Morgunblaðið - Sunnudagur - 24.01.2021, Page 14

H
ljóð sem þú finnur fyrir,“ segir
í kynningarmyndbandi al-
þjóðlega hljóðfyrirtækisins
Dolby á stóru tjaldinu. Orð að
sönnu. Mér finnst hljóðið vera
í eyrunum á mér, í höfðinu, maganum, hjartanu
og svei mér ef ég finn ekki fyrir því í tánum líka.
Ég er allur löðrandi í hljóði! Hljóðið er líka allt í
kringum mig og mér líður eins og ég sé þess
umkominn að grípa það á lofti og þreifa á því.
Við erum fjórir inni í hljóðverinu hans
Gunnars Árnasonar í Upptekið í Melahvarfi í
Kópavogi. Eigandinn, ég, Árni Sæberg ljós-
myndari og hvolpurinn Pjakkur, þriggja mán-
aða tápmikill írskur setter í eigu Gunnars. Á
þessu andartaki gleymir hann því að lífið sé
leikur; situr bara stilltur á strák sínum og
hlustar. Eins og við hinir. „Hvaðan kom hljóð-
ið? Hvert er það að fara? Hvað er það? Hvern-
ig var þetta hægt?“ eins og Adolf Ingi myndi
vísast spyrja, væri hann þarna með okkur.
32 „surround“-hátalarar af gerðinni JBL eru
í hljóðverinu. Til samanburðar má nefna að 20
slíkir hátalarar eru í stóra salnum í Háskóla-
bíói, sem tekur um þúsund manns í sæti. Við er-
um að tala um 13 þúsund wött í hátölurunum
sjálfum og helmingi fleiri wött í mögnurum.
Hver og einn hátalari er á sérmagnara, þannig
að hljóðið ferðast mjög auðveldlega á milli
þeirra, svo sem glöggt má heyra. Þarna eru líka
sex bassahátalarar í 55 fermetra rými, með um
fimm metra lofthæð frá lægsta punkti. Sitjandi
þarna inni skilur maður hvað þeir hjá Dolby eru
að fara þegar þeir fullyrða að hljóðið sé hjartað
í bíóinu. Dolby Atmos, kallast þetta. Maður lif-
andi, Dolby Atmos.
Fljótandi gólf
Að sögn Gunnars er um 35-40% meiri búnað að
ræða en í Dolby Atmos-bíói enda meiri kröfur
gerðar til hljóðvers af þessu tagi. Mixerinn er
sá eini sinnar tegundar á landinu sem og vél-
búnaðurinn sem er notaður í hljóðverinu.
Gólfið í hljóðverinu er fljótandi, fimm senti-
metra rauf er á milli plötunnar og næstu plötu
í húsinu og gúmmí sett á milli. Þannig er hvert
herbergi í húsinu byggt á sérstakri gólfplötu.
Gluggi er á hljóðverinu enda segir Gunnar
dagsbirtuna skipta sköpum í löngum vinnu-
törnum. Glerið er áttfalt, sexfalt í hljóðverinu
og tvöfalt í húsinu sjálfu utan um það. Þannig
að stríð gæti hæglega geisað inni án þess að
vegfarendur yrðu þess varir.
Við hlið hljóðversins hefur verið tekinn
grunnur og þar ætla Gunnar og Stefanía Björk
Sigfúsdóttir, kærasta hans, að reisa sér íbúð-
arhús og gestahús og er fyrirhugað að fram-
kvæmdir hefjist á þessu ári. Það er gott að búa
í Kópavogi, segja þeir. Hvað þá þegar vinnan
manns er í næsta húsi.
Hann tók hljóðverið fyrst í notkun fyrir
tveimur árum með venjulegu bíókerfi en fjór-
tán mánuði tók að uppfæra það í Dolby Atmos.
„Ætli ég sé ekki búinn að skrúfa hátalarana
upp og stilla þá átta sinnum. Maður fær litlar
leiðbeiningar frá Dolby, þeir eru meira eins og
byggingarfulltrúi sem tekur verkið út. Þeir
teikna stúdíóið ekki upp fyrir mann en eru
samt mjög hjálplegir. Þess utan leitaði ég til
margra kollega sem ég þekki erlendis. Ég vissi
ekki neitt þegar ég byrjaði en hélt helling. Ég
áttaði mig til dæmis ekki á því að ég þyrfti
svona svakalega marga hátalara og magnara.
Þetta ferli var mjög lærdómsríkt,“ segir Gunn-
ar sem sendi fyrstu fyrirspurnina út til Dolby í
nóvember 2016 en þá var hljóðverið enn þá á
teikniborðinu.
Sér til halds og trausts hafði Gunnar vin sinn
Einar Gíslason, sem er sprenglærður raf-
eindavirki og rafmagnsiðnfræðingur. „Hann
var með mér í eitt og hálft ár að gera og græja,“
segir Gunnar en þess má geta að aðeins tveir
bíósalir á landinu eru með sama kerfi, stóru sal-
irnir í Laugarás- og Smárabíói. Sjálfur reynir
Gunnar að sjá helstu myndir í þeim sölum, til
dæmis tónlistarmyndina Bohemian Rhapsody.
„Ég naut þess í botn. Alveg geggjað hljóð.“
Náði gegnum nálaraugað
Nú í desember kom sérfræðingur frá Dolby til
landsins til að taka hljóðverið út með vottun í
huga. Hann var settur í vinnusóttkví á staðn-
um og skoðaði hljóðverið í hólf og gólf. Fór til
dæmis með vindsæng um allan sal til að finna
bergmál. Á endanum náði hljóðverið gegnum
nálaraugað og hlaut vottun. „Hann var mjög
hrifinn,“ segir Gunnar
Hljóðver Gunnars er það fyrsta á Íslandi
sem hlýtur Dolby Atmos-vottun og aðeins það
sjöunda á Norðurlöndunum; Svíar eiga til
dæmis ekki neitt slíkt hljóðver. „Ég held að ég
geti líka fullyrt að þetta sé eina vottaða stúd-
íóið í einkaeigu í heiminum. Ætli það sé ekki
bara gamla góða íslenska brjálæðið,“ segir
hann.
Yrði rosaleg vitleysa
Að sögn Gunnars skiptir vottunin öllu máli þeg-
ar kemur að því að kynna og auglýsa hljóðverið
til leigu. „Þegar maður er kominn með vott-
unina fær maður ekki lengur faglegar fyr-
irspurnir um tæki og tól frá útlendingum, held-
ur bara hvort líkamsrækt sé í grenndinni eða
góðir veitingastaðir.“
Þrír staðlar eru af Dolby Atmos-hljóð-
verum. Í fyrsta lagi lítil hljóðver sem Dolby
tekur ekki sérstaklega út. Þar má hljóðblanda
fyrir sjónvarp og Blu Ray-diska. Í öðru lagi
hljóðver eins og Gunnars, sem eru að lágmarki
45 fermetrar og 150 rúmmetrar. Í þeim má
hljóðblanda kvikmyndir. Í þriðja lagi hljóðver
sem eru að lágmarki 75 fermetrar og og 300
rúmmetrar með mjög stórt tjald. Að sögn
Gunnars eru mjög fá slík hljóðver í heiminum,
varla fleiri en þrjátíu til fjörutíu.
– Er það næsta skref hjá þér?
„Sko,“ svarar hann sposkur. „Núna er þetta
komið. Ég get þó viðurkennt að ég er búinn að
fylla út Excel-skjalið frá Dolby fyrir stóra
stúdíóið. Það yrði samt rosaleg vitleysa.“
Gunnar segir að hljóðverið sé mikil bylting
fyrir hljóðvinnslu á Íslandi en fyrsta kvik-
myndin sem var hljóðblönduð þar var Agnes
Joy eftir Silju Hauksdóttur. Hann veit ekki
hvenær fyrsta myndin verður hljóðblönduð í
Dolby Atmos en helst þyrfti það að vera brjál-
uð hasarmynd. „Það yrðu að vera sprengingar,
eltingarleikur og læti til að fá sem mest út úr
græjunum.“
Latibær græjaði veisluna
Nú hringir síminn hjá Gunnari og hann biður
okkur að hafa sig afsakaðan sem snöggvast.
Kemur aftur að vörmu spori. „Þetta var Maggi
Scheving. Maður svarar honum alltaf – veit
aldrei hvaða ævintýri maður gæti misst af ef
maður svarar ekki,“ segir hann. „Maggi er eini
maðurinn sem gæti dregið mig í burtu frá öllu
þessu. Það er eitthvað brjálæði í honum sem
ég fíla.“
Gunnar vann í nokkur ár í Latabæ og segir
það hafa verið gríðarlegt ævintýri. „Eftir þá
reynslu er aldrei vesen í vinnunni hjá mér.
Maggi er rosalegur. Unnið var alla daga og
hann með puttana í öllu, að breyta og bæta
fram á síðustu stundu. Einu sinni sagði ég við
hann, þegar allt var á suðupunkti og við á síð-
ustu stundu að ganga frá þætti og hann byrj-
aði enn og aftur að breyta klippinu: Maggi,
Róm brennur og þú hleypur milli herbergja og
biður um eld.“
Einu sinni þurfti Gunnar að fá frí á laug-
ardegi, til að halda afmælisveislu. „Hvenær er
veislan?“ spurði Magnús. „Milli 3 og 5,“ svar-
aði Gunnar. „Þú getur fengið frí milli 2 og 6 og
við sjáum um veisluna,“ sagði Magnús. Það
stóð heima. „Á slaginu kl. 2 Fyllti Freysi kokk-
ur í Latabæ bílinn minn af veitingum, borð-
búnaði og öllu tilheyrandi. Sá um allt, upp-
vaskið líka.“
En Gunnar þurfti að vera mættur aftur á
vaktina klukkan 6.
„Það var mikið unnið en alltaf gaman í
vinnunni enda Maggi ótrúlegur karakter.
„Strákar, strákar,“ var hann vanur að segja
þegar eitthvað vesen kom upp. „Haldið þið að
ég hafi verið að velta mér upp úr blautu gras-
inu í gervi Íþróttaálfsins á Blönduósi fyrir
tuttugu árum til að fá nei frá einhverjum hljóð-
mönnum í dag?“ Það er engin tilviljun að þess-
um manni tókst að selja hugmyndina sína út
um alla heim.“
Byrjaði á Hótel Sögu
Gunnar er lærði rafeindavirkjun og steig sín
fyrstu skref sem hljóðmaður rétt rúmlega tví-
tugur með Magnúsi Kjartanssyni og hljóm-
sveit á Hótel Sögu á níunda áratugnum. Hann
fann sig í starfinu og smám saman fór hann að
koma sér upp sínu eigin hljóðkerfi. Frá 1994 til
2006 sá hann um hljóðið í einhverjum tíu söng-
leikjum á sviði, frá og með Hárinu. „Það voru
rosalega skemmtileg verkefni en spennan mik-
il og á endanum hafði ég ekki taugar í það
lengur. Það er svo margt sem getur klikkað
fyrir fullum sal af fólki.“
– Og klikkaði eitthvað?
„Já, blessaður vertu. Það klikkar alltaf eitt-
Þreifað á
hljóðinu
Í Melahvarfi í Kópavogi er risið fyrsta hljóðverið á Íslandi sem
er með Dolby Atmos-vottun. Eigandi þess, Gunnar Árnason,
segir ófá handtökin að baki en um sé að ræða byltingu á sviði
hljóðvinnslu hér á landi. Hljóðið smýgur þarna inn að beini.
Myndir: Árni Sæberg saeberg@mbl.is Texti: Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is
Rúmt er ujm gesti í
nýja hljóðverinu
hans Gunnars.
HLJÓÐLIST
14 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24.1. 2021