Morgunblaðið - Sunnudagur - 24.01.2021, Qupperneq 6

VETTVANGUR
6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24.1. 2021
Suðurlandsbraut 20, Reykjavík | Sími 588 0200 |eirvik.is | Opið virka daga10-18
– 3 tæki í einu og mögulegt að breyta samsetningu ryksugu eftir þörfum
– Allt að 60 til120 mínútna samfelldur gangtími
– Breiður ryksuguhaus sem hentar fyrir allar gerðir gólfefna
Skaftryksuga frá Miele með Li-ion rafhlöðu
Vinur minn kom í heimsókn um daginnog saman horfðum við á liðið okkará Englandi vinna. Stukkum uppúr
sófanum og fögnuðum marki sem var skor-
að af manni sem er með hærri laun á viku
en við á ári. Þetta er okkar maður! Við höf-
um haldið með þessu liði síðan við vorum
litlir strákar og erum alls ekki að fara að
hætta því. Við elskum fótbolta en nennum
ómögulega að labba 300 metra til að fara á
völlinn.
Það sama gerist í pólitík. Við fylgdumst
með bandarísku kosningunum af áfergju.
Okkur hefði ekki getað verið meira sama
um það hvernig íslenskur forseti var kjör-
inn. Það var varla að maður nennti að
drattast til að kjósa.
Kannski er þetta merki um hvað Ísland
er fáránlega lítið land. Sem það vissulega
er. Hér eru ekki nema 350 þúsund manns
og það eru náttúrlega takmörk fyrir því
hvað þessi fámenna þjóð getur gert. Það er
aðeins erfiðara að vera spennandi þegar við
erum svona fá.
Hér gerist harla fátt sem hefur áhrif á
heimssöguna. Áhrif okkar eru í raun af-
skaplega lítil og svo miklu minni en við
værum til í að þau væru. Aðrar þjóðir vinna
mót. Hjá okkur er það sigur að hafa komist
þangað. Við erum þjóðin sem vann Euro-
vision árið sem keppnin var ekki haldin.
Líklega erum við sem þjóð frægust fyrir
eldgos og risagjaldþrot.
Sennilega er þetta ástæðan fyrir því að
við erum svona spennt fyrir ensku knatt-
spyrnunni og bandarískum stjórnmálum.
Okkur langar til að vera með þeim stóru.
Og það er kannski bara eðlilegt að Liver-
pool eða United skipti þig meira máli en
flest annað í lífinu. Það er alltaf skemmti-
legra að fylgjast með þegar eitthvað mikið
er í gangi. Sama hvar í heiminum það er.
Ég hef aldrei horft á innsetningu forseta
Íslands. Er ekki einu sinni viss um að það
sé gert. Kom Guðni ekki bara hjólandi með
buffið og tók við þessu? Hjólaði svo heim og
tók með fjölskyldutilboð á Dominos í leið-
inni.
Bandaríkjamenn kunna svona hluti. Dag-
urinn er kynntur með löngum fyrirvara og
öryggisgæslan rosaleg. Hver einasta sek-
únda er skipulögð í þaula og svo er allt
náttúrlega í beinni útsendingu fyrir allan
heiminn.
Hjá þeim er líka allt eftir handriti með
myndavélar í öllum hornum. Hver gegnir
sínu hlutverki og dimmraddaður leikþulur
kynnir til leiks þá helstu sem mæta. Svo
nær þetta hámarki
þegar forsetinn sver
eið með biblíu á stærð
við ferðatösku.
Og það má ekki
gleyma atriðunum.
Þar eru engin smá-
stirni. Lady Gaga
mætir og syngur þjóð-
sönginn. Garth Brooks, Tom Hanks, Bruce
Springsteen, Justin Timberlake, Demi Lo-
vato og Foo Fighters. Bara svo nokkrir séu
nefndir. Svo endar þetta með Katy Perry
að syngja undir dúndrandi flugeldasýningu.
Í forgrunni má sjá forsetahjónin á svöl-
unum í faðmlögum. Dálítið eins og loka-
atriði í Disneymynd.
En kannski er það ekki sýningin sem við
erum spenntust yfir. Mögulega er það ekki
allt þetta fræga fólk sem við höfum oft séð
áður sem gerir það að verkum að við fylgd-
umst svona vel með. Kannski var það frekar
það að nú er búið að skipta um forseta og
við getum aftur farið að bera virðingu fyrir
manni sem kallaður er leiðtogi hins frjálsa
heims og treyst því að þessi magnaða þjóð
fari kannski að haga sér aðeins betur.
’Kom Guðni ekki barahjólandi með buffið ogtók við þessu? Hjólaði svoheim og tók með fjölskyldu-
tilboð á Dominos í leiðinni.
Á meðan ég man
Logi Bergmann
logi@mbl.is
Fótbolti og forseti
Grænar orkulindir eru eindýrmætasta náttúruauðlindokkar Íslendinga. Þær hafa
fært okkur ómældan ávinning, spar-
að okkur stjarnfræðileg eldsneytis-
kaup til húshitunar, skapað dýrmæt
störf og útflutningstekjur, hlíft and-
rúmslofti jarðar við gróðurhúsa-
lofttegundum, skapað forsendur
fyrir þróun hugvits og þekkingar á
heimsmælikvarða og sett Ísland í
fremstu röð þjóða heims hvað varðar
sjálfbæra orkunotkun.
Forysta okkar er
ekki sjálfgefin
Aðrar þjóðir eru nú á fleygiferð í átt
til sjálfbærrar orkunýtingar. Endur-
nýjanlegir orkugjafar á borð við
vind- og sólarorku eru sífellt að verða
ódýrari. Áhugi á
möguleikum græns
vetnis og rafelds-
neytis fer líka hratt
vaxandi og víða er
mikill þungi í þeirri
þróun. Þetta er
fagnaðarefni frá
sjónarhóli loftslagsmála en minnir
okkur líka á að sterk staða okkar í al-
þjóðlegum samanburði er ekki sjálf-
gefið náttúrulögmál.
Samfélagið virkar ekki án orku.
En orkan virkar ekki án samfélags-
ins. Við höfum verk að vinna til að
tryggja að við verðum áfram í
fremstu röð. Að við getum nýtt tæki-
færin til að skapa bæði sjálfum okkur
og umhverfinu dýrmætan ávinning.
Árangur kjörtímabilsins
Margt hefur áunnist í orkumálum á
kjörtímabilinu. Hálfum milljarði var
varið í að flýta jarðstrengjavæðingu
til að auka afhendingaröryggi í kjöl-
far vonskuveðurs sem
afhjúpaði ýmsa veikleika. Sam-
þykkt hefur verið að setja aukið fé í
jöfnun dreifikostnaðar raforku um
landið, þannig að hann verði að fullu
jafnaður frá og með næsta hausti.
Stórar ívilnanir frá opinberum gjöld-
um hafa, ásamt innviðauppbyggingu,
greitt götu rafbílavæðingarinnar
sem er á fleygiferð. Þriggja ára átak
til að flýta þrífösun rafmagns á völd-
um dreifbýlissvæðum hélt áfram.
Frumvarp um einföldun regluverks
fyrir raflínuframkvæmdir er komið
fram. Verið er að reka smiðshöggið á
regluverk um vindorku sem væntan-
lega kemur fram á næstunni.
Ákvörðun var tekin um að leggja nýj-
an gagnastreng sem bætir skilyrði
fyrir uppbyggingu gagnavera. Leiðir
hafa verið teiknaðar upp til að
tryggja betur raforkuframboð inn á
almennan markað. Þannig mætti
áfram telja.
Rammaáætlun er auðvitað fíllinn í
herberginu. Ég hef ekki farið leynt
með þá skoðun mína að það ferli
þurfi að endurskoða og einfalda til að
það geti þjónað tilgangi sínum.
Ísland verði óháð
jarðefnaeldsneyti 2050
Af árangri í orkumálum á kjör-
tímabilinu ber þó hæst að lang-
tímaorkustefna fyrir Ísland var sam-
þykkt í þverpólitísku samstarfi. Það
hefur aldrei áður verið gert.
Orkustefnan felur m.a. í sér tíma-
móta-framtíðarsýn um að Ísland
verði óháð jarðefnaeldsneyti árið
2050 sem er risastórt hagsmunamál,
bæði umhverfislega en ekki síður
efnahagslega. Mér vitanlega er Sví-
þjóð eina landið sem hefur sett fram
sambærilegt markmið. Þetta er því
markmið á heimsmælikvarða og nú
veltur það á okkur að fylgja því eftir.
Við eigum raunhæfa möguleika á að
verða algjörlega orkusjálfstæð, sem
væri stórkostlegt bæði í efnahags-
legu og umhverfis-
legu tilliti.
Hitaveituvæð-
ingin var eins konar
„tunglskot“ okkar
Íslendinga á sínum
tíma; gríðarlega
metnaðarfullt verk-
efni sem tók nokkra áratugi að fram-
kvæma. Framtíðarsýnin um að verða
óháð jarðefnaeldsneyti er okkar
næsta tunglskot í orkumálum.
Umræðan framundan
Orkustefnan verður fljótlega til um-
ræðu á Alþingi. Við þá umræðu mun
ég jafnframt leggja fram til kynn-
ingar aðgerðaáætlun mína sem
markar fyrstu skrefin í að ná mark-
miðum orkustefnunnar. Við höfum
unnið að áætluninni undanfarnar vik-
ur og hún felur í sér tugi aðgerða
sem allar hafa skýra og beina teng-
ingu við texta orkustefnunnar.
Það verður meira kastljós á orku-
málin næstu daga. Fyrir utan um-
ræður á Alþingi um orkustefnu og
aðgerðaáætlun hennar má nefna um-
ræðu í þinginu á fimmtudag um
stöðu stóriðju, fund Landsvirkjunar
á miðvikudaginn um ný tækifæri í
orkumálum og fund Samorku í byrj-
un næsta mánaðar um græna endur-
reisn.
Þó að nýting grænna orkuauðlinda
Íslands feli í sér mörg erfið deiluefni
er líka margt sem við getum samein-
ast um. Við höfum á kjörtímabilinu
lagt mikla áherslu á að ná árangri á
þeim sviðum – eins og ég fór yfir hér
að framan – í stað þess að einblína á
skotgrafirnar og sitja föst þar á með-
an önnur framfaramál sitja á hak-
anum. Ég bind vonir við að umræðan
næstu daga muni draga fram enn
fleiri markmið og verkefni í orku-
málum sem við getum sameinast um.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Einstök tækifæri
í orkumálum
Úr ólíkum
áttum
Þórdís Kolbrún R.
Gylfadóttir
thordiskolbrun@anr.is
’ Framtíðarsýninum að verða óháðjarðefnaeldsneyti erokkar næsta tungl-
skot í orkumálum.
„Þó að nýting grænna orkuauðlinda Íslands feli
í sér mörg erfið deiluefni er líka margt sem við
getum sameinast um,“ skrifar höfundur.
Fasteignir