Ásgarður : blað starfsmanna ríkis og bæja - 01.12.1964, Síða 21

Samningsrétturinn
Við vissum vel opinberir starfsmenn, að
samningsréttur sá, sem við fengum með
lögum um kjarasamninga opinberra starfs-
manna, var takmarkaður. Við teljum þó
flestir að framkvæmdin valdi miklu um
hversu unað verði takmörkunum þeim,
sem gerðardómsákvæði laganna fela í sér.
Hlutleysi Kjaradóms er eitt meginskil-
yrði fyrir því að lögin séu í heiði'i höfð.
Þeim er því mikill vandi á höndum, sem
með vald hans fara. Opinberir starfsmenn
búast ekki við að dómar falli öðrum aðila
algerlega í vil, en þeir meta mikils að
ekki verði rökstuddar grunsemdir um
áhrif hins valdameiri aðila, og ef lögkrók-
um kynni að vera beitt mun það ekki
vænlegt til langra lífdaga núgildandi laga
nr. 55/1962.
Annar hlutlaus aðili á að fjalla um mál
einstaklinga, þ. e. Kjaranefnd. Eigi er
minni vandi þar við að fást, þar sem mál
einstaklinga er um að ræða, öllu fremur
en hópa eða heildar. Miklu er því hætt-
ara við þeim áhrifum, sem fylgja kunn-
ingsskapnum og klíkuvinnubrögðum, ef
þess er ekki gætt að kynna sér störfin og
kveða upp rökstudda úrskurði.
Augu allra opinberra starfsmanna hvíla
því á vinnubrögðum og dómum þessara
aðila, og mat þeirra á niðurstöðum þess-
ara gerðardóma hefir úrslitaáhrif um það
hver viðbrögð verða gagnvart gildandi
lögum um kjarasamninga.
Eitt þýðingarmesta atriðið nú í næstu
framtíð er hegðun aðila við samningagerð.
í fyrstu umferð er fyrirgefið þó að
stjórnmálavaldið hiki við að taka á sig
ábyrgð af samningum um kaup. Þegn-
arnir eru hættir að búast við karlmennsku
af leiðtogum pólitískra flokka, og þessir
leiðtogar hafa mátt treysta því að sam-
staða launþega er mjög takmörkuð. Auð-
velt hefir reynst að spila á öfundsýki og
aðrar lægri hvatir til þess að æsa laun-
þega hvern gegn öðrum. Þetta spilverk
er viðfangsefni launþegasamtakanna að
eyðileggja.
Vitað er að h. u. b. allir eiga erfitt með
að láta draga vald úr greipum sér. Af
leiðing: staðreyndir eru ekki viðurkennd-
ar og litið á þá sem valdinu lutu sem
undirsáta, þó að frelsið eigi lagalega að
vera fyrir hendi. Þetta getur orðið erfitt
til úrlausnar, ef skákað er í því skjóli að
auðvelt sé að hlaupa frá öllu saman og
henda verkefninu í aðila, sem nefndir eru
hlutlausir gerðardómar.
Nauðsynlegt er að gefa sér tíma til að
ræða mál og skiptast á skoðunum, ef góð-
ur árangur á að nást. Hitt leiðir til lítils
árangurs eða verra en það, ef sezt er nið-
ur eins og kría á stein, varla hlustað og
viðfangsefninu hrundið frá í skyndingu.
I lýðræðisþjóðfélagi er nauðsyn að haga
vinnubrögðum á annan veg, en þar sem
einvaldinn sker úr. I samskiptum vinnu-
veitanda og launþega á að ríkja virðing
fyrir manninum, ekki vélinni eða valdinu,
annað er ósamboðið þeim, sem telja sig
siðmenntaða.
Það ætti að vera metnaðarmál að reyna
til þrautar að finna lausn mála, og leita
í síðustu lög til gerðardóms. Góð vinnu-
brögð, raunhæfur undirbúningur og sam-
starfsvilji eru undirstöðuatriði, sem báðir
aðilar þurfa að meta rétt og nota. Þetta
er tilraun til að draga upp þær höfuð-
línur, sem rétt er að hugleiða í sambandi
við kjarasamninga opinberra ríkisstarfs-
manna, atriði, sem snerta viðhorfin í dag
og marka þau í næstu framtíð.
G. B. B.
ÁSGARÐUR 21