Morgunblaðið - 27.05.2021, Blaðsíða 12

12 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. MAÍ 2021
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
E
ndurnýjuð grunnsýning
Byggðasafnsins á Görðum
á Akranesi var opnuð á
dögunum. Á sýningunni er
leiðarljósið að sýna í ljósi sögunnar
mannlíf og atvinnuhætti á Skaganum
og í Hvalfirði, en safnið er í eigu sveit-
arfélaga þar. Efnistökum er skipt upp
í einstök þemu sem eru: Lífið til sjós,
lífið í landi, ferðalangar, lífið í vinnu og
lífið í leik. Sýningin er sett fram í nú-
tímalegri, fjölbreyttri umgjörð. Ljós-
myndir, kvikmyndir og hljóð og hljóð-
leiðsögn eru í aðalhlutverkum auk
safngripa.
Hljóðleiðsögn og 43 frásagnir
Hljóðleiðsögnin nær til 43 frá-
sagna, sem eru á ensku og íslensku.
Auk þess er víða í sýningunni fatnaður
sem gestir mega handfjatla og máta,
skúffur til að opna, snertiskjásýning
og krakkabingó.
Það var í tilefni 60 ára afmælis
safnsins á Görðum, árið 2019, sem sem
ákveðið var að endurnýja grunnsýn-
ingu þess.
Í safnahúsinu eru jafnframt kvik-
mynda- og sérsýningarrými sem gefa
kost á fjölbreytni í sýningarhaldi. Í
dag eru tvær heimildarmyndir um
Akranes í sýningu, önnur þeirra er frá
árinu 1947 og hin frá 1974. Í sérsýn-
ingarrýminu er sýning Kolbrúnar
Kjarval leirlistakonu og bæjarlista-
manns Akraness árið 2017, HVAÐ
EF?
Með nýrri sýningu og breytingu
á sýningarhúsnæði er unnið að því að
gera safnið að fróðlegum og áhuga-
verðum stað að heimsækja. Vonir
standa til þess að sýningin höfði til
breiðs hóps íbúa og gesta þannig að
þau verði tíðir gestir safnsins, segir í
frétt frá Akranesbæ.
Áður en hægt var að hefjast
handa við uppsetningu nýrrar sýn-
ingar þurfti að pakka þeirri eldri niður
og breyta ýmsu innanhúss. Valgerður
Guðrún Halldórsdóttir var ráðin sem
verkefnastjóri sýningarinnar um mitt
ár 2017 en við upphaf árs 2019 tók Ella
María Gunnarsdóttir við því hlutverki.
Söguhópur til ráðgjafar
Sýningarstjórn og -hönnun var
jafnframt í höndum Valgerðar Guð-
rúnar framan af en Sara Hjördís Blön-
dal tók síðar við keflinu. Jón All-
ansson, Nanna Þóra Áskelsdóttir og
Guðmundur Sigurðsson, starfsmenn
safnsins, komu að verkefninu með
heimildaöflun, efnisöflun, vali ljós-
mynda og fleiru. Ritstjórn textagerðar
var skipuð Ellu Maríu Gunnarsdóttur,
Jóni Allanssyni og Söru Hjördísi Blön-
dal. Sigurbjörg Þrastardóttir rithöf-
undur, sem er frá Akranesi, samdi
lokaútgáfur á íslenskum sýningar-
texta og hljóðleiðsögn.
Svokallaður söguhópur var starf-
andi á verkefnatímanum og var ráð-
gefandi varðandi efnistök og þemu.
Hópinn skipuðu Ingibjörg Pálmadótt-
ir, Jón Gunnlaugsson, Petrína Ottesen
og Heiðar Mar Björnsson. Öll grafík í
sýningunni er unnin af Bjarna Helga-
syni. Þulur í hljóðleiðsögn er Þorvald-
ur Davíð Kristjánsson en aðrir sem
koma fram í stökum frásögnum eru
Sigrún Edda Björnsdóttir, Jóhann
Sigurðarson, Þórey Sigþórsdóttir,
Baldur Einarsson, Arnaldur Hall-
dórsson og Ylfa Blöndal Egilsdóttir.
Líf á Görðum
Endurnýjuð sýning á Akranesi. Líf í ljósi sögunnar.
Byggðasafn í nýjan búning. Myndir og hljóðleiðsögn.
Opnun Frá vinstri: Sævar Freyr Þráinsson bæjarstjóri á Akranesi, Linda
Björk Pálsdóttir sveitarstjóri Hvalfjarðarsveitar og Ólafur Páll Gunnarsson
formaður menningar- og safnanefndar Akraness klipptu á borðann.
Myndir Ferðalangar heitir þessi hluti þessarar nýju sýningar á Görðum.
Krambúð Verslun í sögulegu ljósi.
Árni Bragason landgræðslustjóri af-
henti nýlega Landgræðsluverðlaunin
2021. Þau fara til fólks, félagasamtaka
og sveitarfélaga sem hafa þótt sýna
góðan árangur við uppgræðslu og
landbætur víða um land. Verðlaunin,
sem hafa verið við lýði frá 1990, fóru
að þessu sinni til Skútustaðahreppps,
Bláskógaskóla og Menntaskólans að
Laugarvatni og bænda á Stóru-Mörk III
undir Vestur-Eyjafjöllum.
Tenging við loftslagsmál
Um verðlaunin til Skútustaða-
hrepps, það er Mývatnssveitar, segir
að náttúrufar þar sé einstakt og íbúar
áhugasamir um landvernd. Fram-
sæknar sveitarstjórnir hafi beitt sér í
umhverfismálum og þar megi nefna
stjórn sauðfjárbeitar, uppgræðslu og
fleira. Í tengslum við sameining-
arviðræður Skútustaðahrepps og
Þingeyjarsveitar hafi verið þung
áhersla á umhverfismál og tengingu
þeirra við loftslagsmál.
Verðlaun til Bláskógaskóla og
Menntaskólans að Laugarvatni eru fyr-
ir uppgræðslu á Langamel á Lyngdals-
heiði, sem staðið hefur yfir frá 2019.
Verulegur uppblástur var á svæðinu og
því var hafist handa um landbætur.
Styrkur fékkst frá Bláskógabyggð til
að hefjast handa. Svæðinu var skipt
upp í reiti og í maí 2019 var sett niður
birki á fyrsta hlutanum ásamt því að
sá grasfræi og hvítsmára og gefa
áburð. Verkefnið fékk styrk frá Lands-
bankanum til áframhaldandi aðgerða
2020 og 2021. Hingað til hafa nem-
endur plantað 1.420 birkitrjám, gefið
425 kg af áburði, sáð 50 kg af gras- og
smárafræjum og sett hey í rofabörð.
Í framvarðasveit
Loks skulu nefnd verðlaun til bænda
í Stóru-Mörk III undir Vestur-
Eyjafjöllum, sem lengi hafa verið at-
kvæðamiklir í öllu landgræðslustarfi.
Nefna má að Merkurbændur hafa
grætt upp rofabörð í samstarfi við
Landgræðsluna. Sett upp varnargarða
við Markarfljót en elfurin hafði lengi
brotið land jarðarinnar. Bændurnir
voru einnig í framvarðasveit sem í kjöl-
far öskufalls úr Eyjafjallajökli árið
2010 fór í uppgræðslustarf í samvinnu
við við Landgræðsluna á jökuláraurum
í Merkurnesi og allt inn að Gígjökli.
Uppgræðslan batt gjóskuna og kom
þar með í veg fyrir landspjöll og skaða.
Landgræðsluverðlaunin 2021 afhent
Góður árangur við uppgræðslu
og landbætur víða um landið
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Mývatnssveit Einstök náttúra og
sterk umhverfisvitund íbúa.
Eyjafjöll Bændur í Stóru-Mörk III taka við verðlaunagripnum. F.v. Aðalbjörg Rún
Ásgeirsdóttir, Eyvindur Ágústsson, Ragnheiður Elín Eyvindsdóttir, Ásgeir Árna-
son og Árni Bragason landgræðslustjóri. Fjallið Stóri-Dímon í bakgrunni.
ÁYSTUNÖF
Málþing um greiningu á rekstrarkostnaði hjúkrunarheimila
Fjármagn ríkisvaldsins til reksturs hjúkrunarheimila
fyrir aldraða hefur um margra ára skeið verið skorið
við nögl. Taprekstur flestra þeirra hefur verið við-
varandi og langt er í frá að unnt sé að mæta
markmiðum stjórnvalda um þjónustustig og mönnun.
Nýlegar launahækkanir og stytting vinnuvikunnar
hefur endanlega sett reksturinn þannig úr skorðum
að engin leið er til þess að halda honum áfram að
óbreyttu. Hann er kominn á ystu nöf og verður ekki
hrakinn lengra án þess að tjón hljótist af.
Heilbrigðisráðuneytið fól á síðasta ári sérstakri verk-
efnisstjórn undir forystu Gylfa Magnússonar að
greina rekstrarkostnað hjúkrunarheimila.
Niðurstöðurnar hafa nú verið gerðar opinberar og
hafa vakið mikla athygli — enda nöturlegar.
Til þess að ræða efni skýrslu verkefnastjórnarinnar
efna Samtök fyrirtækja í velferðarþjónustu til
málþings í Laugarásbíói fimmtudaginn 27. maí
næstkomandi kl. 13:30-15:30.
Gísli Páll Pálsson
formaður Samtaka fyrirtækja
í velferðarþjónustu:
Setning málþingsins
Svandís Svavarsdóttir
Heilbrigðisráðherra:
Ávarp
Gylfi Magnússon
formaður verkefnisstjórnar og
prófessor við viðskiptafræðideild
Háskóla Íslands:
Rekstrarkostnaður og afkoma
hjúkrunarheimila
Ingibjörg Hjaltadóttir
prófessor við hjúkrunarfræði-
deild Háskóla Íslands og sér-
fræðingur í öldrunarhjúkrun:
Þróun heilsufars og færni þeirra
sem dvelja á hjúkrunarheimilum
Helga Vala Helgadóttir
þingmaður og formaður
velferðarnefndar:
Fjölbreytt líf eldra fólks
Haraldur Benediktsson
þingmaður og varaformaður
fjárlaganefndar:
Vinna við stefnumótun í
ríkisfjármálum og fjárlagagerð
Aldís Hafsteinsdóttir
formaður Sambands íslenskra
sveitarfélaga:
Frá sjónarhóli sveitarfélaganna
Að erindum loknum sitja
framsögumenn í pallborði hjá
Sigmundi Erni Rúnarssyni
sjónvarpsstjóra og rithöfundi
sem stýrir málþinginu.
Málþingið er öllum opið án endurgjalds á meðan
húsrúm og sóttvarnarreglur leyfa.
Af sóttvarnarástæðum eru gestir beðnir um að skrá sig
til fundarins á netfanginu samtok@samtok.is.
Þinginu verður einnig streymt á: http://www. samtok.is