Fréttablaðið - 02.10.2021, Qupperneq 8

Undir hatti samstarfs utanríkisráðuneytisins við íslensk félagsamtök
í þróunarsamvinnu auglýsir ráðuneytið eftir umsóknum um styrki til
kynningar- og fræðsluverkefna.
Hafa félagasamtök þín áhuga á að leggja sitt af mörkum til að ná
heimsmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna?
Hlutverk styrkjanna er að vekja athygli á þróunarsamvinnu og hvetja
almenning til að taka þátt í þróunarverkefnum. Samstarf fólks og
félaga á ólíkum sviðum stuðlar að árangursríku starfi og styður
heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna
Verkefnin eiga að vera framkvæmd á Íslandi og hafa alþjóðlega
þróunarsamvinnu og heimsmarkmiðin að leiðarljósi.
Til úthlutunar eru allt að 15 milljónir króna. Hámarksupphæð til
einstakra verkefna er 3 milljónir króna.
Umsókn skal send til utanríkisráðuneytisins í gegnum Ísland.is.
Umsókn verður meðal annars að lýsa með greinargóðum hætti
markmiðum verkefnis, áætlun um framkvæmd, tíma og kostnað.
Umsækjendum er bent á að reglur um styrkveitingar til félagasam-
taka, verklagsreglur og upplýsingar um gögn umsóknar er að finna
á www.utn.is/felagasamtok.
Umsóknir þurfa að berast í gegnum umsóknarferli á ísland.is fyrir
miðnætti mánudaginn 1. nóvember 2021.
Leiðbeiningar og upplýsingar varðandi umsóknir er að finna á
www.utn.is/felagasamtok
Óskir um nánari upplýsingar og frekari
fyrirspurnir skal senda á netfangið
felagasamtok.styrkir@utn.is
Þróunarsamvinna og mannúðaraðstoð:
Kynningar- og fræðslustyrkir
til félagasamtaka
kristinnhaukur@frettabladid.is
UMHVERFISMÁL Ítölskum jarðvís-
indamönnum sem rannsakað hafa
sýni úr Grænlandsjökli hefur tekist
að sjá ummerki skógarelda á Íslandi
yfir fimm þúsund ára tímabil. Vís-
indamennirnir hafa birt niður-
stöður sínar í tímaritinu Climate of
the Past og segja þær sýna vel tengsl
mannlegrar hegðunar, skógarelda
og loftslagsmála.
„Landnám víkinganna á Íslandi
olli einu af fyrstu umhverfisslys-
unum í sögunni. Jafnvel í dag,
þúsund árum síðar, hafa íslenskir
skógar ekki jafnað sig,“ segir Delia
Segato frá Ca Foscari-háskólanum
í Feneyjum, í tilkynningu með
rannsókninni. Á aðeins einni öld
hafi fjórðungur alls gróðurs horfið
af landinu þar sem landnemarnir
hjuggu birkiskóga til eldiviðar og
til þess að ryðja land fyrir búfénað.
Úr ísnum á Grænlandsjökli hafa
vísindamennirnir náð að sigta út
og greina kolefni, ammóníak og
beðmi, sem verður til við plöntu-
bruna. Sáu þeir að brunarnir
minnkuðu mikið fyrir um 4.500
árum síðan, samfara því að jökl-
arnir hafi stækkað. Hafi eldar hins
vegar aukist mikið á undanförnum
200 árum. ■
Landnám Íslands eitt
fyrsta umhverfisslysið
Vísindamenn rann-
sökuðu magn kolefnis,
ammóníaks og beðmis
í Grænlandsjökli.
Víkingarnir hjuggu ekki aðeins mann og annan heldur líka fjórðung alls
gróðurs. MYND/DANÍEL RÚNARSSON
Ríflega 386 milljónum verður
varið í uppbyggingu inn-
viða í máltækni samkvæmt
samningi Almannaróms og
Samstarfs um íslenska mál-
tækni (SÍM) um framkvæmd
máltækniáætlunnar sem tók
gildi í gær.
benediktboas@frettabladid.is
SAMFÉLAG Nýr samningur mál-
tæknimiðstöðvarinnar Almanna-
róms við rannsóknar- og þróunar-
hópinn Samstarf um íslenska
máltækni, eða SÍM, um framkvæmd
máltækniáætlunar á þriðja ári verk-
efnisins, tók gildi í gær.
Sa mning supphæðin nemu r
ríf lega 386 milljónum króna og
tekur til uppbyggingar innviða í
máltækni. Jóhanna Vigdís Guð-
mundsdóttir, framkvæmdastjóri
Almannaróms segir að allt sé gert
undir opnum leyfum og því geti
fyrirtæki og stofnanir smíðað ofan
á innviðina sem verða smíðaðir.
„Í þessu felast miklir möguleikar.
Málum er oft háttað þannig að hug-
búnaður og gögn eru gefin út undir
takmarkandi leyfum. Enginn má
nota nema borga eða álíka. Við
höfum frá upphafi lagt mikla áherslu
á að allt yrði gefið út undir opnum
leyfum, hvort sem um væri að ræða
gögn eða hugbúnað,“ segir hún. Áætl-
unin er á fjárlögum, fjármögnuð af
ríkissjóði og hluti af stjórnarsáttmála
ríkisstjórnarinnar  – sem Jóhanna
vonar að verði í þeim næsta líka.
Samkvæmt samningnum verður
fjöldi innviða í máltækni tilbúinn
við lok samningstímabilsins og
má þar meðal annars nefna lausnir
fyrir talgreiningu og talgervingu
sem gera almenningi kleift að stýra
tækjum með töluðu máli, á íslensku.
Talgreining breytir tali í texta, og
nýtist meðal annars við sjálfvirka
textun sjónvarpsefnis, símsvörun
og opnar auk þess möguleika á að
stýra kerfum og tækjum á íslensku.
Talgerving breytir texta í tal og
nýtist því við upplestur af öllu tagi
auk þess að vera eitt mikilvægasta
hjálpartæki blindra og sjónskertra
í daglegu lífi.
„Verkefnið hefur gengið mjög vel.
Þegar við fórum af stað voru önnur
lönd langt á undan okkur enda hafa
þau unnið í máltækni í fjölmörg ár.
Við byrjuðum þetta verkefni 2019
og  við erum komin langt á þessum
stutta tíma og höfum náð ótrú-
legum árangri þó ég segi sjálf frá,“
segir Jóhanna. 
Hún segir að markmið Almanna-
róms sé að tryggja að íslenska verði
jafnoki annarra tungumála í staf-
rænni tækni og vernda þannig
íslenska tungu. Alls voru 2,2 millj-
arðar króna settir í fyrsta stig þró-
unar máltæknilausna fyrir íslensku
og hófst vinna við uppbyggingu inn-
viða þann 1. október 2019. ■
Verndun íslensku í stafrænu formi
Frá undirritun samningsins en samningsupphæðin nemur ríflega 386 milljónum króna og tekur til uppbyggingar inn-
viða í máltækni til 30. september 2022. MYND/GOLLI
Þegar við fórum af stað
voru önnur lönd langt
á undan okkur enda
hafa þau unnið í mál-
tækni í fjölmörg ár.
Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir,
framkvæmdastjóri Almanna-
róms
kristinnpall@frettabladid.is
RAFÍÞRÓTTIR Björn Gíslason, for-
maður Íþróttafélagsins Fylkis, legg-
ur til á 50. ársþingi Íþróttabanda-
lags Reykjavíkur í dag að rafíþróttir
verði teknar undir hatt bandalags-
ins. Með því yrði rafíþróttastarf í
borginni innan vébanda ÍBR.
Þegar Fréttablaðið ræddi við Björn
um tillöguna kvaðst hann vera
bjartsýnn á að hún verði samþykkt
enda væri um nauðsynlegt skref að
ræða fyrir starfsemi rafíþróttafélaga
í Reykjavík. Með aðildinni væru
rafíþróttir komnar í heildarsamtök
íþróttafélaga á Íslandi og þar með
fullgildur aðili að ÍSÍ.
Kemur fram í greinargerðinni að
með aðkomu íþróttafélaganna, yfir-
valda og heildarsamtaka íþrótta-
félaganna, sé hægt með samstilltu
átaki að nýta vettvanginn til góðs.
Það sjáist á Norðurlöndunum þar-
sem rafíþróttir njóta mikilla vin-
sælda.
Um leið hefur rannsóknum sem
skoða jákvæð áhrif tölvuleikjaspil-
unar fjölgað. ■
Vill fá rafíþróttir
undir hatt ÍBR
Björn Gísla-
son, formaður
íþróttafélags
Fylkis
8 Fréttir 2. október 2021 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐ