Fræðaþing landbúnaðarins - 13.02.2009, Blaðsíða 481
VEGGSPJÖLD | 479
Fleiri staðartegundir fimdust í S-ÁF, alls 18 og 8 nýjar tegundir. Fæstar tegundir
fundust í J-Á, eða 14 staðartegundir og 6 nýjar tegundir. í fræforðanum fundust sex
tegundir tvíkímblöðunga auk grasa. Sex tegundir voru í fræforða S-Á meðferðarinnar
en ljórar í hvorri hinna. Út frá ijölda fræplantna í sýnunum var fjöldi spírunarhæfra
fræja á fermetra um 5900 í S-Á, 7800 í S-ÁF og 5400 í J-Á.
Umræður
Flaustið 2007 var gróðurfar tilraunareitanna talsvert frábrugðið því gróðurfari sem
einkenndi svæðið áður en tilraunin hófst. í flestum meðferðum fannst innan við
helmingur tegunda sem var upphaflega á svæðinu og aukning var á þekju grasa á
kostnað lyngs, runna og blómjurta. Sáðmeðferðum fylgdi yfirleitt meiri gróðurþekja
og færri tegundir en þar sem aðeins var borið á. Flestar tegundir fundust í S-Á og þar
var sambærileg þekja og í jarðvegsblöndureitum með sáningum. S-ÁF meðferðin
hafði mesta þekju en mun færri tegundir en S-Á. I S-ÁF fundust einnig fæstar
kímplöntur, þrátt fyrir mikinn fræforða í jarðvegi. Þessar niðurstöður benda til þess að
S-Á meðferðin stuðli að landnámi staðargróðurs en hinn þétti gróður S-ÁF takmarki
landnám nýrra tegunda. Það síðastnefnda er í samræmi við fyrri niðurstöður um áhrif
sáðgrasa á landnám (t.d. Densmore 1992, Fagan o.fl. 2008).
Niðurstöður okkar benda til þess að uppgræðsla með svarðlagi gefí nokkuð forskot
fram yfír notkun jarðvegsblöndu, bæði hvað varðar myndun gróðurþekju og fjölda
staðartegunda. Það síðastnefnda gefur einnig fyrirheit um að uppgræðsla með
svarðlagi geti staðið betur að vígi þegar áburðaráhrifum sleppir. Niðurstöðurnar styðja
því fyrri rannsóknir um að notkun svarðlags geti verið heppileg aðferð til að
endurheimta staðargróður (Tacey & Glossop 1980, Farmer o.fl. 1982, Rokich o.fl.
2000). Á hinn bóginn er líklega til óþurftar að sá grasfræi þar sem svarðlag er notað,
því þá er hætta á gróðurinn verði svo þéttur að hann hindri landnám staðargróðurs.
Tímabilið sem rannsóknin nær yfir er hins vegar stutt í vistfræðilegu tilliti og gefur
hún því aðeins vísbendingar um hver framvinduferillinn getur orðið. Fyrirhugað er að
fylgjast áffam með ffamvindu tilraunareitanna á næstu árum.
Heimildir
Ása L. Aradóttir, Hersir Gíslason, Skúli Guðbjarnarson, Kristín Svavarsdóttir & Hafdís Eygló
Jónsdóttir 2007. Notkun svarðlags við uppgræðslu námusvæða. Frœðaþing landbúnaðarins 4: 544-548.
Burke, A. 2008. The effect of topsoil treatment on the recovery of rocky plain and outcrop plant
communities in Namibia. Journal of Arid Environments 72: 1531-1536.
Densmore, R. V. 1992. Succession on an Alaskan tundra disturbance with and without assisted
revegetation with grass. Arctic andAlpine Research 24: 238-243.
Fagan, K. C., Pywell, R. F., Bullock, J. M. & Marrs, R. H. 2008. Do restored calcareous grasslands on
former arable fields resemble ancient targets? The effect of time, methods and environment on the
outcomes. Journal of AppliedEcology 45: 1293-1303.
Farmer, R. E., Cunningham, M. & Bamhill, M. A. 1982. lst year development of plant-communities
originating from forest topsoils placed on southern appalachian minesoils. Journal of Applied Ecology
19: 283-294.
Gilbert, M. 2000. Minesite rehabilitation. Tropical Grasslands 34: 147-153.
Glen, M, Bougher, N. L., Colquhoun, I. J., Vlahos, S., Loneragan, W. A., O'Brien, P. A. & Hardy, G.
E. 2008. Ectomycorrhizal fungal communities of rehabilitated bauxite mines and adjacent, natural
jarrah forest in western Australia. Forest Ecology and Management 255:214-225.