar hefðu besta spágildið, ásamt virkri stafrænni málnotkun eins og
tölvuleikjum.
Efnisskipan greinarinnar er á þessa leið: Í 2. kafla verður fjallað um
stafrænt málsambýli íslensku og ensku og í framhaldi af því verður sjón-
um beint að rannsóknum á áhrifum mismunandi ílags á málnotkun og
hvernig magn og gæði ílags skipta máli. Þessar niðurstöður verða settar í
samhengi við stafrænt málumhverfi nútímans og rætt um möguleg áhrif
þess á enskunotkun á Íslandi, t.d. hvað varðar gagnvirkni í stafrænum
samskiptum. Í 3. kafla verður aðferðafræði verkefnisins lýst og fjallað um
úrvinnslu þeirra gagna sem notuð voru við skrif greinarinnar. Í 4. kafla er
stafrænt málumhverfi þátttakenda kortlagt, farið yfir það hvernig ensku-
Stafrænt málsambýli íslensku og ensku 169