Bændablaðið - 29.04.2021, Qupperneq 2

Bændablaðið | Fimmtudagur 29. apríl 20212
FRÉTTIR
Sveinbjörn Eyjólfsson, forstöðumaður Nautastöðvarinnar á Hesti (annar frá vinstri), ásamt Guðbjörgu, Jónasi og Guðmundi Jóhannesbörnum, sem fengu
verðlaun fyrir besta nautið í árgangi 2013. Mynd / Íris Þórlaug Ármannsdóttir
Jörfi frá Jörfa í Borgarbyggð stendur nú
hæstur allra nauta í kynbótamati
– fyrir júgur og endingu og er eitt af alhæstu nautum í heildareinkunn
Í síðustu viku afhenti Sveinbjörn
Eyjólfsson, forstöðumaður Nauta­
stöðvarinnar, verðlaun fyrir
besta nautið fætt 2013. Eins og
kunnugt er hlaut Jörfi 13011 frá
Jörfa í Borgarbyggð þessa nafnbót
en afhending verðlaunanna
hefur tafist vegna COVID­19
faraldursins. Það var því ekki fyrr
en nú sem verðlaunin voru afhent
þeim systkinum og ræktendum
Jörfa, Jónasi, Guðbjörgu og
Guðmundi Jóhannesarbörnum.
Segja má að tímasetningin hafi
hins vegar verið með ágætum því
kýrnar á Jörfa eru nýfluttar í nýtt
legubásafjós sem börn Jónasar
byggðu en þau hafa nú tekið við
búrekstri á Jörfa. Sveinbjörn sagði
við þetta tækifæri að Jörfi væri eitt
þeirra fáu nauta sem næði þeim
vinsældum meðal bænda að sæði
úr honum kláraðist. Það er í góðu
samræmi við gæði Jörfa sem endur-
speglast kannski hvað best í dóms-
orðum hans:
„Dætur Jörfa eru fremur mjólk-
urlagnar með há efnahlutföll í
mjólk. Þetta eru meðalstórar og
háfættar kýr, bolgrunnar, ekki
útlögumiklar en yfirlína er bein.
Malirnar eru fremur grannar, bein-
ar og nokkuð flatar. Fótstaða er
nokkuð bein og gleið. Júgurgerðin
er frábær, geysimikil festa, áber-
andi júgurband og júgrin einstak-
lega vel borin. Spenar eru vel
gerðir, hæfilegir að lengd og þykkt
og mjög vel settir. Mjaltir þessara
kúa eru í góðu meðallagi og gallar
í mjöltum fátíðir. Skapið er um
meðallag.“
Hæstur allra nauta
í kynbótamati
Þess má geta að Jörfi stendur nú
hæstur allra nauta í kynbótamati
fyrir júgur og endingu og er eitt af
alhæstu nautum í heildareinkunn.
Jörfi var undan hinu mikla kyn-
bótanauti Birtingi 05043 Gústu
643 Skurðsdóttur 02012. Gústa
var fædd á Brúnastöðum í Flóa
en keypt sem kvíga að Jörfa þar
sem hún ól sinn fyrsta kálf. Jörfi á
því ekki langt að sækja afbragðs-
góða júgurgerð og góða byggingu
en þess má geta að móðuramma
hans, Þvara 500 á Brúnastöðum,
fékk á sínum tíma 92 stig í út-
litsdómi sem þótti á þeim tíma
einstakt.
Ráðgjafarmiðstöð landbúnað-
arins og Nautastöð BÍ óska Jónasi,
Guðbjörgu og Guðmundi innilega
til hamingju og senda þeim sínar
bestu kveðjur og þakkir fyrir
ræktun Jörfa fyrir hönd íslenskra
kúabænda. /GJ/HKr.
Jörfi frá Jörfa.
Nautastöðin á Hesti.
Heimsmarkaðsverð á minkaskinnum heldur áfram að hækka:
Verð komið í 6 þúsund krónur á skinn
og stendur undir framleiðslukostnaði
– 15 til 20% íslensku framleiðslunnar seldist á skinnauppboðinu í Kaupmannahöfn sem lauk á mánudag
„Þetta er rosalega ánægjulegt,“
segir Einar Eðvald Einarsson,
loðdýrabóndi á Syðra­Skörðugili
í Skagafirði og formaður
Sambands loðdýrabænda, um
nýafstaðið uppboð á skinnum í
Kaupmannahöfn. Því lauk í byrjun
vikunnar og fengust um 6 þúsund
krónur fyrir skinn að meðaltali.
Það er um eða yfir 20% hærra verð
fyrir skinn en á síðasta uppboði sem
var í febrúar. Þá hafði verð á milli
uppboða hækkað um 79%, þ.e. frá
uppboðinu sem var í september
2020. Einar segir að brúnin á
loðdýrabændum hafi lyfst töluvert
við þessar nýju vendingar og meiri
bjartsýni ríki í hópi þeirra bænda sem
enn stunda loðdýrarækt á Íslandi.
Uppboðið í Kaupmannahöfn
stóð yfir í 7 daga og var rafrænt.
Alls voru boðin um 2,8 milljónir
skinna og seldist allt sem í boði var,
eftirspurn var meiri en framboð að
sögn Einars. Hann gerir ráð fyrir að
á þessu uppboði hafi á bilinu 15 til
20% íslensku framleiðslunnar selst.
„Þetta lofar góðu og mér sýnist
þetta nú allt vera á uppleið. Það
eru tvö uppboð eftir á þessu ári, í
júní og september, og mér sýnist
þessi tvö fyrstu lofa mjög góðu um
framhaldið,“ segir hann. Verðið sem
fékkst nú, 6 þúsund krónur fyrir
skinn, er yfir framleiðslukostnaði og
er það í fyrsta sinn í um fimm ár sem
það gerist. „Það var kominn tími til,
þetta er mjög jákvætt,“ segir Einar.
Loðdýrabúin hafi verið rekin með
tapi undanfarin ár.
Verð í sögulegu
hámarki árið 2013
Verð á minkaskinnum náði sögulegu
hámarki á árinu 2013 þegar yfir 12
þúsund krónur fengust fyrir skinn að
meðaltali. Árin á eftir voru að sögn
Einars líka góð, þ.e. 2014 og 2015,
en þá fór að halla undan fæti.
„Það var þannig að þegar vel
gekk og skinn seldust á gríðarháu
verðu sáu margir sér leik á borði
að ná sér í skjótfenginn gróða, það
byrjuðu margir í loðdýrarækt, einkum
í Asíulöndum þar sem skamma stund
getur tekið að koma sér upp búum.
Menn sáu pening í þessu og hann var
þar vissulega um skeið, en svo fór allt
á hliðina, framboð varð of mikið og
allt fór á hvolf.
Það er farsælast ef hægt er að halda
nokkurn veginn jafnvægi í þessari
atvinnugrein, þannig að bændur fái
ríflegan framleiðslukostnað og geti
auk þess að greiða sér laun fjárfest
og haldið búum sínum í þokkalegu
horfi,“ segir Einar.
Áttum von á hækkun
en ekki svona bratt
Hann segir að því hafi verið spáð
að verð myndi hækka á árinu 2020,
en sáu þá vitanlega ekki fyrir þau
miklu áhrif sem kórónuveiran hafði
í för með sér.
„Það er nokkuð merkilegt að
þessi hækkun er að koma til á
fyrsta ársfjórðungi, menn áttu von
á hækkun á árinu, en ekki að það
gerðist svo bratt og svona snemma
árs,“ segir Einar en gerir ráð fyrir
að mikil uppsöfnuð vöntun hafi
verið á skinnum. Hjólin séu á ný
farin að snúast í atvinnulífinu og
af meiri krafti eftir faraldurinn, til
að mynda víða í Asíulöndum þar
sem verið er að ræsa verksmiðjur
hverja á fætur annarri. Þær reyni af
fremsta megni að næla sér í hráefni.
Eins nefnir hann að niðurskurður á
öllum bústofni í Danmörku á liðnu
ári hafi líka sín áhrif, framboðið sé
umtalsvert minna þegar Danir séu
úr leik.
Fáir eftir í loðdýraræktinni
Einar segir sorglegt hversu margir
loðdýrabændur hafi brugðið búi liðin
ár, frá því samdráttarskeiðið hófst á
árinu 2016. Nú eru eftir tíu bændur
í loðdýrarækt á Íslandi. Þó svo að
bjartari tímar virðist fram undan í
greininni segist Einar ekki hafa heyrt
af því að bændur ætli sér að hoppa á
vagninn og hefja búskap með loðdýr
á ný.
„Við höfum misst marga úr okkar
röðum í niðursveiflunni en það er svo
ég viti til ekki í farvatninu að menn
ætli sér að byrja aftur,“ segir hann.
/MÞÞ
Einar Eðvald Einarsson.
Skúli Magnússon
kjörinn umboðs-
maður Alþingis
Alþingi kaus á mánudag Skúla
Magnússon, dómstjóra við
Héraðsdóm Reykjavíkur, umboðs­
mann Alþingis til næstu fjögurra
ára. Skúli var kjörinn umboðs­
maður með 49 atkvæðum. Hann
tekur við embætti 1. maí nk.
Skúli tekur við af Tryggva
Gunnarssyni sem verið hefur
umboðsmaður Alþingis í rúm 22
ár, en hann hefur gegnt embættinu
síðan 1. nóvember 1998.
Fjórir sóttust eftir embættinu
Fjórir einstaklingar gáfu kost á sér
í embætti umboðsmanns. Það voru
Áslaug Björgvinsdóttir, lögmaður og
fyrrverandi héraðsdómari, Ástráður
Haraldsson héraðsdómari, Kjartan
Bjarni Björgvinsson héraðsdómari
og Skúli Magnússon dómstjóri.
Áslaug tilkynnti 6. apríl sl. að hún
hefði ákveðið að gefa ekki kost á sér
í embætti umboðsmanns Alþingis.
Skúli valinnn af þriggja manna
undirnefnd forsætisnefndar
Það var þriggja manna undir-
nefnd forsætisnefndar, sem skipuð
var Steingrími J. Sigfússyni,
Guðjóni S. Brjánssyni og Bryndísi
Haraldsdóttur, sem lagði til við for-
sætisnefnd að gerð yrði tillaga til
Alþingis um Skúla Magnússon sem
umboðsmann Alþingis. Undirnefnd
forsætisnefndar naut ráðgjafar
nefndar þriggja sérfræðinga, en
hana skipuðu Helgi I. Jónsson,
fyrrverandi hæstaréttardómari,
sem var skipaður formaður, Kristín
Benediktsdóttir, dósent við lagadeild
Háskóla Íslands, og Herdís Pála
Pálsdóttir, framkvæmdastjóri rekstr-
arsviðs og mannauðsstjóri Deloitte.
Báðar nefndirnar starfa samkvæmt
reglum sem forsætisnefnd hefur
sett um undirbúning fyrir kosn-
ingu einstaklings til embættis rík-
isendurskoðanda og umboðsmanns
Alþingis. /HKr.
Kaupmáttur jókst
um 2,5% árið 2020
Þrátt fyrir samdrátt í launatekjum
heimila á árinu 2020 er áætlað að
ráðstöfunartekjur þeirra hafi aukist
um 7,1% borið saman við fyrra ár.
Sammkvæmt tölum Hagstofu
Íslands er áætlað að ráðstöfunartekjur
á mann hafi numið tæplega 4,2
milljónum króna á árinu 2020 og hafi
aukist um 5,4% frá fyrra ári. Þá er
áætlað að kaupmáttur ráðstöfunartekna
heimila hafi aukist um 2,5% á sama
tímabili.
Í mælingum á ráðstöfunartekjum
heimilanna árið 2020 gætir merkjanlegra
áhrifa kórónuveirufaraldursins og
þeirra aðgerða sem gripið var til í þeim
tilgangi að draga úr efnahagslegum
áhrifum hans.
Hagstofan birtir nú í fyrsta
skipti bráðabirgðatölfræði um
ráðstöfunartekjur heimilisgeirans
s amkvæmt að fe rð a f ræ ð i
þjóðhagsreikninga en hingað til
hafa fyrstu niðurstöður birst um 15
mánuðum eftir lok viðmiðunartímabils.
Eftir sem áður mun Hagstofan birta
endurskoðaðar niðurstöður þegar fyrir
liggja endanlegri upplýsingar, meðal
annars úr skattframtölum fyrirtækja
og einstaklinga.
Heildartekjur heimilanna jukust
árið 2020 um 3% frá fyrra ári. Sá
liður sem vegur þyngst í hækkun
ráðstöfunartekna heimilisgeirans
eru lífeyristekjur og félagslegar til-
færslur sem áætlað er að hafi aukist
um ríflega 105 milljarða frá fyrra ári,
eða um 27%. Auknar lífeyristekjur
heimila skýrast einkum af tímabund-
inni heimild til úttektar séreignalíf-
eyrissparnaðar sem áætlað er að hafi
numið rúmlega 20 milljörðum króna
á árinu 2020. /HKr.