Fréttabréf Ættfræðifélagsins - apr 2020, Qupperneq 18

18http://www.ætt.is
Fréttabréf Ættfræðifélagsins í apríl 2020
aett@aett.is
Það kom mér meira en lítið á óvart að heyra Kára
Stefánsson lýsa því yfir að margt benti til þess að
við erfðum reynslu forfeðranna! Ja, öðruvísi mér
áður brá. Hvort eða hvenær það verður sannað
veit ég ekki, en ég fór auðvitað að hugsa minn
gang og um mínar erfðir, ættuð að hálfu vestan af
Breiðafirði og úr Hrútafirðinum, þar sem sjórinn
bæði gaf og tók, kynslóð fram af kynslóð.
Langalangafi minn Ólafur Björnsson bóndi á
Hlaðhamri, Kollsá og víðar, missti fjögur barnanna
sinna í sjóinn, tvö í einu, dóttur og son um tvítugt.
Þau voru að koma frá Drangsnesi úr verinu og hurfu í
hafið ásamt tveim öðrum ungum mönnum. Um þenn-
an missi orti hann langalangafi minn um sextíu erinda
erfiljóð þar sem hann segir m.a.
Nokkur strá mig stinga finn
stríði háu svarinn.
Sveif það á nær systkinin
sukku í bláan marinn.
Satt skal greina blika brár
bana kvein í spjóti.
Tvö í einu svöðusár
sjást á fleinanjóti.
Síðan horfði hann á gamals aldri á eftir þriðja
barninu sínu, honum Birni langafa mínum, ofan í
Hvammsfjörðinn, við Hvítabjarnarey, meðan Agnes
langamma mín, gekk með fimmtánda barnið þeirra.
Þá orti hann, lífsreyndur og gamall:
Um of ei trega tjáir hér
tímanleg sú reynsla finnst.
Þetta vegur okkar er
allra þegar varir minnst.
Týndist í hafi
Síðar átti Breiðafjörðurinn trúlega líka eftir að gleypa
Guðmund afabróður minn á Melum og svo Valgeir
bróður hans, ásamt tveim ungum frændum mínum, í
ofsaveðri sem brast á í desember 1935, aleigu Sigríðar
á Ytrafelli, konu Valgeirs, sem á að hafa sagt: Nú hef
ég ekkert að gráta lengur.
Enn nær mér hjó svo dauðinn, þegar Magnús, bróð-
ir mömmu minnar, drukknaði á Hvammsfirði, aðeins
tvítugur, ásamt þrem öðrum á sama aldri. Hann var
reyndar ekki fæddur þegar faðir hans, Guðfinnur afi
Guðfinna Ragnarsdóttir:
Reynsla og erfðir
minn, týndist í hafi árið 1898, þá gekk Sigurbjörg
amma mín með hann. Þá var afi á skipinu Önnu Soffíu,
sem lenti í ofsaveðri og rak langleiðina til Grænlands,
svo langt að þeir sáu fjöllin á Grænlandi. Allt brotnaði
ofan af skipinu og afi á að hafa sagt: „það fer það sem
meira er.“ Sem betur varð það nú ekki.
Þeir voru lengi taldir af, og Sigurbjörgu ömmu
mína, sem var Breiðfirðingur aftur í aldir, átti að senda
norður í Hrútafjörð á fæðingarhrepp afa míns, ásamt
tveim ungum dætrum sínum, Ósk og Agnesi. Sem
betur fer skilaði skip afa sér heim, en þá hafði Agnesi,
á öðru ári, verið komið í fóstur til frændfólks síns að
Kjarlaksstöðum og þaðan kom hún ekki aftur til dval-
ar hjá foreldrum sínum. Svo hafði Soffía Gestsdóttir
í Arnarbæli, uppeldissystir ömmu og frænka, boðist
til að taka litla nýfædda drenginn. Hann kom heldur
aldrei aftur í faðm móður sinnar og föður.
Sorgin
Slík sorg lifir með foreldrunum alla tíð, og allri þess-
ari sorg kynntist ég gegnum ömmu mína, móður mína
og systkini hennar sem sögðu okkur yngri kynslóð-
inni frá þessu öllu og skráðu þessar frásagnir skil-
merkilega. Ég held meira að segja að það hafi ver-
ið mínar fyrstu ættfræðipælingar og rakningar að
skrá og athuga öll fimmtán börnin sem hún Agnes
langamma mín hafði átt með Birni manni sínum sem
drukknaði við Hvítabjarnarey. Ég man líka að ég las,
með ákefð, frásögn Agnesar, systur mömmu, á við-
brögðum Agnesar ömmu hennar og nöfnu, en hún
hafði ráðist á Hallgrím bónda á Staðarfelli, sem átti
og ofhlóð bátinn sem Björn langafi var á, lamið hann
á brjóstið með krepptum hnefum, yfirkomin af sorg,
og heimtaði manninn sinn lifandi aftur.
Mér fannst líka ótrúlega áhugavert að heimsækja
Björn, yngsta son Björns langafa og Agnesar, sem
fæddist sjö og hálfum mánuði eftir að faðir hans
Agnes, langamma
mín, missti manninn
sinn, hann Björn,
langafa minn, þegar
hún gekk með fimm-
tánda barnið þeirra.
Yfirkomin af sorg
heimtaði hún mann-
inn sinn lifandi til
baka af Hallgrími
bónda á Staðarfelli
sem átti og hafði of-
hlaðið bátinn.