Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.11.2012, Side 12

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í nóvember 2012
Grímsnafnið kom frá móðurafa Þorleifs sem
var fæddur í Öndverðarnesi og dáinn í Norðurkoti,
og langalangafa hans sem fæddur var um 1610.
Grímsnafnið er enn við lýði víða í ættinni, m.a. á
Grími Fannari Karlssyni, ungum dóttursyni Ólafs
Ragnars Grímssonar, forseta íslands. Sá litli, fæddur
2012, 400 árum og ellefu kynslóðum á eftir forföður
sínum, Grími, sem fæddur var um 1610. Sá litli fær
nafnið eftir langafa sínum sem fær nafnið eftir lang-
afa sínum sem fær nafnið eftir langafa sínum sem fær
það eftir afa sínum, fæddum um 1610!!
Drukknaði
Þeim Þorleifi og Guðrúnu búnaðist vel, en Guðrún,
konaÞorleifs.drukknaði 30. mars 1819, aðeins 54 ára
gömul. Hún féll niður um ís á Þingvallavatni þegar
hún var að vitja um net. Sagt var að Þorleifur hefði
ekki þolað við á Nesjum eftir lát hennar, þoldi ekki
að sjá vatnið þar sem hún drukknaði. Hann stofnaði
þá nýbýlið Nesjavelli, 1820, við selstöðuna Vallasel,
suðvestanvert við Nesjahraun.
Aðeins þrem mánuðum eftir dauða fyrri konu sinn-
ar giftist Þorleifur aftur, Guðnýju „eldri“ Bjarnadóttur
frá Hæðarenda. Þau eignuðust tíu börn, níu komust
upp. A Nesjavöllum bjó Þorleifur til dauðadags 8.
janúar 1836. Við lát hans voru fjögur yngstu börnin
sjö ára, fimm ára, fjögurra ára og tveggja ára.
Þorleifur Guðmundsson er talinn forfaðir Nesja-
vallaættarinnar. í sumum heimildum er hann talinn
hafa átt 32 börn, en samkvæmt íslendingabók átti
hann 18 böm með sínum tveim konum, þar á meðal
er Nesjavalla-Grímur.
Þorleifur og Nesjavalla-Grímur eru forfeð-
ur margra Grímsnesinga og Grafningsmanna, m.a.
þriggja kynslóða í Gröf og Lækjarhvammi, sem eru:
Grímur Eiríksson í Gröf (1859-1938) og synir hans
Einar í Gröf og Eyjólfur og Björgólfur sonur hans,
f. 1934, bændur í Lækjarhvammi. (Gröf tilheyrði
Margrét dóttir Odds biskups Einarssonar bjó
í Öndverðarnesi á 17. öld. Þar var háljkirkja.
Hún var mjög ráðrík, átti ísvo miklum deilum við
prestana á Snœfoksstöðum að prestssetrið þar
var í auðn um tíma.
Margrét var lýtt í andliti, sagt var að annar
vanginn vœri fölur sem liljublóm en hinn rauð-
ur sem rós. „Hafði valbrá á annari kinn, giftist
ekki“, segir Espólín. Hún var trúlofuð sr. Þórði
Jónssyni íHítardal, „dróst þó sundur, þvíað leyf-
isbréfi frá konungi seinkaði “
Kona Odds, og móðir Margrétar, var Helga
Jónsdóttir. Hún þótti nokkuð aðsjál og var sagt
að hún hefði látið brytann í Skálholti höggva af
náttúrulegan steinboga sem var á Brúará til þess
að losna við ágang förufólks.
Greinarhöfundur segir frá Fiminmannaleiðinu í kirkju-
garðinum á Snæfoksstöðum, á vegum Grímsneshátíðar-
innar Brú til Borgar, síðastliðið sumar. (Ljósmynd Magnús
Grímsson)
Grímsneshreppi hinum forna, en tilheyrir nú, ásamt
nýbýlinu Lækjarhvammi, Bláskógabyggð).
Genabankinn drjúgur
Nesjavalla-Grímurereinnig afi AsmundarEiríkssonar
b. á Neðra-Apavatni, (1858-1949), en ein dóttir hans
og fimm synir urðu bændur í Grímsnesinu. Það voru
Guðrún, húsfreyja á Seli, Grímur (faðir Guðrúnar
Ásu Grímsdóttur sagnfræðings) og Guðlaugur á
Neðra-Apavatni, Eiríkur í Búrfellskoti, Kristjón í
Útey (afi Jóhönnu Kristjónsdóttur blaðamanns og far-
arstjóra) og Guðmundur á Efra- Apavatni. Önnur dótt-
ir Ásmundar og langafabarn Nesjavalla-Gríms var
Svanborg, eiginkona Ólafs Ketilssonar, hins lands-
fræga bflstjóra.
Nesjavalla-Grímur er einnig afi Kolbeins bónda
á Úlfljótsvatni og langafi bræðranna og bændanna
Hannesar á Kringlu, Ársæls á Stóra-Hálsi, Sigurðar
á Villingavatni, Dagbjarts á Úlfljótsvatni og systur
þeirra Valgerðar húsfreyju á Torfastöðum og Jóhanns
Hannessonar trúboða og prests á Þingvöllum. Hann er
því einnig langalangafi Sigríðar Hannesdóttur bónda
á Kringlu, Ásdísar Ársælsdóttur bónda á Stóra Hálsi,
Magnúsar Grímssonar bónda á Neðra-Apavatni,
Ásmundar Eiríkssonar bónda í Ásgarði og Elínar
Eiríksdóttur húsfreyju á Þóroddsstöðum.
Þetta sýnir að Þorleifur Guðmundsson og Nesja-
valla-Grímur hafi lagt drjúgt í genabanka Gríms-
nesinga og Grafningsmanna og er þó sjálfsagt ekki
allt upp talið. Það má því með sanni segja að það væri
öðru vísi um að litast í mannlífinu í þessum tveim
gömlu sveitum ef Þorleifur hefði ekki sloppið jafn oft
farsællega úr lífsháska!
Heimildir:
Árbók Ferðafélags íslands, 1961
Grímsnes Búendur og Saga, Mál og Mynd, 2002
Apavatn í Gnmsnesi, saga jarðar og ábúenda, Guðni
Jónsson, 1953
Magnús Grímsson, munnleg heimild
Islendingabók
http://www.ætt.is
12
aett@aett.is