Fréttablaðið - 02.10.2021, Síða 22

Það lifir
enginn án
hjarta, svo
maður er
meðvit-
aður um að
það þarf
einhver að
deyja til að
ástvinur
manns lifi.
Eva Dís Þórðardóttir missti
eiginmann sinn og barns-
föður fyrir tveimur árum.
Skyndilega varð hún ekkja,
aðeins 34 ára gömul með tvo
syni. Eva ákvað fljótt að láta
sára reynsluna efla sig og syn-
ina þó að hún segi söknuðinn
munu fylgja henni út ævina.
Eiginmaður Evu Dísar, Stefán Haraldsson, lést í apríl 2019 eftir hjarta-skipti í Gautaborg. „Hann fæddist með hjartagalla en
hafði átt góða æsku og gott líf, þrátt
fyrir veikindi,“ útskýrir Eva Dís en
þau Stefán kynntust þegar hún var
18 ára og hann 22 ára.
„Þótt veikindin hafi alltaf verið
með okkur þá voru þau ekki fyrir-
ferðarmikil, þetta var normið okkar.
Þegar maður hugsar til baka finnst
manni það kannski pínu sérkenni-
legt,“ segir Eva Dís um veikindin.
Það var svo árið 2017 að heilsu
Stefáns fór að hraka. „Hann fékk
þá skilgreiningu að hann væri með
hjartabilun sem þýðir í raun að ekk-
ert er hægt að laga heldur sé frekar
verið að reyna að halda stöðunni
eins og hún er. Þarna áttuðum við
okkur á því að hann þyrfti mögulega
að fara í hjartaskipti í framtíðinni.“
Eva Dís segir Stefán hafa haft ein-
staka hæfileika til að finna sinn
takt í lífinu með þeim hömlum sem
honum voru settar. „Ég held því að
ansi margir í kringum okkur hafi
ekkert áttað sig á því hversu veikur
hann var.“
Staðan var sjokk fyrir okkur
Undir lok árs 2018 fóru þau hjónin
til Gautaborgar þar sem metið var
hvort Stefán væri kandídat í hjarta-
skipti. „Ég man eftir að við ræddum
að hann yrði örugglega sendur
heim og ætti að koma aftur eftir
svona tvö ár.“ Það varð þó alls ekki
raunin. „Það var aftur á móti merki-
legt með Stefán, hversu heilbrigður
hann virtist,“ segir hún og rifjar upp
að á síðustu myndinni sem tekin var
af honum, degi áður en hann fór út
í hjartaskipti, sé hann sætur og fínn
eins og hann var alltaf. „Þig myndi
aldrei gruna að þessi maður væri að
bíða eftir hjartaskiptum.”
Sérstök nefnd metur hvort fólk
eigi erindi á hjartaskiptalista en
Eva Dís segir það ekki hafa tekið
langan tíma að taka ákvörðun í til-
felli Stefáns. „Þetta var svolítið sjokk
fyrir okkur, að þetta væri staðan.“
Ætli þetta sé banaslys?
Eftir þessa skoðun héldu hjónin
aftur heim. Þau vissu að Stefán væri
kominn á lista en ekki hvar á listan-
um hann væri. „Það eina sem okkur
var sagt var að listinn væri stuttur
og allar líkur væru á því að hann
kæmist f ljótt að. Þetta er svolítið
eins og þegar maður er að bíða eftir
fæðingu, maður er búinn að pakka
ofan í tösku og er bara að bíða,“ segir
Eva og lýsir tímanum frá desember
og fram í apríl þegar kallið kom,
sem mjög skrítnum. „Á hverjum
einasta degi bíður maður eftir að
þetta símtal komi og því lengri
sem þessi tími er því þyngri verða
hugsanirnar. Þegar maður heyrir í
sjúkrabíl, hugsar maður innst inni:
„Ætli þetta sé banaslys?“ Maður fer í
algjörlega absúrd hugsunarhátt. Það
lifir enginn án hjarta, svo maður er
meðvitaður um að það þarf einhver
að deyja til að ástvinur manns lifi,“
lýsir hún og segir þennan þanka-
gang skapa mikið samviskubit.
Ræddu aldrei dauðann
Það var svo á sunnudegi í apríl að
fjölskyldan fór í fermingarveislu og
eldri sonurinn hélt svo í körfubolta-
búðir yfir páskana og kvaddi föður
sinn.
„Við förum að sofa og á miðnætti
hringir sími Stefáns. Okkur var sagt
að komið væri hjarta og við þyrftum
bara að gera okkur klár. Þá fer af
stað skrítin atburðarás,“ útskýrir
Eva Dís og lýsir því hvernig hún
hafi bæði verið full eftirvæntingar
Þó ég sé brosandi glöð
er ég alltaf að syrgja
Eva Dís segir sáran missinn hafa mýkt sig sem manneskju og með mýktinni komi styrkur. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR ARI
Björk
Eiðsdóttir
bjork
@frettabladid.is
en um leið aldrei upplifað aðra eins
hræðslu. „Við vorum samt alltaf
ótrúlega bjartsýn og við ræddum
aldrei dauðann sem möguleika.
Það er einmitt hluti þess að ég fór
að vinna þessa þætti mína,“ útskýrir
Eva Dís, sem átti hugmyndina að
Missi, ásamt Ínu vinkonu sinni,
sjónvarpsseríu sem fór nýverið af
stað í Sjónvarpi Símans. Þættirnir
sem eru sex talsins fjalla um sorg
og missi en ekki síst framhaldið eftir
slíkt áfall. „Ég er búin að hugsa þetta
fram og til baka og ég held hreinlega
að við höfum þurft að halda þessum
fókus, við ætluðum að vera svo
bjartsýn á að þetta myndi ganga.“
Súrefnisskortur í aðgerð
Hjónin fóru með sjúkraf lugi til
Gautaborgar. Þar fór Stefán í hjarta-
skiptaaðgerð sem talað var um
fyrir fram að myndi taka um átta
klukkustundir. Hún tók aftur á
móti 23 tíma enda flóknari en talið
var í fyrstu. Að tuttugu og þremur
klukkustundum liðnum kom Stefán
úr aðgerð og segir Eva Dís bjartsýni
hafa ríkt fyrstu klukkustundirnar
en fljótlega hafi eitt og annað farið
að valda áhyggjum.
„Það kom f ljótt í ljós að hann
hafði orðið fyrir súrefnisskorti í
aðgerðinni en því ollu margir sam-
verkandi þættir.“ Með degi hverjum
varð ljósara að ef hann myndi vakna
yrði ástandið mjög erfitt.
Þegar ljóst var að ástandið væri
krítískt var mælt með því að dreng-
irnir, þá átta og ellefu ára, kæmu út
og komu bræður Stefáns með þá til
Svíþjóðar auk þess sem faðir hans
var kominn.
Lífið gefur ekki breik
Tveimur dögum síðar kom í ljós að
heilastarfsemin var engin.
„Við náðum ótrúlega dýrmætum
tíma saman fjölskyldan og þó
synirnir hafi ekki séð pabba sinn
vakandi þá var mikilvægt að þeir
fengju alla söguna og næðu þessari
tengingu.“
Um miðnætti þann 21. apríl 2019
lést Stefán.
„Við fjölskyldan fengum frábæra
aðstöðu í sjúkrahúsgarðinum rétt
upp við gjörgæsluna. Fallegt sænskt
hús með rósóttum sófum, kirsu-
berjatrjám og lítilli tjörn.“
Daginn eftir að Stefán lést rann
upp páskadagur og drengirnir sem
höfðu komið með páskaeggin sín frá
Íslandi biðu spenntir eftir að leita
að þeim. Lífið hélt svo sannarlega
áfram.
„Við fullorðna fólkið vorum því í
eins konar móðu að fela páskaeggin
í sjúkrahússgarðinum. Á þessu
augnabliki var allur fókusinn á að
vera til staðar fyrir þá,“ segir Eva Dís
og lýsir því hvernig allt verði skýrt í
slíku áfalli. „Lífið gefur manni ekki
breik í eina mínútu.“
Ekki undir þetta búin
„Við vorum á leið út til að hefja
nýtt líf, en svo komum við heim án
hans,“ útskýrir Eva Dís.
„Ég var með væntingar fyrir
okkur sem fjölskyldu, um hluti
sem flestum þykja sjálfsagðir, eins
og að geta farið í fjallgöngur eða á
skíði. Svo kom ég heim og það var
vissulega nýtt líf, en ekkert eins
og ég hafði séð fyrir mér og ég var
bara ekkert undir það búin. Það
var enginn búinn að pæla í þessum
möguleika,“ segir Eva Dís, sem segist
hafa velt því töluvert fyrir sér eftir
á hvers vegna þau hafi aldrei rætt
þann möguleika að Stefán myndi
ekki lifa þessa stóru aðgerð af.
„Ég og aðrir hafa spurt mig hvers
vegna við höfðum aldrei rætt þetta.
Ég spyr þá á móti: „Er það svo rosa-
lega skrítið?“ Ég held það sé ekkert
skrítið, við höfðum ekkert val. En
svo er þetta líka hluti af okkar sam-
félagi. Við erum með dauðafóbíu
og sussum til að mynda á börnin
okkar þegar þau fara að spyrja út í
dauðann og svörum þeim helst að
enginn sé að fara að deyja, sem er
náttúrlega bara kjaftæði.“
Mýktin kemur með áfallinu
„Það er svo margt sem maður hefði
viljað segja og gera. Ég hélt til að
mynda að ég væri rosa dugleg að
segja strákunum mínum að ég
elskaði þá en fattaði svo að ég væri
alveg sparsöm á það. Nú í dag kveð
ég þá aldrei nema segja þeim að
ég elski þá og segi öðrum oftar að
mér þyki vænt um þá. Ég ætla ekki
að segja að ég hafi verið köld áður,
en kannski að vissu leyti. Maður
mýkist við svona áfall og áttar sig
á hvað lífið er brothætt og með því
styrkist maður. Auðmýktin gerir
það að verkum að fólkið mitt færist
nær mér, ég hleypi betur að mér og
finn þannig betur stuðning fólksins
míns. Ég var framagjörn ung kona
sem ætlaði sér hátt og var alltaf að
maxa mig í námi og vinnu. Ég ætlaði
mér stóra hluti, svo gerist þetta og
þá sé ég að þessir hlutir skipta engu
máli,“ segir hún einlæg.
„Þegar maður hittir fólk í sorg
Við erum með
dauðafóbíu og sussum
til að mynda á börnin
okkar þegar þau fara
að spyrja út í dauðann
og svörum þeim helst
að enginn sé að fara að
deyja, sem er náttúr-
lega bara kjaftæði.“

22 Helgin 2. október 2021 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐ